References
Jocelyn, P. C.: Biochemistry of the SH Group. London: Academic Press 1972
Torchensky, Y. M.: Sulfur in Proteins. Oxford: Pergamon Press 1981
Dolphin, D., Poulson, R., Avramovic, D. (eds.): Coenzymes and Cofactors, Vol. III, Part B. New York: Wiley 1988
Chow, C. K.: Cellular Antioxidant Defense Mechanisms, Vol. II. Boca Raton: CRC Press 1988
Vina, J. (ed.): Handbook of Glutathione, Metabolism and Physiological Functions. Boca Raton: CRC Press 1988
de Rey-Pailhade, J.: Compt. Rend. Acad. Sci. 106, 1683 (1888)
Hopkins, F. G.: Biochem. J. 15, 286 (1921)
Pirie, N. W., Pinhey, K. G.: J. Biol. Chem. 84, 321 (1929)
Hopkins, F. G.: ibid. 84, 269 (1929)
Kosower, E. M., Kosower, N. S.: Nature 224, 117 (1969)
Flohé, L., et al. (eds.): Glutathione. Stuttgart: Thieme 1974
Sies, H., Wendel, A. (eds.): Functions of Glutathione in Liver and Kidney. Berlin-Heidelberg-New York: Springer 1978
Larsson, A., et al. (eds.): Functions of Glutathione: Biochemical, Physiological, Toxicological, and Clinical Aspects. New York: Raven 1983
Sakamoto, Y., Higashi, T., Tateishi, N. (eds.): Glutathione: Storage, Transport and Turnover in Mammals. Tokyo: Japan Sci. Soc. Press 1983
Meister, A., Anderson, M. E.: Ann. Rev. Biochem. 52, 711 (1983)
Kaplowitz, N., Aw, T. Y., Ookhtens, M.: Ann. Rev. Pharmacol. Toxicol. 25, 715 (1985)
Ziegler, D. M.: Ann. Rev. Biochem. 54, 305 (1985)
Meister, A. L.: Trends Biochem. Sci. 13, 185 (1988)
Mills, G. C.: J. Biol. Chem. 229, 189 (1957)
Chance, B.: Acta Chem. Scand. 1, 236 (1947)
Sies, H., Chance, B.: FEBS Lett. 11, 172 (1970)
Chance, B., Sies, H., Boveris, A.: Physiol. Rev. 59, 527 (1979)
Sies, H., et al.: FEBS Lett. 27, 171 (1972)
Flohé, L., et al.: Hoppe-Seyler's Z. physiol. Chem. 352, 159 (1971)
Wendel, A., in: Enzymatic Basis of Detoxication, p. 333 (Jakoby, W. B., Bend, J. R., Caldwell, J., eds). New York: Academic Press 1980
Sies, H. (ed.), in: Oxidative Stress, p. 1. London: Academic Press 1985
Lawrence, R. A., Burk, R. F.: Biochem. Biophys. Res. Commun. 71, 952 (1976)
Prohaska, J. R.: Biochim. Biophys. Acta 611, 87 (1980)
Ursini, F., Maiorino, M., Gregolin, C.: ibid. 839, 62 (1985)
Behne, D., et al.: ibid. 966, 12 (1988)
Lesser, R., Weiß, R.: Chem. Ber. 57, 1077 (1924)
Parnham, M. J., Graf, E.: Biochem. Pharmacol. 36, 3095 (1987)
Müller, A., et al.: ibid. 33, 3235 (1984)
Wendel, A., et al.: —ibid. 33, 3241 (1984)
Müller, A., Gabriel, A., Sies, H.: ibid. 34, 1185 (1985)
Lands, W. E. M.: Am. Rev. Respir. Dis. 136, 200 (1987)
Sies, H.: Angew. Chem. 98, 1061 (1986)
Cotgreave, I. A., Moldeus, P., Orrenius, S.: Ann. Rev. Pharmacol. Toxicol. 28, 189 (1988)
von Sonntag, C.: The Chemical Basis of Radiation Biology. London: Taylor & Francis 1987
Wardman, P., in: Glutathione Conjugation, p. 44 (Sies, H., Ketterer, B., eds.). London: Academic Press 1988
Packer, J. E., Slater, T. F., Willson, R. L.: Nature 278, 737 (1979)
Wefers, H., Sies, H.: Eur. J. Biochem. 174, 353 (1988)
Glatt, H., Protic-Sabljic, M., Oesch, F.: Science 220, 961 (1983)
Ross, D., et al.: Mutat. Res. Lett. 75, 127 (1986)
