Skip to content
Licensed Unlicensed Requires Authentication Published by De Gruyter Mouton October 4, 2016

Standardization and the myth of neutrality in language history

  • Gijsbert Rutten EMAIL logo

Abstract

Neutrality is a crucial aspect of lay and expert definitions of standard language and of the standard language ideology. Smakman (2012, The definition of the standard language: a survey in seven countries. International Journal of the Sociology of Language 218. 25–58) shows that this applies to the Dutch language area, in particular. Since linguistic forms are not inherently neutral, neutrality needs to be constructed in discourse. Tying in with recent research on language myths, the present article aims to historicize the myth of neutrality by showing when and why it came into existence and which function it fulfilled in public and academic discourses on language. An analysis of Dutch metalanguage from the sixteenth to the nineteenth century shows that the sixteenth- and seventeenth-century concept of neutrality as a shared space was gradually replaced by neutrality as unmarkedness. The first type leaves room for variation and considers standard forms as additions to existing repertoires. The second type is absolute and considers standard forms as the only true linguistic forms. The historical development outlined in this article entails a conceptual shift from neutrality as a shared space to neutrality as unmarkedness. The decades around 1800 constitute the decisive period in this shift, when linguistic nationalism came into existence as a side effect of the rise of nationalism as a political ideology and of the formation of the modern (western) European nation-states.

References

Algemeene Denkbeelden over het Nationaal Onderwijs. 1798. Amsterdam: S.n.Search in Google Scholar

ANS=Algemene Nederlandse Spraakkunst, first edn. 1984 by G. Geerts, W. Haeseryn, J. de Rooij & M. C. van den Toorn; second edn. 1997 by W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij& M. C. van den Toorn; third, online edn. 2002 E-ANS (electronic version of the second edition), see http://ans.ruhosting.nl/e-ans/.Search in Google Scholar

Anonymus. 1766. Verhandeling over de vraage: hoe moet men het verstand, en het hart van een kind bestieren, om het, ten eenigen tyde, een nuttig en gelukkig mensch te doen worden? Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–120.Search in Google Scholar

Ayres-Bennett, Wendy & Magali Seijdo (eds.). 2013. Bon usage et variation sociolinguistique. Perspectives diachroniques et traditions nationales. Lyon: ENS Éditions.10.4000/books.enseditions.31635Search in Google Scholar

Bex, Tony & Richard Watts (eds.). 1999. Standard English. The widening debate. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar

Belle, Jan van. 1748. Korte wegwyzer ter spel- spraak- en dichtkunden. Haarlem: Van der Vinne.Search in Google Scholar

Belle, Jan van. 1755. Korte schets der Nederduitse spraakkonst. Haarlem: Bohn.Search in Google Scholar

Bilt, Igor van de. 2009. Landkaartschrijvers en landverdelers. Adriaen Verwer (ca. 1655–1717), Adriaan Kluit (1735–1807) en de Nederlandse taalkunde van de achttiende eeuw. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.Search in Google Scholar

Blommaert, Jan & Jef Verschueren. 1998a. The role of language in European nationalist ideologies. In B. Schieffelin, K. Woolard & P. Kroskity (eds.), Language ideologies: Practice and theory, 189–210. New York: Oxford University Press.Search in Google Scholar

Blommaert, Jan & Jef Verschueren. 1998b. Debating diversity. Analyzing the discourse of tolerance. London: Routledge.Search in Google Scholar

Boekholt, P. Th. F. M. & E. P. de Booy. 1987. Geschiedenis van de school in Nederland vanaf de middeleeuwen tot aan de huidige tijd. Assen & Maastricht: Van Gorcum.Search in Google Scholar

Braekman, W. L. 1978. Twee nieuwe traktaten uit de vroege zestiende eeuw over de Nederlandse spelling. Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 2. 294–387.Search in Google Scholar

Bredero, G. A. 1974 [1617]. In C. F. P. Stutterheim (ed.), Spaanschen brabander. Culemborg: Tjeenk Willink-Noorduijn.Search in Google Scholar

