Abstract
Neutrality is a crucial aspect of lay and expert definitions of standard language and of the standard language ideology. Smakman (2012, The definition of the standard language: a survey in seven countries. International Journal of the Sociology of Language 218. 25–58) shows that this applies to the Dutch language area, in particular. Since linguistic forms are not inherently neutral, neutrality needs to be constructed in discourse. Tying in with recent research on language myths, the present article aims to historicize the myth of neutrality by showing when and why it came into existence and which function it fulfilled in public and academic discourses on language. An analysis of Dutch metalanguage from the sixteenth to the nineteenth century shows that the sixteenth- and seventeenth-century concept of neutrality as a shared space was gradually replaced by neutrality as unmarkedness. The first type leaves room for variation and considers standard forms as additions to existing repertoires. The second type is absolute and considers standard forms as the only true linguistic forms. The historical development outlined in this article entails a conceptual shift from neutrality as a shared space to neutrality as unmarkedness. The decades around 1800 constitute the decisive period in this shift, when linguistic nationalism came into existence as a side effect of the rise of nationalism as a political ideology and of the formation of the modern (western) European nation-states.
References
Algemeene Denkbeelden over het Nationaal Onderwijs. 1798. Amsterdam: S.n.Search in Google Scholar
ANS=Algemene Nederlandse Spraakkunst, first edn. 1984 by G. Geerts, W. Haeseryn, J. de Rooij & M. C. van den Toorn; second edn. 1997 by W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij& M. C. van den Toorn; third, online edn. 2002 E-ANS (electronic version of the second edition), see http://ans.ruhosting.nl/e-ans/.Search in Google Scholar
Anonymus. 1766. Verhandeling over de vraage: hoe moet men het verstand, en het hart van een kind bestieren, om het, ten eenigen tyde, een nuttig en gelukkig mensch te doen worden? Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–120.Search in Google Scholar
Ayres-Bennett, Wendy & Magali Seijdo (eds.). 2013. Bon usage et variation sociolinguistique. Perspectives diachroniques et traditions nationales. Lyon: ENS Éditions.10.4000/books.enseditions.31635Search in Google Scholar
Bex, Tony & Richard Watts (eds.). 1999. Standard English. The widening debate. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar
Belle, Jan van. 1748. Korte wegwyzer ter spel- spraak- en dichtkunden. Haarlem: Van der Vinne.Search in Google Scholar
Belle, Jan van. 1755. Korte schets der Nederduitse spraakkonst. Haarlem: Bohn.Search in Google Scholar
Bilt, Igor van de. 2009. Landkaartschrijvers en landverdelers. Adriaen Verwer (ca. 1655–1717), Adriaan Kluit (1735–1807) en de Nederlandse taalkunde van de achttiende eeuw. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.Search in Google Scholar
Blommaert, Jan & Jef Verschueren. 1998a. The role of language in European nationalist ideologies. In B. Schieffelin, K. Woolard & P. Kroskity (eds.), Language ideologies: Practice and theory, 189–210. New York: Oxford University Press.Search in Google Scholar
Blommaert, Jan & Jef Verschueren. 1998b. Debating diversity. Analyzing the discourse of tolerance. London: Routledge.Search in Google Scholar
Boekholt, P. Th. F. M. & E. P. de Booy. 1987. Geschiedenis van de school in Nederland vanaf de middeleeuwen tot aan de huidige tijd. Assen & Maastricht: Van Gorcum.Search in Google Scholar
Braekman, W. L. 1978. Twee nieuwe traktaten uit de vroege zestiende eeuw over de Nederlandse spelling. Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 2. 294–387.Search in Google Scholar