Stark, A. A., Zeiger, E., Pagano, D. A.: ibid. 177, 42 (1987)
Stark, A. A., Zeiger, E., Pagano, D. A.: Carcinogenesis 9, 771 (1988)
Owens, R. A., Hartman, P. E.: Environ. Mutag. 8, 659 (1986)
Ross, D., Norbeck, K. Moldeus, P.: J. Biol. Chem. 260, 15028 (1985)
Harman, L. S., et al.: ibid. 261, 1642 (1986)
Eling, T. E., et al.: ibid. 261, 5023 (1986)
Held, K. D., Harrop, H. A., Michael, B. D.: Int. J. Radiat. Biol. 45, 615 (1984)
Zheng, S., et al.: Radiat. Res. 114, 11 (1988)
Bresler, S. E., et al.: Mol. Gen. Genet. 163, 75 (1978)
Hülsewede, J. W., Schulte-Frohlinde, D.: Int. J. Radiat. Biol. 50, 861 (1986)
Schulte-Frohlinde, D.: Free Rad. Res. Comm. (im Druck)
Mitchell, J. B., Russo, A.: Radiat. Res. 95, 471 (1983)
Freeman, M. L., et al.: Biochem. Pharmacol. 36, 21 (1987)
Issels, R. D., et al.: Cancer Res. 47, 2268 (1987)
Baumann, E., Preusse, C.: Chem. Ber. 12, 806 (1879)
Jaffe, M.: ibid. 12, 1092 (1879)
Sies, H., Ketterer, B. (eds.): Glutathione Conjugation: Mechanisms and Biological Significance. London: Academic Press 1988
Barnes, M. M., James, S. P., Wood, P. B.: Biochem. J. 71, 680 (1959)
Bray, H. G., Franklin, T. J., James, S. P.: ibid. 71, 690 (1959)
Booth, J., Boyland, E., Sims, P.: ibid. 77, 182 (1960)
Habig, W. B., Pabst, M. J., Jakoby, W. B.: J. Biol. Chem. 249, 7130 (1974)
Ketterer, B., Meyer, D. J., Clark, A. G., in: Glutathione Conjugation, p. 74 (Sies, H., Ketterer, B., eds.). London: Academic Press 1988
Mantle, T. J., Pickett, C. B., Hayes, J. D. (eds.): Glutathione S-Transferases and Carcinogenesis. London: Taylor & Francis 1987
Mannervik, B., Danielson, H.: CRC Crit. Rev. Biochem. 23, 283 (1988)
Bennett, C. F., Spector, D. L., Yeoman, L. C.: J. Cell. Biol. 702, 600 (1986)
Tan, K. H., et al.: Biochem. J. 254, 841 (1988)
Tirmenstein, M. A., Reed, D. J.: Arch. Biochem. Biophys. 261, 1 (1988)
Sies, H., in: Glutathione Conjugation, p. 176 (Sies, H., Ketterer, B., eds.). London: Academic Press 1988
Chasseaud, L. F., in: ibid. p. 391
Hammarström, S., et al.: Biochem. Biophys. Res. Commun. 91, 1266 (1979)
Huber, M., Keppler, D., in: Glutathione Conjugation, p. 450 (Sies, H., Ketterer, B., eds.). London: Academic Press 1988
Tiegs, G., Wendel, A.: Biochem. Pharmacol. 37, 2569 (1988)
Hatzelmann, A., Ullrich, V.: Eur. J. Biochem. 169, 175 (1987)
Inoue, M., in: Renal Biochemistry, p. 226 (Kinne, R. H., ed.). Amsterdam: Elsevier 1985
Akerboom, T., Sies, H., in: Handbook of Glutathione, Metabolism and Physiological Functions (Vina, J., ed.). Boca Raton: CRC Press (im Druck)
Bartoli, G. M., Sies, H.: FEBS Lett. 86, 89 (1978)
Sies, H., Graf, P.: Biochem. J. 226, 545 (1985)
Ookthens, M. K., et al.: J. Clin. Invest. 75, 258 (1985)
Sies, H., Cadenas, E.: Phil. Trans. R. Soc. Lond. B 311, 617 (1985)
Adams, J. D., Lauterburg, B. H., Mitchell, J. R.: J. Pharm. Exp. Ther. 227, 749 (1983)
Park, J. W.: Biochem. Biophys. Res. Commun. 152, 916 (1988)
Clark, A. G., Debnam, P.: Biochem. Pharmacol. 337, 3199 (1988)
Hamilton, G. A., et al., in: Peroxisomes in Biology and Medicine, p. 223 (Fahimi, H. D., Sies, H., eds.). Berlin: Springer 1987