Burke, Peter. 2004. Languages and communities in early modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press.10.1017/CBO9780511617362Search in Google Scholar

Certeau, Michel de, Dominique Julia & Jacques Revel. 1975. Une politique de la langue: la Révolution française et les patois, l’enquête Grégoire. Paris: Gallimard.Search in Google Scholar

Châtelain, H. A. 1766. Antwoord op de vraag […]: hoe moet men het verstand, en het hart van een kind bestieren, om het, ten eenigen tyde, een nuttig en gelukkig mensch te doen worden? Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–304.Search in Google Scholar

Daan, Jo. 1989. Als niet komt tot iet… Nederlands van hoog tot laag. Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde: 168–245.Search in Google Scholar

Deumert, Ana & Wim Vandenbussche (eds.). 2003. Germanic standardizations. Past to present. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/impact.18Search in Google Scholar

Dibbets, G. R. W. 1968. Nederduitse orthographie van Pontus de Heuiter (1581). Een inleiding. Assen: Van Gorcum & Comp. N.V.Search in Google Scholar

Dibbets, G. R. W. 1977. Grammaticale geschriften uit de zestiende eeuw. In D.M. Bakker & G.R.W. Dibbets (eds.), Geschiedenis van de Nederlandse taalkunde, 23–37. Den Bosch: Malmberg.Search in Google Scholar

Dibbets, G. R. W. 1985. See Twe-spraack 1584.Search in Google Scholar

Dibbets, G. R. W. 1992. Moonens ‘Nederduitsche Spraekkunst’ (1706) in brieven aan Vollenhove. Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 108. 256–275.Search in Google Scholar

Dibbets, G. R. W. 2003. Christiaen van Heule: ‘ijsbreker, langs een allermoeijelijkst vaarwater’? Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen.Search in Google Scholar

Dodde, N. L. 1971. Een onderwijsrapport: een historisch-pedagogisch onderzoek naar de invloed van een onderwijsrapport. Den Bosch: Malmberg.Search in Google Scholar

Esling, John H. 1999. Everyone has an accent except me. In Laurie Bauer & Peter Trudgill (eds.), Language Myths, 169–175. London etc: Penguin.Search in Google Scholar

Francius, Petrus. 1699. Gregorius nazianzenus van de mededeelzaamheidt. Amsterdam: Wetsteen.Search in Google Scholar

Fitzmaurice, Susan. 2010. Changes in the meanings of politeness in eighteenth-century England: discourse analysis and historical evidence. In Jonathan Culpeper & Dániel Kádár (eds.), Historical (Im)politeness, 87–115. Bern: Peter Lang.Search in Google Scholar

Geesdalle, Jacques-François van. 1700. Le parallele de la grammaire des deux langues Francoise & Flamende. Ghent: Maximilien Graet.Search in Google Scholar

Grauwe, Luc De. 2002. Emerging mother-tongue awareness. The special case of Dutch and German in the middle ages and the early modern period. In Andrew Linn & Nicola McLelland (eds.), Standardization. Studies from the Germanic languages, 99–115. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.10.1075/cilt.235.09degSearch in Google Scholar

Haeringen, C. B. van. 1924. Eenheid en nuance in beschaafd-Nederlandse uitspraak. De Nieuwe Taalgids 18. 65–86.Search in Google Scholar

Haugen, Einar. 1966. Dialect, language, nation. American Anthropologist 68. 922–935.10.1525/aa.1966.68.4.02a00040Search in Google Scholar

Heuiter, Pontus de. 1581. Nederduitse orthographie. Antwerp: Plantijn.Search in Google Scholar

Heule, Christiaen van. 1625. De Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst. Leiden: Roels.Search in Google Scholar

Heule, Christiaen van. 1633. De Nederduytsche Spraec-konst ofte Tael-beschrijvinge. Leiden: Roels.Search in Google Scholar

Hooft, P. C. 1972 [1617]. Warenar. In W. Hellinga & P. Tuynman (eds.), Alle de gedrukte werken 1611–1738, 225–267. Amsterdam: Amsterdam University Press.Search in Google Scholar