Bredero, G. A. 1974 [1617]. In C. F. P. Stutterheim (ed.), Spaanschen brabander. Culemborg: Tjeenk Willink-Noorduijn.Search in Google Scholar
Burke, Peter. 2004. Languages and communities in early modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press.10.1017/CBO9780511617362Search in Google Scholar
Certeau, Michel de, Dominique Julia & Jacques Revel. 1975. Une politique de la langue: la Révolution française et les patois, l’enquête Grégoire. Paris: Gallimard.Search in Google Scholar
Châtelain, H. A. 1766. Antwoord op de vraag […]: hoe moet men het verstand, en het hart van een kind bestieren, om het, ten eenigen tyde, een nuttig en gelukkig mensch te doen worden? Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–304.Search in Google Scholar
Daan, Jo. 1989. Als niet komt tot iet… Nederlands van hoog tot laag. Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde: 168–245.Search in Google Scholar
Deumert, Ana & Wim Vandenbussche (eds.). 2003. Germanic standardizations. Past to present. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/impact.18Search in Google Scholar
Dibbets, G. R. W. 1968. Nederduitse orthographie van Pontus de Heuiter (1581). Een inleiding. Assen: Van Gorcum & Comp. N.V.Search in Google Scholar
Dibbets, G. R. W. 1977. Grammaticale geschriften uit de zestiende eeuw. In D.M. Bakker & G.R.W. Dibbets (eds.), Geschiedenis van de Nederlandse taalkunde, 23–37. Den Bosch: Malmberg.Search in Google Scholar
Dibbets, G. R. W. 1985. See Twe-spraack 1584.Search in Google Scholar
Dibbets, G. R. W. 1992. Moonens ‘Nederduitsche Spraekkunst’ (1706) in brieven aan Vollenhove. Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 108. 256–275.Search in Google Scholar
Dibbets, G. R. W. 2003. Christiaen van Heule: ‘ijsbreker, langs een allermoeijelijkst vaarwater’? Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen.Search in Google Scholar
Dodde, N. L. 1971. Een onderwijsrapport: een historisch-pedagogisch onderzoek naar de invloed van een onderwijsrapport. Den Bosch: Malmberg.Search in Google Scholar
Esling, John H. 1999. Everyone has an accent except me. In Laurie Bauer & Peter Trudgill (eds.), Language Myths, 169–175. London etc: Penguin.Search in Google Scholar
Francius, Petrus. 1699. Gregorius nazianzenus van de mededeelzaamheidt. Amsterdam: Wetsteen.Search in Google Scholar
Fitzmaurice, Susan. 2010. Changes in the meanings of politeness in eighteenth-century England: discourse analysis and historical evidence. In Jonathan Culpeper & Dániel Kádár (eds.), Historical (Im)politeness, 87–115. Bern: Peter Lang.Search in Google Scholar
Geesdalle, Jacques-François van. 1700. Le parallele de la grammaire des deux langues Francoise & Flamende. Ghent: Maximilien Graet.Search in Google Scholar
Grauwe, Luc De. 2002. Emerging mother-tongue awareness. The special case of Dutch and German in the middle ages and the early modern period. In Andrew Linn & Nicola McLelland (eds.), Standardization. Studies from the Germanic languages, 99–115. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.10.1075/cilt.235.09degSearch in Google Scholar
Haeringen, C. B. van. 1924. Eenheid en nuance in beschaafd-Nederlandse uitspraak. De Nieuwe Taalgids 18. 65–86.Search in Google Scholar
Haugen, Einar. 1966. Dialect, language, nation. American Anthropologist 68. 922–935.10.1525/aa.1966.68.4.02a00040Search in Google Scholar
Heuiter, Pontus de. 1581. Nederduitse orthographie. Antwerp: Plantijn.Search in Google Scholar
Heule, Christiaen van. 1625. De Nederduytsche Grammatica ofte Spraec-konst. Leiden: Roels.Search in Google Scholar
Heule, Christiaen van. 1633. De Nederduytsche Spraec-konst ofte Tael-beschrijvinge. Leiden: Roels.Search in Google Scholar
Hooft, P. C. 1972 [1617]. Warenar. In W. Hellinga & P. Tuynman (eds.), Alle de gedrukte werken 1611–1738, 225–267. Amsterdam: Amsterdam University Press.Search in Google Scholar
