Abstract
This review concerns the chemical structure and synthesis of perfluorinated sulfocationite membranes, among which Nafion, MF-4SC, Flemion, Aciplex-S, and Dow membranes are the most well-known representatives. Special attention is given to main mechanisms controlling the formation of microstructure and its relationship with transport processes and selectivity levels of membranes. Key approaches to the modification of ion-exchange materials, above all involving the synthesis of hybrid membranes containing nanoparticles of inorganic compounds, are described. It is noted that increases in the conductivity and selectivity levels of hybrid membranes are primarily related to changes in structure of pores and channels and in the distribution of the concentration of carriers in them. Some examples of the practical use of perfluorinated membranes in modern technologies are highlighted.
Similar content being viewed by others
References
V. V. Volkov, B. V. Mchedlishvili, V. I. Roldugin, S. S. Ivanchev, and A. B. Yaroslavtsev, Nanotechnol. Russ. 3, 656 (2008).
J. Girard, Principles of Environmental Chemistry (Jones and Bartlett, Boston, 2005).
European Commission. Eur20719 EN-Hydrogen Energy and Fuel Cells-A Vision of Our Future (Office for Official Publications of the European Committees, Luxembourg, 2003).
R. W. Baker, Membrane Technology and Applications (Wiley, Chichester, 2004).
B. A. Adams and E. Holmes, J. Soc. Chem. Ind. London 54, 1 (1935).
D. J. Conolly and W. F. Gresham, US Patent No. 3, 282875 (1966).
M. Rikukawa and K. Sanui, Prog. Polym. Sci. 25, 1463 (2000).
M. R. Tant, K. P. Darst, K. D. Lee, and C. W. Martin, ACS Symp. Ser. 395, 370 (1989).
N. P. Berezina, Electrochemistry of Membrane Systems (Kubansk. Gos. Univ., Krasnodar, 2009) [in Russian].
Perfluorinated Ionomer Membranes, Ed. by A. Eisenberg and H. L. Yager (ACS, Washington, 1982).
A. B. Yaroslavtsev and V. V. Nikonenko, Nanotechnol. Russ. 4, 137 (2009).
A. B. Yaroslavtsev, V. V. Nikonenko, and V. I. Zabolotskii, Usp. Khim. 72, 438 (2003).
V. I. Volkov, E. V. Volkov, S. V. Timofeev, E. A. Sanginov, A. A. Pavlov, E. Yu. Safronova, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 318 (2010).
V. I. Volkov, A. A. Pavlov, and E. A. Sanginov, Solid State Ionics 187, 237 (2010).
K. A. Mauritz and R. B. Moore, Chem. Rev. 104, 4535 (2004).
S. M. Ibrahim, E. H. Price, and R. A. Smith, Proc. Electrochem. Soc., 83 (1983).
M. A. Hickner, H. Ghassemi, Y. S. Kim, B. R. Einsla, and J. E. McGrath, Chem. Rev. 104, 4587 (2004).
D. J. Yaughan, Du Pont Innov. 4(3), 10 (1973).
Yu. A. Panshin, S. G. Malkevich, and Ts. S. Dunaevskaya, Fluoroplastics (Khimiya, Leningrad, 1978) [in Russian].
R. Souzy and B. Ameduri, Prog. Polym. Sci. 30, 644 (2005).
B. R. Ezzel and W. P. Carl, US Patent No. 4940525 (1990).
D. Wu, S. J. Paddison, and J. A. Elliott, Energy Environ. Sci. 1, 284 (2008).
A. Stassi, I. Gatto, E. Passalacqua, et al., J. Power Sources 196, 8925 (2011).
A. L. Rusanov, D. Yu. Likhachev, and K. Myullen, Usp. Khim. 71, 862 (2002).
K.-D. Kreuer, S. J. Paddison, E. Spohr, and M. Schuster, Chem. Rev. 104, 4637 (2004).
S. S. Ivanchev and S. V. Myakin, Usp. Khim. 79, 117 (2010).
S. S. Ivanchev, V. S. Likhomanov, O. N. Primachenko, et al., Membr. Membr. Tekhnol. 2, 3 (2012).
A. S. Odinokov, O. S. Bazanova, L. F. Sokolov, V. G. Barabanov, and S. V. Timofeev, Russ. J. Appl. Chem. 82, 112 (2009).
P. G. Bekiarian and W. B. Farnham, US Patent No. 6, 602,968 (2003).
J. E. Abulu, US Patent No. 7348088 (2008).
N. P. Berezina, S. V. Timofeev, A.-L. Rollet, N. V. Fedorovich, and S. Durand-Vidal, Russ. J. Electrochem. 38, 903 (2002).