Hamilton, G. A., et al.: Biochem. Biophys. Res. Commun. 150, 828 (1988)
Naylor, S., et al.: Biochem. J. 249, 573 (1988)
Adam, W., et al.: Angew. Chem. 100, 443 (1988)
Nassi, L., et al.: Carcinogenesis 8, 947 (1987)
Clark, I. A., Cowden, W. B., in: Oxidative Stress, p. 131 (Sies, H., ed.). London: Academic Press 1985; Zhang, Y., König, I., Schirmer, R. H.: Biochem. Pharmacol. 37, 861 (1988); Zhang, Y., Hempelmann, E., Schirmer, R. H.: ibid. 337, 855 (1988)
Vennerstrom, J. L., Eaton, J. W.: J. Med. Chem. 331, 1269 (1988)
Fairlamb, A. H., et al.: Science 227, 1485 (1985)
Shames, S. L., et al.: Biochemistry 25, 3519 (1986)
Krauth-Siegel, R. L., et al.: Eur. J. Biochem. 164, 123 (1987)
Jockers-Scherübl, M. C., Schirmer, R. H., Krauth-Siegel, R. L.: ibid. (im Druck)
Jakob, H. S., Jandl, J. H.: J. Biol. Chem. 241, 4243 (1966)
Sies, H., Summer, K. H.: Eur. J. Biochem. 57, 503 (1975)
Kramer, R. A., Zakher, J., Kim, G.: Science 241, 694 (1988)
Ceconi, C., et al.: J. Mol. Cell. Cardiol. 20, 5 (1988)
Nathan, C. F., et al.: J. Exp. Med. 153, 766 (1980)
Babson, J. E. R., Abell, N. S., Reed, D. J.: Biochem. Pharmacol. 30, 2299 (1981)
Meredith, M. J., Reed, D. J.: ibid. 32, 1383 (1983)
Bellomo, G., et al.: Proc. Nat. Acad. Sci. USA 79, 6842 (1982)
Plummer, J. L., et al.: Meth. Enzymol. 77, 50 (1981)
Brigelius, R., in: Oxidative Stress, p. 243 (Sies, H., ed.). London: Academic Press 1985
Gilbert, H. F.: Meth. Enzymol. 107, 330 (1984)
Park. E. M., Thomas, J. A.: Biochim. Biophys. Acta 964, 151 (1988)
Rokutan, K., Thomas, J. A., Sies, H.: Eur. J. Biochem. 179, 233 (1989)
Brigelius, R., et al.: Biochem. Pharmacol. 32, 2529 (1983)
Sies, H., Brigelius, R., Graf, P.: Adv. Enzyme Regul. 26, 175 (1987)
Holmgren, A.: Ann. Rev. Biochem. 54, 237 (1985)
Holmgren, A., et al. (eds.): Thioredoxin and Glutaredoxin Systems. New York: Raven 1986
Jaenicke, R.: Prog. Biophys. Mol. Biol. 49, 117 (1987)
Wetzel, R.: Trends Biochem. Sci. 12, 478 (1987)
Kappus, H., Sies, H.: Experientia 37, 1233 (1981)
Epp, O., Ladenstein, R., Wendel, A.: Eur. J. Biochem. 133, 51 (1983)
Ladenstein, R., et al.: Life Chem. Rep. 4, 37 (1986)
Flohé, L., Straßburger, W., Günzler, W.: Chem. i. uns. Zeit 2, 44 (1987)
Ishikawa, T., Sies, H.: J. Biol. Chem. 259, 3838 (1984)
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Prof. Dr. Dr. h.c. Theodor Bücher zum 75. Geburtstag gewidmet
Den in den Zitaten erwähnten Beiträgen der Mitarbeiter des Düsseldorfer Arbeitskreises und anderen Kollegen gilt mein besonderer Dank. Unsere Arbeiten wurden in dankenswerter Weise unterstützt durch die Deutsche Forschungsgemeinschaft, die National Foundation for Cancer Research, Krebsforschung International e.V., den Fonds der chemischen Industrie und durch die Jung-Stiftung für Wissenschaft und Forschung.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Sies, H. Zur Biochemie der Thiolgruppe: Bedeutung des Glutathions. Naturwissenschaften 76, 57–64 (1989). https://doi.org/10.1007/BF00396705
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00396705