Hoogstraten, David van. 1700. Aenmerkingen over de geslachten der zelfstandige naemwoorden. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar
Hundt, Markus. 2000. ‘Spracharbeit’ im 17. Jahrhundert. Studien zu Georg Philipp Harsdörffer, Justus Georg Schottelius und Christian Gueintz. Berlin & New York: De Gruyter.10.1515/9783110818079Search in Google Scholar
Huygens, Constantijn. 1987 [1653]. In H. M. Hermkens (ed.), Trijntje cornelis 1. Utrecht: HES.Search in Google Scholar
Israel, Jonathan. 2001. Radical enlightenment. Philosophy and the making of modernity, 1650–1750. Oxford: Oxford University Press.10.1093/acprof:oso/9780198206088.001.0001Search in Google Scholar
Jespersen, Otto. 1925. Mankind, nation and individual from a linguistic point of view. Oslo: H. Aschehoug & Co.Search in Google Scholar
Joseph, John E. 1987. Eloquence and power. The rise of language standards and standard languages. London: Frances Pinter.Search in Google Scholar
Kerswill, Paul. 2002. Koineization and accommodation. In J.K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (eds.), The handbook of language variation and change, 669–702. Oxford: Blackwell.10.1111/b.9781405116923.2003.00035.xSearch in Google Scholar
Kloek, Joost & Wijnand Mijnhardt. 2001. 1800. Blauwdrukken voor een samenleving. The Hague: Sdu Uitgevers.Search in Google Scholar
Kloss, Heinz. 1952. Die Entwicklung neuer germanischer Kultursprachen von 1800 bis 1950. München: Pohl.Search in Google Scholar
Krom, H. J. 1782. Antwoord op de vraage: welke verbeteringe hebben de gemeene of openbaare, vooral de Nederduitsche Schoolen, ter meerdere beschavinge onzer Natie, nog wel nodig? Hoe zou die op de voordeeligste wyze kunnen ingevoerd, en, op een bestendigen voet, onderhouden worden? Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen te Vlissingen8.1–228.Search in Google Scholar
Lambrecht, Joas. 1550. Néderlandsche spellijnghe. Ghent: Joas Lambrecht.Search in Google Scholar
Lenders, Jan. 1988. De burger en de volksschool. Culturele en mentale achtergronden van een onderwijshervorming. Nederland 1780–1850. Nijmegen: SUN.Search in Google Scholar
Le Page, R. B. & A. Tabouret-Keller. 1985. Acts of identity. Creole-based approaches to language and ethnicity. Cambridge: Cambridge University Press.Search in Google Scholar
Leupenius, Petrus. 1653. Aanmerkingen op de Neederduitsche taale. Amsterdam: Hendryk Donker.Search in Google Scholar
Linn, Andrew R. & Nicola McLelland (eds.) 2002. Standardization. Studies from the Germanic languages. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/cilt.235Search in Google Scholar
Lippi-Green, Rosina. 2012. English with an accent: Language, ideology, and discrimmination in the United States, 2nd edn. London & New York: Routledge.10.4324/9780203348802Search in Google Scholar
Lodge, R. Anthony. 1993. French: From dialect to standard. London: Routledge.10.4324/9780203319994Search in Google Scholar
Los, Willeke. 2005. Opvoeding tot mens en burger. Pedagogiek als cultuurkritiek in Nederland in de 18e eeuw. Hilversum: Verloren.Search in Google Scholar
Mattheier, Klaus J. 2003. German. In Ana Deumert & Wim Vandenbussche (eds.), Germanic standardizations. Past to present, 211–244. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/impact.18.09matSearch in Google Scholar
Meyerhoff, Miriam. 2011. Introducing sociolinguistics, 2nd edn. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar
Mijnhardt, Wijnand. 1987. Tot heil van ’t menschdom: culturele genootschappen in Nederland, 1750–1815. Amsterdam: Rodopi.Search in Google Scholar
Milroy, James & Lesley Milroy. 2012 [1985]. Authority in language. Investigating standard English. London and New York: Routledge.10.4324/9780203124666Search in Google Scholar
