حفاظت از ارزش‌های شهری گذرهای تاریخی با تکیه‌بر آسیب‌شناسی گذر محله بالا در شهر نراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه کاشان، کاشان

2 استادیار، دانشکدۀ معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان‌

3 دانشیار، دانشکدۀ معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان‌

چکیده

مدرن‌سازی شهرهای ایران با تعریض گذرهای تاریخی برای عبور اتومبیل، سبب دگرگونی سازمان فضایی و تغییر جایگاه محدوده‌های تاریخی شده است. گذر محله بالای شهر نراق با تکرار این سناریو، از آسیب‌های ناشی از تعریض گذر‌ها و ساخت‌وسازهای نابجا مصون نمانده است. این مقاله، تغییراتی که در سده گذشته در ساختار کالبدی این گذر تاریخی رخ ‌داده، بامطالعه مقاطع مختلف بررسی کرده و به آسیب‌شناسی محله تاریخی می‌پردازد. تغییرات رخ‌داده، سبب برهم زدن ساختار منسجم گذر، به انزوا رفتن آن، تخریب تدریجی بناها و از بین رفتن جایگاه گذر در شهر شده است؛ درحالی‌که شهر تاریخی هنوز از ارزش‌های قابل‌توجهی برخوردار و نیازمند حفاظت، احیاء و توسعه می‌باشد. برای حفاظت از ارزش‌های شهری گذرهای تاریخی با معضلات این‌چنین، با تکیه‌بر معیارهای مستخرج از سند نارا و بیانیه سن آنتونیو در مورد اصالت و توصیه‌نامه نایروبی در باب یکپارچگی، چارچوب حفظ و سنجش اصالت و یکپارچگی شهر تاریخی در قالب نظام‌های شهری دسترسی، کالبدی، عملکردی و منظر بصری؛ تعریف‌کننده شخصیت شهر تاریخی مستخرج از منشور واشنگتن، تبیین شده است. راهبردهای تدوین‌شده به روش سوات، با این چارچوب موردسنجش قرارگرفته‌اند تا هرگونه مداخله و اقدام، بر اساس اولویت راهبردهایی که متضمن حفظ اصالت و یکپارچگی شهر هستند، انجام شود. ارزیابی راهبردها با چارچوب تبیین شده نشان می‌دهد، حفظ منظر شهری متناسب با زمینه و تقویت عناصر و الگوهای شاخص معماری در گذر و بافت پیرامون، راهکارهایی هستند که به دست‌یابی به هدف اصلی پژوهش که حفاظت از ارزش‌های شهری گذرهای تاریخی بر اساس دو معیار اصالت و یکپارچگی است، کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Preservation of urban values of historical passages by relying on the pathology of the upper neighborhood pass way of Naraq city

نویسندگان [English]

  • Shirin Shojaei 1
  • Babak Alemi 2
  • Hamidreza Jayhani 3
1 Master of Architecture, University of Kashan, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Architecture and Art, University of Kashan, Kashan, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Architecture and Art, University of Kashan, Iran
چکیده [English]