N. P. Berezina, N. Gnusin, O. Dyomina, and S. Timofeyev, J. Membr. Sci. 86, 207 (1994).
N. P. Berezina, S. V. Timofeev, and N. A. Kononenko, J. Membr. Sci. 209, 509 (2002).
V. S. Bagotskii, A. M. Osetrova, and A. M. Skundin, Russ. J. Electrochem. 39, 919 (2003).
V. I. Zabolotskii and V. V. Nikonenko, Ion Transfer in Membranes (Nauka, Moscow, 1996) [in Russian].
G. Gebel, Polymer 41, 5829 (2000).
V. I. Volkov, A. N. Ponomarev, E. A. Sanginov, A. A. Pavlov, and A. B. Yaroslavtsev, Alternat. Energ. Ekol., 67 (2008).
T. D. Gierke, G. E. Munn, and F. C. Wilson, J. Polym. Sci., Part B: Polym. Phys. 19, 1687 (1981).
W. Y. Hsu and T. D. Gierke, J. Membr. Sci. 13, 307 (1983).
S. C. Yeo and A. Eisenberg, J. Appl. Polym. Sci. 21, 875 (1977).
E. J. Roshe, M. Pineri, R. Duplessix, and A. M. Levelut, J. Polym. Sci., Part B: Polym. Phys. 19, 1 (1981).
S. F. Timashev, Physical Chemistry of Membrane Processes (Khimiya, Moscow, 1988) [in Russian].
A. B. Yaroslavtsev, Solid State Chemistry (Nauchnyi Mir, Moscow, 2009) [in Russian].
L. Jones, P. N. Pintauro, and H. Tang, J. Membr. Sci. 162, 135 (1999).
A. N. Ozerin, A. V. Rebrov, A. N. Yakunin, L. P. Bogovtseva, S. F. Timashev, and N. F. Bakeev, Vysokomol. Soedin., Ser. A 28, 254 (1986).
A. V. Rebrov, A. N. Ozerin, D. I. Svergun, L. P. Bobrova, and N. F. Bakeev, Vysokomol. Soedin., Ser. A 32, 1593 (1990).
E. Yu. Voropaeva, E. A. Sanginov, V. I. Volkov, A. S. Pavlov, A. S. Shalimov, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslvtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 53, 1536 (2008).
V. I. Volkov, E. A. Sidorenkova, S. F. Timashev, and S. G. Lakeev, Zh. Fiz. Khim. 67, 914 (1993).
V. I. Volkov, E. V. Volkov, S. F. Timashev, J. Fraissard, and O. Lapina (Kluwer Academic, 2002), p. 267.
V. I. Volkov, E. V. Volkov, S. V. Timofeev, E. A. Sanginov, A. A. Pavlov, E. Yu. Safronova, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 318 (2010).
I. A. Nesterov, V. I. Volkov, K. K. Pukhov, and S. F. Timashev, Khim. Fiz. 9, 1155 (1990).
V. I. Volkov, E. V. Volkov, S. V. Timofeev, E. A. Sanginov, A. A. Pavlov, E. Yu. Safronova, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 315 (2010).
A. B. Yaroslavtsev, Usp. Khim. 63, 429 (1994).
A. B. Yaroslavtsev and D. L. Gorbatchev, J. Mol. Struct. 416, 63 (1997).
A. B. Yaroslavtsev, Zh. Neorg. Khim. 39, 7 (1994).
Nikolaev, N.I., Diffusion in Membranes (Khimiya, Moscow, 1980) [in Russian].
G. B. Sergeev, Nanochemistry (Mosk. Gos. Univ., Moscow, 2003) [in Russian].
I. P. Suzdalev, Nanotechnology: Physical Chemistry of Nanoclusters, Nanostructures and Nanomaterials (KomKniga, Moscow, 2006) [in Russian].
A. A. Eliseev and A. V. Lukashin, Functional Materials, Ed. by Yu. D. Tret’yakov (Fizmatlit, Moscow, 2010) [in Russian].
R. P. Buck, J. Membr. Sci. 17, 1 (1984).
Yu. Ya. Gurevich, Solid Electrolytes (Nauka, Moscow, 1986) [in Russian].
I. Prigogine and D. Kondepudi, Modern Thermodynamics. From Heat Engines to Dissipative Structures (Wiley, New York, 1998; Mir, Moscow, 2002).