Moonen, Arnold. 1706. Nederduitsche spraekkunst. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar
Nevalainen, Terttu. 2014. Norms and usage in seventeenth-century English. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A Sociolinguistic and comparative perspective, 103–128. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.05nevSearch in Google Scholar
Noordegraaf, Jan. 2004. A matter of time: Dutch philosophy of language in the eighteenth century. In Thomas F. Shannon & Johan P. Snapper (eds.), Janus at the millennium: Perspectives on time in the culture of the Netherlands, 211–225. Dallas, TX.: University Press of America.Search in Google Scholar
Nylöe, Jacobus. 1703. Aanleiding tot de nederduitsche taal. Amsterdam: Borstius.Search in Google Scholar
Palm, Kornelis van der. 1766. Verhandeling over de vraeg: hoe moet men het verstandt, en het hart van een kindt bestieren, om het, te eeniger tydt, een gelukkig en nuttig mensch te doen worden. Verhandelingen uitgegeeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen IX–II. 1–194.Search in Google Scholar
Palm, Kornelis van der. 1782. Antwoord op dezelfde vraage: Over de verbetering der schoolen. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 229–316.Search in Google Scholar
Ploeg, H. W. van der. 1800. Het Belang der Waare Volksverlichting. Amsterdam: Wed. Harm. Keijzer, Corns. de Vries and Hendrik van Munster.Search in Google Scholar
Preston, Dennis. 2002. Language with an attitude. In J. K. Chambers, Peter Trudgill & Natalie Schilling-Estes (eds.), The handbook of language variation and change, 40–66. Oxford: Blackwell.10.1111/b.9781405116923.2003.00005.xSearch in Google Scholar
Pudor, Christian. 1672. Der Teuschen Sprache Grundrichtigkeit, und Zierlichkeit. Cölln an der Spree: S.n.Search in Google Scholar
Rutten, Gijsbert. 2006. De Archimedische punten van de taalbeschouwing. David van Hoogstraten (1658–1724) en de vroegmoderne taalcultuur. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.Search in Google Scholar
Rutten, Gijsbert. 2009. Grammar to the people. The Dutch language and the public sphere in the 18th century. With special reference to Kornelis van der Palm. Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft 2009. 55–86.Search in Google Scholar
Rutten, Gijsbert & Marijke van der Wal. 2011. Local dialects, supralocal writing systems. The degree of orality of Dutch private letters from the seventeenth century. Written Language & Literacy 14. 251–274.10.1075/wll.14.2.04rutSearch in Google Scholar
Rutten, Gijsbert. 2012. ‘Lowthian’ linguistics across the North Sea. Historiographia Linguistica 39. 43–59.10.1075/hl.39.1.04rutSearch in Google Scholar
Rutten, Gijsbert, Rik Vosters & Wim Vandenbussche. 2014. The interplay of language norms and usage patterns. Comparing the history of Dutch, English, French and German. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A sociolinguistic and comparative perspective, 1–20. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.01rutSearch in Google Scholar
Salmons, Joseph. 2013. A history of German: What the past reveals about today’s language. Oxford: Oxford University Press.Search in Google Scholar
Sexagius, Anthonius. 1576. De orthographia linguae belgicae. Louvain: Masius.Search in Google Scholar
Séwel, Willem. 1708. Nederduytsche spraakkonst. Amsterdam: Lansvelt.Search in Google Scholar
Séwel, Willem. 1712. Nederduytsche spraakkonst. Amsterdam: Blokland.Search in Google Scholar
Siegenbeek, Matthijs. 1804. Verhandeling over de Nederduitsche spelling, ter bevordering van eeparigheid in dezelve. Amsterdam: Johannes Allart.Search in Google Scholar
Sijs, Nicoline van der. 2004. Taal als mensenwerk. Het ontstaan van het ABN. The Hague: Sdu.Search in Google Scholar