Modernizing Iranian cities by extensive street making for the cars and damaging historical passways changed the physical-Spatial structure and historical paths. The Uptown passway of Naraq was not safe from damages that resulted from widening pathways. This research with focusing on the changes applied to the spatial structure of this historical pathway, studying different profiles; Historical district pathology shows that changes made to the city lead to the disarranging cohesive structure of the district and passway, its isolation, gradual destruction of the buildings and generally losing the importance of passway in the city; In contrast, the historical city still has prominent values and need conservation, revitalization, and development. To keep the urban values of the historical pathway with these difficulties, we rely‌ on the derived guidelines from the Nara document and San Antonio statement regarding authenticity and Nairobi recommendation about integrity, conserving and determining authenticity and integrity of historical city in the format of urban systems, accessibility, structure, functional and Visual landscape, defining the specification of the historical city derived from the Washington charter. The extracted guidelines were studied using SWOT analysis. So that any action applied to the historical passway will be based on policies that guarantee the authenticity and the integrity of the historic city. Assessing guidelines by the explained framework shows that conserving cityscape pertinent to its context and reinforcing elements and architectural outstanding patterns in the pathway and the texture around it is among the most important solutions that help reach the goal of this research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation
  • Historical context
  • Naraq city
  • Upper neighborhood passway
  • SWOT
ابراهیمی, ا. (1392). «ساماندهی محلۀ بالای شهر نراق با تأکید بر مرمت و احیای خانۀ قاسمی». پایان نامه دریافت درجه کارشناسی ارشد. تهران : دانشگاه علم و صنعت, 1392.
اسماعیلی سنگری، ح. (1390). «راهکارهای احیای بافت‌های تاریخی به‌مثابه هویت واجد ارزش شهری؛ مورد پژوهش: محور تاریخی تربیت تبریز». فصلنامۀ مدیریت شهری. جلد شماره 37. صص 35-56.
پیرس و رابینسون (1380). پیرس و رابینسون برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک، مترجم خلیلی شورینی سهراب، تهران: انتشارات یادواره کتاب.
جیحانی، ح. و همکاران (1397). «مطالعه و تبیین چارچوب و راهبردهای حفاظت از بازار تاریخی نراق و محدودۀ شهری پیرامون». دو فصلنامۀ مطالعات معماری ایران، شماره 14. صص 47-78.
جیحانی، ح.، عمرانی‌پور، ع. و رجبی، ف. (1398). «مطالعۀ آسیب‌شناختی سیر تحول ساختار فضایی شهر تاریخی نراق از دهۀ 1340 تا دهۀ 1390». نشریه مدیریت شهری، شماره 55. تابستان 1398, صص 239-254.
حناچی، پ. و همکاران (1397). «حفاظت از منظر شهری تاریخی در جداره‌های تجاری؛ تبیین چارچوب مداخله بر مبنای تجارب بهسازی خیابان ناصرخسرو تهران». فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. سال هشتم. شماره 32. صص 77-87.
دیزجانی، غ. (1383). «مرمت بافت تاریخی فرهنگی شیراز». مجله آبادی، شماره 45. صص 70-73.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. (1386). «پروندۀ ثبتی خانۀ فاضلین نراقی به شماره 20138». استان مرکزی.
شکوهی، م. (1388). «ارتقای عملکردی‌-کالبدی گذر تاریخی هفت‌منبر». نامه معماری و شهرسازی، دو فصلنامه دانشگاه هنر، شماره 3. صص 57-64.
صالحی میلانی، س. (1383). «بررسی رویکردهای نوین در مرمت شهری یزد». مجله آبادی، شماره 45. صص 52-57.
صالحی‌میلانی، س. و باقری‌بهشتی، ش. (1383). «بررسی تطبیقی اقدامات مرمت‌ شهری در محورهای فرهنگی و تاریخی شهر اصفهان». نشریه آبادی، شماره 45. صص 32-38.
طاهری، ن. و تقوایی، ف. (1391). «پروژه‌های محرک توسعه، گامی در جهت ارتقای کیفی فضای شهری خیابان، نمونۀ موردی: خیابان امام خمینی(ره) یزد». نشریه شهرسازی و معماری هفت‌شهر. جلد دوره 3، شماره 41-42. صص 81-96.
عمرانی‌پور, ع. و همکاران (1397)، «بازار نراق، میراث دار محیط طبیعی، راه تاریخی و شهر قاجار». سال بیست و هشتم, تهران : فصلنامۀ علمی پژوهشی صفه, 8 بهمن 1397, جلد شماره 83, صص 93-118.
فدائی نژاد، س. (1386). «بهسازی، نوسازی و بازسازی در گذر مروی». نشریۀ هنرهای زیبا، شماره 32. صص 61-71.
فدائی‌نژاد بهرامجردی، س. و پوربهادر، پ. (1397). «بازشناسی چارچوب نظری رویکرد حفاظتی منظر شهری تاریخی». فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره 8، شماره 31. صص 63-74.
فرد، د. (1381). ‌مدیریت استراتژیک. مترجم پارسائیان علی و اعرابی محمد. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. چاپ سوم.
قربانی، ک. مندگاری، ک. و نقصان محمدی، م. (1393). «تألیف پیوندهای نوین در بافت‌های شهری باارزش مطالعۀ موردی: خیابان دهم فروردین یزد». نشریه هفت شهر، شماره 45-46 صص 28-51.
گلکار، ک. (1385). «مناسب‌سازی تکنیک تحلیلی سوات برای کاربرد در طراحی شهری». نشریه علمی- پژوهشی صفه. شماره 41. صص 44-64.
محمد مرادی، ا. و دستمالچیان، م. (1380). «طرح ساماندهی بدنۀ جنوبی خیابان امام خمینی(ره) قزوین». هفت شهر، سال چهارم. شماره 12 و 13. صص 46-56.
ICOMOS. Charter for the Conservation of Historic Towns and Urban Areas.1987.
ICOMOS. Nara Document on Authenticity.1994.
ICOMOS. The Declaration of San Antonio. 1996.
Jokilehto, J. Reflection on historic urban landscapes as a tool for conservation [Report]. [s.l.] : World Heritage papers (NO. 27): Managing Historic Cities, World Heritage Centre UNESCO, 2010. - pp. 53-57.
Mitchell, N. Considering the Authenticity of Cultural Landscape : In: Waite, D. (Ed.), APT Bulletin, XXXIX(2-3), Published by Association for Preservation Technology International, 2008. pp 25-32.
UNESCO Recommendation Concerning the Safeguarding and Contemporary Role of Historic Areas. UNESCO Legal Instruments [Conference]. 1976.
UNESCO Recommendation on the Historic Urban Landscape: adopted by the General Conference at its 36th session, 10 November 2011, UNESCO World Heritage Centre: Paris, 2011.
Weihrich H. The TOWS Matrix: A Tool for Situational Analysis, Long Range Planning. 1982. (2) 15. pp. 54-66.
Zancheti S.M. Flaviana L. and Rosane P. Judging the authenticity of the city [Article]. [s.l.] : Stanley-Price, 2009. pp. 163-168.