O. Kedem and A. Katchalsky, J. Gen. Physiol. 45, 143 (1961).
K. S. Spiegler and O. Kedem, Desalination 1, 311 (1966).
N. V. Shel’deshov, V. V. Chaika, and V. I. Zabolotskii, Russ. J. Electrochem. 44, 1036 (2008).
V. V. Nikonenko, K. A. Lebedev, and S. S. Suleimanov, Elektrokhimiya 44, 1533 (2008).
V. I. Zabolotsky, V. V. Nikonenko, N. D. Pismenskaya, M. Kh. Urtenov, E. V. Laktionov, H. Strathmann, M. Wessling, and G. H. Koops, Sep. Purif. Technol. 14, 255 (1998).
E. I. Belova, G. Yu. Lopatkova, N. D. Pismenskaya, V. V. Nikonenko, C. Larchet, and G. Pourcelly, J. Phys. Chem. B 110, 13458 (2006).
B. Zaltzman and I. Rubinstein, J. Fluid Mech. 579, 173 (2007).
J. Balster, M. H. Yildirim, D. F. Stamatialis, R. Ibanez, and R. G. H. Lammertink, J. Phys. Chem. B 111, 2152 (2007).
N. D. Pismenskaya, V. V. Nikonenko, E. I. Belova, G. Yu. Lopatkova, Ph. Sistat, G. Pourcelly, and K. Larshe, Russ. J. Electrochem. 43, 307 (2007).
V. A. Shaposhnik, V. I. Vasil’eva, and O. V. Grigorchuk, Adv. Colloid Interface Sci. 139, 74 (2008).
C. Forgacs, N. Ishibashi, J. Leibovitz, J. Sinkovic, and K. S. Spiegler, Desalination 10, 181 (1972).
S. F. Timashev and E. V. Kirganova, Elektrokhimiya 17, 440 (1981).
R. Simons, Electrochim. Acta 29, 151 (1984).
V. V. Umnov, N. V. Shel’deshov, and V. I. Zabolotskii, Russ. J. Electrochem. 35, 871 (1999).
Yu. I. Kharkats, Elektrokhimiya 21, 974 (1985).
S. S. Dukhin, N. A. Mishchuk, and P. V. Takhistov, Kolloidn. Zh. 51, 616 (1989).
N. A. Mishchuk and S. S. Dukhin, in Interfacial Electrokinetics and Electrophoresis, Ed. by A. Delgado (Marcel Dekker, New York, 2002), p. 241.
I. Rubinshtein, B. Zaltzman, J. Pretz, and C. Linder, Russ. J. Electrochem. 38, 853 (2002).
V. M. Volgin and A. D. Davydov, Russ. J. Electrochem. 42, 567 (2006).
Yu. A. Dobrovol’skii, E. V. Volkov, A. V. Pisareva, et al., Ross. Khim. Zh. 50, 95 (2006).
V. Neburchilov, J. Martin, H. Wang, and J. Zhang, J. Power Sources 169, 221 (2007).
Yu. A. Dobrovol’skii, E. A. Sanginov, and A. L. Rusanov, Al’tern. Energ. Ekol. 76, 112 (2009).
D. J. Jones and J. Roziere, in Handbook of Fuel Cells-Fundamentals, Technology and Applications. Vol.3: Fuel Cell Technology and Applications, Ed. by V. Wolf, A. Hubert, and A. L. Gasteiger (Wiley, New York, 2003).