Hoogstraten, David van. 1700. Aenmerkingen over de geslachten der zelfstandige naemwoorden. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar

Hundt, Markus. 2000. ‘Spracharbeit’ im 17. Jahrhundert. Studien zu Georg Philipp Harsdörffer, Justus Georg Schottelius und Christian Gueintz. Berlin & New York: De Gruyter.10.1515/9783110818079Search in Google Scholar

Huygens, Constantijn. 1987 [1653]. In H. M. Hermkens (ed.), Trijntje cornelis 1. Utrecht: HES.Search in Google Scholar

Israel, Jonathan. 2001. Radical enlightenment. Philosophy and the making of modernity, 1650–1750. Oxford: Oxford University Press.10.1093/acprof:oso/9780198206088.001.0001Search in Google Scholar

Jespersen, Otto. 1925. Mankind, nation and individual from a linguistic point of view. Oslo: H. Aschehoug & Co.Search in Google Scholar

Joseph, John E. 1987. Eloquence and power. The rise of language standards and standard languages. London: Frances Pinter.Search in Google Scholar

Kerswill, Paul. 2002. Koineization and accommodation. In J.K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (eds.), The handbook of language variation and change, 669–702. Oxford: Blackwell.10.1111/b.9781405116923.2003.00035.xSearch in Google Scholar

Kloek, Joost & Wijnand Mijnhardt. 2001. 1800. Blauwdrukken voor een samenleving. The Hague: Sdu Uitgevers.Search in Google Scholar

Kloss, Heinz. 1952. Die Entwicklung neuer germanischer Kultursprachen von 1800 bis 1950. München: Pohl.Search in Google Scholar

Krom, H. J. 1782. Antwoord op de vraage: welke verbeteringe hebben de gemeene of openbaare, vooral de Nederduitsche Schoolen, ter meerdere beschavinge onzer Natie, nog wel nodig? Hoe zou die op de voordeeligste wyze kunnen ingevoerd, en, op een bestendigen voet, onderhouden worden? Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen te Vlissingen8.1–228.Search in Google Scholar

Lambrecht, Joas. 1550. Néderlandsche spellijnghe. Ghent: Joas Lambrecht.Search in Google Scholar

Lenders, Jan. 1988. De burger en de volksschool. Culturele en mentale achtergronden van een onderwijshervorming. Nederland 1780–1850. Nijmegen: SUN.Search in Google Scholar

Le Page, R. B. & A. Tabouret-Keller. 1985. Acts of identity. Creole-based approaches to language and ethnicity. Cambridge: Cambridge University Press.Search in Google Scholar

Leupenius, Petrus. 1653. Aanmerkingen op de Neederduitsche taale. Amsterdam: Hendryk Donker.Search in Google Scholar

Linn, Andrew R. & Nicola McLelland (eds.) 2002. Standardization. Studies from the Germanic languages. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/cilt.235Search in Google Scholar

Lippi-Green, Rosina. 2012. English with an accent: Language, ideology, and discrimmination in the United States, 2nd edn. London & New York: Routledge.10.4324/9780203348802Search in Google Scholar

Lodge, R. Anthony. 1993. French: From dialect to standard. London: Routledge.10.4324/9780203319994Search in Google Scholar

Los, Willeke. 2005. Opvoeding tot mens en burger. Pedagogiek als cultuurkritiek in Nederland in de 18e eeuw. Hilversum: Verloren.Search in Google Scholar

Mattheier, Klaus J. 2003. German. In Ana Deumert & Wim Vandenbussche (eds.), Germanic standardizations. Past to present, 211–244. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/impact.18.09matSearch in Google Scholar

Meyerhoff, Miriam. 2011. Introducing sociolinguistics, 2nd edn. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar

Mijnhardt, Wijnand. 1987. Tot heil van ’t menschdom: culturele genootschappen in Nederland, 1750–1815. Amsterdam: Rodopi.Search in Google Scholar

Milroy, James & Lesley Milroy. 2012 [1985]. Authority in language. Investigating standard English. London and New York: Routledge.10.4324/9780203124666Search in Google Scholar