Simons, Tanja & Gijsbert Rutten 2014. Language norms and language use in eighteenth-century Dutch: Final n and the genitive. In Gijsbert Rutten, Rik Vosters & Wim Vandenbussche (eds.), Norms and usage in language history. A sociolinguistic and comparative perspective, 49–72. Amsterdam & Philadelphia: Benjamins.10.1075/ahs.3.03simSearch in Google Scholar
Smakman, Dick. 2012. The definition of the standard language: A survey in seven countries. International Journal of the Sociology of Language 218. 25–58.10.1515/ijsl-2012-0058Search in Google Scholar
Sturkenboom, Dorothée. 1998. Spectators van hartstocht. Sekse en emotionele cultuur in de achttiende eeuw. Hilversum: Verloren.Search in Google Scholar
Swiggers, Pierre. 1984. La Grammaire de Port-Royal et le ‘parallélisme logico-grammatical’. Orbis. Bulletin international de documentation linguistique 23. 29–56.Search in Google Scholar
Twe-spraack vande Nederduitsche letterkunst. 1584. Ed. by G. R. W. Dibbets, 1985. Assen & Maastricht: Van Gorcum.Search in Google Scholar
Velde, Hans Van de, Mikhail Kissine, Evie Tops, Sander van der Harst & Roeland van Hout. 2010. Will Dutch become Flemish? Autonomous developments in Belgian Dutch. Multilingua 29. 385–416.10.1515/mult.2010.019Search in Google Scholar
Verwer, Adriaen. 1707. Linguae Belgicae idea grammatica, poetica, rhetorica. Amsterdam: Halma.Search in Google Scholar
Verzameling van eenige aanmerkingen, uit de overige toegezonden antwoorden ontleend. 1782. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 395–464.Search in Google Scholar
Voorst, D. C. van. 1782. Antwoord op de vraage: over de verbetering der schoolen. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 8. 317–394.Search in Google Scholar
Vooys, C. G. N. de. 1970 [1931]. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. Groningen: Wolters-Noordhoff.Search in Google Scholar
Vosters, Rik & Gijsbert Rutten. 2013. Het Snoeijmes en de taalkunde in de Zuidelijke Nederlanden. In Rik Vosters & Gijsbert Rutten (eds.), Snoeijmes der Vlaemsche Tale. Een anonieme tekst over taalkunde uit de achttiende eeuw, 1–33. Ghent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.Search in Google Scholar
Wal, Marijke van der. 1990. Meer der geleerde weereld’ hunne vernuftige gedachten als der jeugd’ hunne lessen mede te deelen? Vragen over het gebruik van grammatika’s. In J. den Besten et al., Vragende wijs. Vragen over tekst, taal en taalgeschiedenis, 223–230. Amsterdam & Atlanta: Rodopi.Search in Google Scholar
Wal, Marijke van der. 1995a. De moedertaal centraal. Standaardisatie-aspecten in de Nederlanden omstreeks 1650. Den Haag: Sdu.Search in Google Scholar
Wal, Marijke van der. 1995b. Logic, linguistics, and Simon Stevin in the context of the sixteenth and seventeenth centuries. In K.R. Jankowski (ed.), History of linguistics 1993, 147–156. Amsterdam: John Benjamins.10.1075/sihols.78.21walSearch in Google Scholar
Wal, Marijke van der & Cor van Bree. 2008. Geschiedenis van het Nederlands. Utrecht: Spectrum.Search in Google Scholar
Watts, Richard J. 2011. Language myths and the history of English. Oxford: Oxford University Press.10.1093/acprof:oso/9780195327601.001.0001Search in Google Scholar
Watts, Richard J. 2012. Language myths. In Juan M. Hernández-Campoy & J. Camilo Conde-Silvestre (eds.), The handbook of historical sociolinguistics, 585–606. Malden, MA & Oxford: Wiley-Blackwell.10.1002/9781118257227.ch32Search in Google Scholar
Watts, Richard J. & Peter Trudgill. 2001. Alternative histories of English. London and New York: Routledge.Search in Google Scholar
Weber, Jean-Jacques & Kristine Horner. 2012. Introducing multilingualism. As social approach. London & New York: Routledge.Search in Google Scholar
Weiland, Pieter. 1805. Nederduitsche spraakkunst. Amsterdam: Johannes Allart.Search in Google Scholar
Winschooten, Wigardusà. 1683. Letterkonst. Leiden: S.n.Search in Google Scholar
©2016 by De Gruyter Mouton