A. B. Yaroslavtsev, Solid State Ionics 176, 2935 (2005).
T. Xu, J. Membr. Sci. 263, 1 (2005).
A. B. Yaroslavtsev, Usp. Khim. 78, 1094 (2009).
V. I. Zabolotskii, V. V. Nikonenko, and N. D. Pis’menskaya, RF Patent No. 2033850 (1995).
V. I. Zabolotskii, S. A. Loza, and M. V. Sharafan, Russ. J. Electrochem. 41, 1053 (2005).
G. Eigenberger, H. Strathmann, and A. Grabovskiy, WO Patent No. 2005/009596 (2005).
I. Rubinstein and B. Zaltzman, Phys. Rev. E: Stat. Phys., Plasmas, Fluids, Relat. Interdiscip. Top. 62, 2238 (2000).
N. A. Mishchuk, in Encyclopedia of Surface and Colloid Science (Taylor and Francis, New York, 2006).
T. Sata, J. Membr. Sci. 167, 1 (2000).
K. Takata, Y. Yamamoto, and T. Sata, J. Membr. Sci. 179, 101 (2000).
T. Sata and Y. Mizutani, J. Polym. Sci. 17, 1199 (2003).
K. Takata, H. Ihara, and T. Sata, Angew. Makromol. Chem. 236, 67 (2003).
Y. Hu, M. Wang, D. Wang, X. Gao, and C. Gao, J. Membr. Sci. 319, 5 (2008).
M. Nasef, Eur. Polym. J. 38, 87 (2002).
J. Sauk, J. Byun, and H. Kim, J. Power Sources 131, 188 (2004).
W. Li and J. Muldoon, US Patent No. 0116546 (2004).
H. Y. Lee, J. Y. Kim, J. H. Park, Y. G. Joe, and T. H. Lee, J. Power Sources 131, 188 (2004).
M. A. Smit, A. L. Ocampo, M. A. Espinosa-Medina, and P. J. Sebastian, J. Power Sources 124, 59 (2003).
R. C. McDonald and A. B. LaConti, US Patent No. 0115498 (2004).
V. I. Zabolotskii, V. V. Nikonenko, E. I. Belova, N. D. Pis’menskaya, and A. B. Yaroslavtsev, in Proceedings of All-Russia Scientific Conference “Membranes-2007”, Moscow, 2007, p. 61.
Yu. A. Karavanova, Z. M. Kas’kova, A. G. Veresov, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 479 (2010).
Yu. A. Karavanova, K. G. Fedina, and A. B. Yaroslavtsev, Inorg. Mater. 47, 329 (2011).
B. Bonnet, D. J. Jones, J. Roziere, L. Tchicaya, G. Alberti, M. Casciola, and E. Ramurrni, J. New Mater. Electrochem. Syst. 3, 87 (2000).
V. A. Gerasin, F. N. Bakhov, N. D. Merekalova, Yu.M. Korolev, H. R. Fischer, and E. M. Antipov, Polym. Sci., Ser. A 47, 954 (2005).
V. A. Gerasin, T. A. Zubova, F. N. Bakhov, A. A. Barannikov, N. D. Merekalova, and Yu. M. Korolev, Ross. Nanotekhnol. 2, 90 (2007).
S. K. Young, W. L. Jarrett, and K. A. Mauritz, Polym. Eng. Sci. 41, 1529 (2001).
S.-O. Kim and J. S. Kim, Macromol. Res. 10, 174 (2002).
Y. J. Kim, W. C. Choi, S. I. Woo, and W. H. Hong, J. Membr. Sci. 238, 213 (2004).
H. Xu, M. Wu, Y. Liu, and V. Mittal, Fuel Cells Bull., No. 12, 12 (2006).
S. Ren, G. Sun, C. Li, Z. Liang, Z. Wu, W. Jin, X. Qin, and X. Yang, J. Membr. Sci. 282, 450 (2006).
R. Jiang, H. R. Kunz, and J. M. Fenton, J. Membr. Sci. 272, 116 (2006).
A. D’Epifanio, B. Mecher, E. Fabbri, A. Rainer, E. Traversa, and S. Licoccia, J. Electrochem. Soc. B 154, 1148 (2007).
Y. Tominaga, I.-C. Hong, S. Asai, and M. Sumita, J. Power Sources 171, 530 (2007).
H. Tang, Z. Wan, M. Pan, and S. P. Jiang, Electrochem. Commun. 9, 2003 (2007).
E. Yu. Voropaeva, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 53, 1531 (2008).
E. Yu. Safronova and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 1499 (2010).
Y.-F. Lin, C.-Y. Yen, C.-C. M. Ma, S.-H. Liao, C.-H. Lee, Y.-H. Hsiao, and H.-P. Lin, J. Power Sources 171, 388 (2007).
C. Li, G. Sun, S. Ren, J. Liu, Q. Wang, Z. Wu, H. Sun, and W. Jin, J. Membr. Sci. 272, 50 (2006).
B. P. Ladewig, R. B. Knott, A. J. Hill, J. D. Riches, J. W. White, D. J. Martin, J. C. D. Da Costa, and G. Q. Lu, Chem. Mater. 19, 2372 (2007).
P. Staiti, A. S. Aricó, V. Baglio, F. Lufrano, E. Passalacqua, and V. Antonucci, Solid State Ionics 145, 101 (2001).
Z.-G. Shao, P. Joghee, and I.-M. Hsing, J. Membr. Sci. 229, 43 (2004).
H.-J. Kim, Y.-G. Shul, and H. Han, J. Power Sources 158, 137 (2006).