Moonen, Arnold. 1706. Nederduitsche spraekkunst. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar

Nevalainen, Terttu. 2014. Norms and usage in seventeenth-century English. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A Sociolinguistic and comparative perspective, 103–128. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.05nevSearch in Google Scholar

Noordegraaf, Jan. 2004. A matter of time: Dutch philosophy of language in the eighteenth century. In Thomas F. Shannon & Johan P. Snapper (eds.), Janus at the millennium: Perspectives on time in the culture of the Netherlands, 211–225. Dallas, TX.: University Press of America.Search in Google Scholar

Nylöe, Jacobus. 1703. Aanleiding tot de nederduitsche taal. Amsterdam: Borstius.Search in Google Scholar

Palm, Kornelis van der. 1766. Verhandeling over de vraeg: hoe moet men het verstandt, en het hart van een kindt bestieren, om het, te eeniger tydt, een gelukkig en nuttig mensch te doen worden. Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–194.Search in Google Scholar

Palm, Kornelis van der. 1782. Antwoord op dezelfde vraage: Over de verbetering der schoolen. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 229–316.Search in Google Scholar

Ploeg, H. W. van der. 1800. Het Belang der Waare Volksverlichting. Amsterdam: Wed. Harm. Keijzer, Corns. de Vries and Hendrik van Munster.Search in Google Scholar

Preston, Dennis. 2002. Language with an attitude. In J. K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (eds.), The handbook of language variation and change, 40–66. Oxford: Blackwell.10.1111/b.9781405116923.2003.00005.xSearch in Google Scholar

Pudor, Christian. 1672. Der Teuschen Sprache Grundrichtigkeit, und Zierlichkeit. Cölln an der Spree: S.n.Search in Google Scholar

Rutten, Gijsbert. 2006. De Archimedische punten van de taalbeschouwing. David van Hoogstraten (1658–1724) en de vroegmoderne taalcultuur. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.Search in Google Scholar

Rutten, Gijsbert. 2009. Grammar to the people. The Dutch language and the public sphere in the 18th century. With special reference to Kornelis van der Palm. Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft 2009. 55–86.Search in Google Scholar

Rutten, Gijsbert & Marijke van der Wal. 2011. Local dialects, supralocal writing systems. The degree of orality of Dutch private letters from the seventeenth century. Written Language & Literacy 14. 251–274.10.1075/wll.14.2.04rutSearch in Google Scholar

Rutten, Gijsbert. 2012. ‘Lowthian’ linguistics across the North Sea. Historiographia Linguistica 39. 43–59.10.1075/hl.39.1.04rutSearch in Google Scholar

Rutten, Gijsbert, Rik Vosters & Wim Vandenbussche. 2014. The interplay of language norms and usage patterns. Comparing the history of Dutch, English, French and German. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A sociolinguistic and comparative perspective, 1–20. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.01rutSearch in Google Scholar

Salmons, Joseph. 2013. A history of German: What the past reveals about today’s language. Oxford: Oxford University Press.Search in Google Scholar

Sexagius, Anthonius. 1576. De orthographia linguae belgicae. Louvain: Masius.Search in Google Scholar

Séwel, Willem. 1708. Nederduytsche spraakkonst. Amsterdam: Lansvelt.Search in Google Scholar

Séwel, Willem. 1712. Nederduytsche spraakkonst. Amsterdam: Blokland.Search in Google Scholar

Siegenbeek, Matthijs. 1804. Verhandeling over de Nederduitsche spelling, ter bevordering van eeparigheid in dezelve. Amsterdam: Johannes Allart.Search in Google Scholar

Sijs, Nicoline van der. 2004. Taal als mensenwerk. Het ontstaan van het ABN. The Hague: Sdu.Search in Google Scholar

Simons, Tanja & Gijsbert Rutten 2014. Language norms and language use in eighteenth-century Dutch: Final n and the genitive. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A sociolinguistic and comparative perspective, 49–72. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.03simSearch in Google Scholar