G. Ye, C. A. Hayden, and G. R. Goward, Macromolecules 40, 1529 (2007).
L. Wang, B. L. Yi, H. M. Zhang, and D. M. Xing, Electrochim. Acta 52, 5479 (2007).
E. Yu. Safronova, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 13 (2010).
B. Tazi and O. Savadogo, J. New Mater. Electrochem. Syst. 4, 187 (2001).
V. Ramani, H. R. Kunz, and J. M. Fenton, J. Membr. Sci. 232, 31 (2004).
H. Xu, M. Wu, Y. Liu, V. Mittal, F. Kassim, B. Vieth, L. Bonville, H. R. Kunz, and J. M. Fenton, ECS Trans. 3, 561 (2006).
M. Li, Z.-G. Shao, H. Zhang, Y. Zhang, X. Zhu, and B. Yi, Electrochem. Solid-State Lett. A 9, 92 (2006).
S. Xue and G. Yin, Gaofenzi Xuebao, No. 9, 1083 (2006).
V. Ramani, H. R. Kunz, and J. M. Fenton, J. Membr. Sci. 279, 506 (2006).
M. Helen, B. Viswanathan, and S. S. Murthy, J. Membr. Sci. 292, 98 (2007).
C. Yang, S. Srinivasan, A. S. Arico, P. Creti, V. Baglio, and V. Antonucci, Electrochem. Solid-State Lett. A 4(4), 31 (2001).
P. Costamagna, C. Yang, A. B. Bocarsly, and S. Srinivasan, Electrochim. Acta 47, 1023 (2002).
C. Yang, S. Srinivasan, A. B. Bocarsly, S. Tulyani, and J. B. Benziger, J. Membr. Sci. 237, 145 (2004).
F. Bauer and M. Willert-Porada, Fuel Cells 6, 261 (2006).
G. Alberti, M. Casciola, D. Capitani, A. Donnadio, R. Narducci, M. Pica, and M. Sganappa, Electrochim. Acta 52, 8125 (2007).
S. Sang, Q. Wu, and K. Huang, J. Membr. Sci. 305, 118 (2007).
Y. Zhang, H. Zhang, C. Bi, and X. Zhu, Elecrochim. Acta 53, 4096 (2008).
A. S. Shalimov, A. I. Perepelkina, I. A. Stenina, A. I. Rebrov, and A. B. Yaroslavtsev, Zh. Neorg. Khim. 54, 1797 (2009).
R. Jiang, H. Russell Kunz, and J. M. Fenton, Electrochim. Acta 51, 5596 (2006).
L.-C. Chen, T. L. Yu, H.-L. Lin, and S.-H. Yeh, J. Membr. Sci. 307, 10 (2008).
H. Luo, S. Ji, G. Vaivars, B. Bladergroen, and V. Linkov, South African J. Chem. 60, 85 (2007).
E. Chalkova, G. M. Rybka, M. V. Fedkin, D. J. Wesolowski, M. G. Roelofs, and S. N. Lvov, ECS Trans. 3, 73 (2006).
M. B. Satterfield, P. W. Majsztrik, H. Ota, J. B. Benziger, and A. B. Bocarsly, J. Polym. Sci., Part B: Polym. Phys. 44, 2327 (2006).
K. T. Adjemian, R. Dominey, L. Krishnan, H. Ota, P. Majsztrik, T. Zhang, J. Mann, and A. B. Bocarsly, Chem. Mater. 18, 2238 (2006).
F. Mura, R. F. Silva, and A. Pozio, Electrochim. Acta 52, 5824 (2007).
S. Y. Chen, C. C. Han, C. H. Tsai, J. Huang, and Y. W. Chen-Yang, J. Power Sources 171, 363 (2007).
I. Nicotera, T. Zhang, A. Bocarsly, and S. Greenbaum, J. Electrochem. Soc. B 154, 466 (2007).
V. Di Noto, R. Gliubizzi, E. Negro, M. Vittadello, and G. Pace, Electrochim. Acta 53, 1618 (2007).
W.-B. Yang, H. Zhu, M. Wang, and S.-C. Zhang, J. Funct. Mater. 38, 2077 (2007).
P. Kalappa and J.-H. Lee, Polym. Int. 56, 371 (2007).
B. R. Matos, E. I. Santiago, F. C. Fonseca, M. Linardi, V. Lavayen, R. G. Lacerda, L. O. Ladeira, and A. S. Ferlauto, J. Electrochem. Soc. B 154, 1358 (2007).
A. Sacca, I. Gatto, A. Carbone, R. Pedicini, and E. Passalacqua, J. Power Sources 163, 47 (2006).
V. S. Silva, B. Ruffmann, H. Silva, V. B. Silva, A. Mendes, L. M. Madeira, and S. Nunes, J. Membr. Sci. 284, 137 (2006).
C. H. Rhee, Y. Kim, J. S. Lee, H. K. Kim, and H. Chang, J. Power Sources 159, 1015 (2006).
Z. Wu, G. Sun, W. Jin, H. Hou, S. Wang, and Q. Xin, J. Membr. Sci. 313, 336 (2008).
Y. Zhai, H. Zhang, J. Hu, and B. Yi, J. Membr. Sci. 280, 148 (2006).
S. Ren, G. Sun, C. Li, S. Song, Q. Xin, and X. Yang, J. Power Sources 157, 724 (2006).
K. T. Park, U. H. Jung, D. W. Choi, K. Chun, H. M. Lee, and S. H. Kim, J. Power Sources 177, 247 (2008).
V. Tricoli and F. Nannetti, Electrochim. Acta 48, 2625 (2003).
B. A. Holmberg, H. Wang, J. M. Norbeck, and Y. Yan, Polym. Prepr. (Am. Chem. Soc., Div. Polym. Chem.) 45, 24 (2004).
S. C. Byun, Y. J. Jeong, J. W. Park, S. D. Kim, H. Y. Ha, and W. J. Kim, Solid State Ionics 177, 3233 (2006).
Z. Chen, B. Holmberg, W. Li, X. Wang, W. Deng, R. Munoz, and Y. Yan, Chem. Mater. 18, 5669 (2006).
M. I. Ahmad, S. M. J. Zaidi, and S. U. Rahman, Desalination 193, 387 (2006).
F. J. Fernández-Carretero, V. Compa E. Riande, J. Power Sources 173, 68 (2007).
X. Li, E. P. L. Roberts, S. M. Holmes, and V. Zholobenko, Solid State Ionics 178, 1248 (2007).
E. N. Gribov, E. V. Parkhomchuk, I. M. Krivobokov, J. A. Darr, and A. G. Okunev, J. Membr. Sci. 297, 1 (2007).
W. Lee, H. Kim, T. K. Kim, and H. Chang, J. Membr. Sci. 292, 29 (2007).
M.-K. Song, S.-B. Park, Y.-T. Kim, H.-W. Rhee, and J. Kim, Mol. Cryst. Liq. Cryst. 407, 411 (2003).
Z. X. Liang, T. S. Zhao, and J. Prabhuram, J. Membr. Sci. 283, 219 (2006).
W. Lu, D. Lu, J. Liu, C. Li, and R. Guan, Polym. Adv. Technol. 18, 200 (2007).
M. Aparicio, L. C. Klein, K. T. Adjemian, and A. B. Bocarsly, Ceram. Trans. 127, 167 (2002).
Y.-T. Kim, K.-H. Kim, M.-K. Song, and H.-W. Rhee, Curr. Appl. Phys. 6, 612 (2006).
J. Liu, T. Xu, C. Wu, and G. Shao, Recent Pat. Eng. 1, 214 (2007).
M. Yoon, Y. M. Kim, Y. Kim, V. Volkov, H. J. Song, Y. J. Park, S. L. Vasilyak, and I.-W. Park, J. Magn. Magn. Mater. 265, 357 (2003).
I.-W. Park, M. Yoon, Y. M. Kim, Y. Kim, J. H. Kim, S. Kim, and V. Volkov, J. Magn. Magn. Mater. 272, 1413 (2004).
M. Yoon, Y. Kim, Y. M. Kim, V. Volkov, H. J. Song, Y. J. Park, and I.-W. Park, Mater. Chem. Phys. 91, 104 (2005).
C. K. Chung, P. K. Fung, Y. Z. Hong, M. S. Ju, C. C. K. Lin, and T. C. Wu, Sens. Actuators 117, 367 (2006).
S. Nemat-Nasser, S. Zamani, and Y. Tor, J. Appl. Phys. 99, Art. No. 104902 (2006).
T. A. Kravchenko, M. Yu. Chayka, E. V. Bulavina, A. V. Glotov, and A. B. Yaroslavtsev, Dokl. Phys. Chem. 433, 111 (2010).
T. Selevaraju and R. Ramaraj, J. Phys. 65, 713 (2005).
O. Antoine and R. Durand, J. Appl. Elecrochem. 30, 839 (2000).
T. A. Kravchenko, M. Yu. Chaika, D. V. Konev, L. N. Polyanskii, and V. A. Krysanov, Russ. J. Electrochem. 42, 649 (2006).