Smakman, Dick. 2012. The definition of the standard language: A survey in seven countries. International Journal of the Sociology of Language 218. 25–58.10.1515/ijsl-2012-0058Search in Google Scholar

Sturkenboom, Dorothée. 1998. Spectators van hartstocht. Sekse en emotionele cultuur in de achttiende eeuw. Hilversum: Verloren.Search in Google Scholar

Swiggers, Pierre. 1984. La Grammaire de Port-Royal et le ‘parallélisme logico-grammatical’. Orbis. Bulletin international de documentation linguistique 23. 29–56.Search in Google Scholar

Twe-spraack vande Nederduitsche letterkunst. 1584. Ed. by G. R. W. Dibbets, 1985. Assen & Maastricht: Van Gorcum.Search in Google Scholar

Velde, Hans Van de, Mikhail Kissine, Evie Tops, Sander van der Harst & Roeland van Hout. 2010. Will Dutch become Flemish? Autonomous developments in Belgian Dutch. Multilingua 29. 385–416.10.1515/mult.2010.019Search in Google Scholar

Verwer, Adriaen. 1707. Linguae Belgicae idea grammatica, poetica, rhetorica. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar

Verzameling van eenige aanmerkingen, uit de overige toegezonden antwoorden ontleend. 1782. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 395–464.Search in Google Scholar

Voorst, D. C. van. 1782. Antwoord op de vraage: over de verbetering der schoolen. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 317–394.Search in Google Scholar

Vooys, C. G. N. de. 1970 [1931]. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. Groningen: Wolters-Noordhoff.Search in Google Scholar

Vosters, Rik & Gijsbert Rutten. 2013. Het Snoeijmes en de taalkunde in de Zuidelijke Nederlanden. In Rik Vosters & Gijsbert Rutten (eds.), Snoeijmes der Vlaemsche Tale. Een anonieme tekst over taalkunde uit de achttiende eeuw, 1–33. Ghent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.Search in Google Scholar

Wal, Marijke van der. 1990. Meer der geleerde weereld’ hunne vernuftige gedachten als der jeugd’ hunne lessen mede te deelen? Vragen over het gebruik van grammatika’s. In J. den Besten et al., Vragende wijs. Vragen over tekst, taal en taalgeschiedenis, 223–230. Amsterdam & Atlanta: Rodopi.Search in Google Scholar

Wal, Marijke van der. 1995a. De moedertaal centraal. Standaardisatie-aspecten in de Nederlanden omstreeks 1650. Den Haag: Sdu.Search in Google Scholar

Wal, Marijke van der. 1995b. Logic, linguistics, and Simon Stevin in the context of the sixteenth and seventeenth centuries. In K.R. Jankowski (ed.), History of linguistics 1993, 147–156. Amsterdam: John Benjamins.10.1075/sihols.78.21walSearch in Google Scholar

Wal, Marijke van der & Cor van Bree. 2008. Geschiedenis van het Nederlands. Utrecht: Spectrum.Search in Google Scholar

Watts, Richard J. 2011. Language myths and the history of English. Oxford: Oxford University Press.10.1093/acprof:oso/9780195327601.001.0001Search in Google Scholar

Watts, Richard J. 2012. Language myths. In Juan M. Hernández-Campoy & J. Camilo Conde-Silvestre (eds.), The handbook of historical sociolinguistics, 585–606. Malden, MA & Oxford: Wiley-Blackwell.10.1002/9781118257227.ch32Search in Google Scholar

Watts, Richard J. & Peter Trudgill. 2001. Alternative histories of English. London and New York: Routledge.Search in Google Scholar

Weber, Jean-Jacques & Kristine Horner. 2012. Introducing multilingualism. As social approach. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar

Weiland, Pieter. 1805. Nederduitsche spraakkunst. Amsterdam: Johannes Allart.Search in Google Scholar

Winschooten, Wigardusà. 1683. Letterkonst. Leiden: S.n.Search in Google Scholar

Published Online: 2016-10-4
Published in Print: 2016-11-1

©2016 by De Gruyter Mouton

Downloaded on 19.4.2024 from https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/ijsl-2016-0032/html
Scroll to top button