G. F. Tereshchenko, N. V. Orekhova, and M. M. Ermilova, Membrany 33, 4 (2007).
N. P. Berezina, A. A.-R. Kubaisi, N. M. Alpatova, V. N. Andreev, and E. I. Griga, Russ. J. Electrochem. 40, 286 (2004).
I. A. Stenina, A. A. Il’ina, I. Yu. Pinus, V. G. Sergeev, and A. B. Yaroslavtsev, Izv. Akad. Nauk, Ser. Khim., 2219 (2008).
N. P. Berezina and A. A.-R. Kubaisi, Elektrokhimiya 42, 81 (2006).
N. P. Berezina, A. A.-R. Kubaisy, S. V. Timofeev, and L. V. Karpenko, J. Solid State Electrochem. 11, 378 (2006).
N. P. Berezina, N. A. Kononenko, N. V. Loza, and A. A.-R. Sycheva, Russ. J. Electrochem. 43, 1340 (2007).
A. A. Lysova, I. A. Stenina, S. V. Dolgopolov, Yu. G. Gorbunova, N. A. Kononenko, and A. B. Yaroslavtsev, Dokl. Phys. Chem. 427, 142 (2009).
A. A. Lysova, I. A. Stenina, Yu. G. Gorbunova, and A. B. Yaroslavtsev, Polym. Sci., Ser. B 53, 35 (2011).
A. A. Lysova, I. A. Stenina, Yu. G. Gorbunova, N. A. Kononenko, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Electrochem. 47, 579 (2011).
J. Maier, J. Phys. Chem. Solids 46, 309 (1985).
J. Maier, Solid State Chem. 23, 171 (1995).
E. Yu. Safronova, I. A. Stenina, and A. B. Yaroslavtsev, Russ. J. Inorg. Chem. 55, 13 (2010).
I. A. Stenina, E. Yu. Voropaeva, A. A. Ilyina, and A. B. Yaroslatsev, Polym. Adv. Technol. 20, 566 (2009).
S. A. Novikova, G. Yu. Yurkov, and A. B. Yaroslavtsev, Mendeleev Commun. 20, 89 (2010).
A. B. Yaroslavtsev, Yu. A. Karavanova, and E. Yu. Safronova, Membr. Membr. Tekhnol. 1, 3 (2011).
A. I. Perepelkina, E. Yu. Safronova, A. S. Shalimov, and A. B. Yaroslavtsev, Membr. Membr. Tekhnol. 2, 27 (2012).
G. Pourcelly, V. V. Nikonenko, N. D. Pismenskaya, and A. B. Yaroslavtsev, in Natural and Synthetic Macromolecules, Ed. by A. Ciferri and A. Perico (Wiley, Hoboken, 2012), p. 761.
V. A. Shaposhnik and K. Kesore, J. Membr. Sci. 136, 35 (1997).
V. D. Grebenyuk and O. V. Grebenyuk, Russ. J. Electrochem. 38, 806 (2002).
V. I. Zabolotskii, N. P. Berezina, V. V. Nikonenko, V. A. Shaposhnik, and A. A. Tskhai, Membrany 6, 598 (1999).
V. I. Zabolotsky, V. V. Nikonenko, N. D. Pismenskaya, and A. G. Istoshin, Desalination 108, 179 (1996).
C. Larchet, G. Eigenberger, A. Tskhay, K. Tastanov, and V. Nikonenko, Desalination 149, 383 (2002).
H.-J. Lee and S.-H. Moon, J. Colloid Interface Sci. 287, 597 (2005).
B. Ruiz, Ph. Sistat, G. Pourcelly, and P. Huguet, Desalination 199, 62 (2006).
B. Ruiz, P. Sistat, P. Huguet, G. Pourcelly, M. ArayaFarias, and L. Bazinet, J. Membr. Sci. 287, 41 (2007).
M. Miró, J. M. Estela, and V. Cerdá, Talanta 62, 1 (2004).
Y. Wang, A. Stevens, and J. Han, Anal. Chem. 77, 4293 (2005).
T. Hyötyläinen, J. Chromatogr., A 1153, 14 (2007)
S. H. Yao and J. G. Santiago, J. Colloid Interface Sci. 268, 133 (2003).
L. H. Olesen, H. Bruus, and A. Ajdari, Phys. Rev. E: Stat. Phys., Plasmas, Fluids, Relat. Interdiscip. Top. 73, 127 (2006).
D. Kim, J. D. Posner, and J. G. Santiago, Sens. Actuators A 141, 201 (2008).
Y. Takamura, H. Onoda, H. Inokuchi, S. Adachi, A. Oki, and Y. Horiike, Electrophoresis 24, 185 (2003).
V. I. Zabolotskii, K. V. Protasov, M. V. Sharafan, and A. B. Yaroslavtsev, Pat. Appl. No. 2010150228/ 05(072502) (Russia, 2010).
M. A. Kipnis, P. V. Samokhin, G. N. Bondarenko, E. A. Volnina, Yu. V. Kostina, O. V. Yashina, V. G. Baranov, and V. V. Kornilov, Russ. J. Phys. Chem. A 85, 1322 (2011).
V. V. Volkov, E. G. Novitskii, G. A. Dibrov, P. V. Samokhin, M. A. Kipnis, and A. B. Yaroslavtsev, Catal. Today 185, 31 (2012).
O. V. Bobreshova, A. V. Parshina, K. A. Polumestnaya, E. Yu. Safronova, K. Yu. Yankina, and A. B. Yaroslavtsev, Mendeleev Commun. 22, 83 (2012).
A. B. Yaroslavtsev, Yu. A. Dobrovol’skii, N. S. Shaglaeva, L. A. Frolova, E. V. Gerasimova, and E. A. Sanginov, Usp. Khim. 81, 191 (2012).
L. Carrette, K. A. Friedrich, and U. Stimming, Fuel Cells 1, 5 (2001).
A. S. Aricó, S. Srinivasan, and V. Antonucci, Fuel Cells 1, 133 (2001).
C.-Y. Wang, Chem. Rev. 104, 4727 (2004).
A. Glüsen and D. Stolten, Chem.-Ing.-Tech. 75, 1591 (2003).
Frano Barbir, Fuel Cell Technology: Reaching Towards Commercialization (Springer, London, 2006).
M. Watanabe, M. Uchida, and S. Motoo, J. Electroanal. Chem. 229, 349 (1987).
T. R. Ralph and M. P. Hogarth, Platinum Met. Rev. 46, 117 (2002).
D. C. Papageorgopoulos, M. Keijzer, and F. A. De Bruijn, Electrochim. Acta 48, 197 (2002).
R. C. Urian, A. F. Gulla, and S. Mukerjee, J. Electroanal. Chem. 554–555, 307 (2003).
H. R. Colon-Mercado, H. Kim, and B. N. Popov, Electrochem. Commun. 6, 795 (2004).
D.-J. Guo, L. Zhao, and X.-P. Qiu, J. Power Sources 177, 334 (2008).
W. Gang, S. Raja, L. Deyu, and L. Ning, Electrochim. Acta 53, 7622 (2008).
C. Zhiming, L. Changpeng, L. Jianhui, and X. Wei, Electrochim. Acta 53, 7807 (2008).
K. T. Adjemian, S. Srinivasan, J. Benziger, and A. B. Bocarsly, J. Power Sources 109, 356 (2002).
K. T. Adjemian, S. J. Lee, S. Srinivasan, J. Benziger, and A. B. Bocarsly, J. Electrochem. Soc. A 149, 256 (2002).
M. Amirinejad, S. S. Madaeni, M. A. Navarra, E. Rafiee, and B. Scrosati, J. Power Sources 196, 988 (2011).
W. Xu, T. Lu, C. Liu, and W. Xing, Electrochim. Acta 50, 3280 (2005).
A. Sacca, A. Carbone, E. Passalacqua, A. D’Epifanio, S. Licoccia, T. Eraversa, E. Sala, F. Traini, and R. Ornelas, J. Power Sources 152, 16 (2005).
R. Kannan, B. A. Kakade, and V. K. Pillai, Angew. Chem., Int. Ed. Engl. 47, 2653 (2008).
A. K. Sahu, S. Pitchumani, P. Sridhar, and A. K. Shukla, Fuel Cells 9, 139 (2009).
G. Gelbard, Ind. Eng. Chem. Res. 44, 8468 (2005).
M. A. Kipnis, P. V. Samokhin, G. N. Bondarenko, E. A. Volnina, Yu. V. Kostina, O. V. Yashina, V. G. Baranov, and V. V. Kornilov, Russ. J. Phys. Chem. A 85, 1322 (2011).
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Additional information
Original Russian Text © A.B. Yaroslavtsev, 2013, published in Vysokomolekulyarnye Soedineniya, Ser. A, 2013, Vol. 55, No. 11, pp. 1367–1392.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Yaroslavtsev, A.B. Perfluorinated ion-exchange membranes. Polym. Sci. Ser. A 55, 674–698 (2013). https://doi.org/10.1134/S0965545X13110060
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1134/S0965545X13110060