مساله "شهود" از دیدگاه سهروردی و برگسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ولی عصر(عچ)

2 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز،ایران

چکیده

سهرورودی و برگسون،دو فیلسوف متعلق به حوزه تفکرات فلسفه اشراقی، مساله"کشف" و "شهود" را بگونه ای در فلسفه خود مطرح نموده اند که جهان شناسی آنها تحت تاثیر نوع نگاهشان به این مساله شکل گرفته است. شیخ اشراق انسانی است که علاوه بر اینکه در حوزه نظر و استدلال فردی برجسته است ، در مراتب عرفانی نیز گام نهاده است و بسیاری از نظرات و یافته های خود را رهاورد مقام شهود علمی خود می داند .شیخ اشراق مهمترین اثر خود یعنی حکمت الاشراق را که نماینده تفکر اشراقی اوست، محصول یک کشف می داند و فلسفه برگسون بر دو مساله اساسی زمان حقیقی یا "دیرند" و "شهود"(Intuition ) استوار گشته است و پیوند عمیقی میان مفاهیم سه گانه "زمان"، "حرکت" و"شهود" برقرارنموده است. وی معتقد بودکه فلسفه حقیقی مبتنی بر شهود است نه "هوش"، و متعلق این شهود، "حرکت"، "شدن" و "استمرار" است؛ یعنی چیزی که فقط می توان از راه آگاهی بی‌واسطه یا شهودی شناخت نه از طریق هوش که تداوم را از بین می‌برد.شهود برگسون علاوه بر جنبه درون نگری بیشتر جنبه « برون شد » دارد . در این اتحاد شهودی محض ، انسان در خود محبوس و اسیر نمی شود ، بلکه با هستی و واقعیت سیلانی نوعی همدلی و همرازی (sympathies) پیدا می کند . در اینجا « برون شد » رهایی از محدودیت ها و انجماد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. منابع و مآخذ

    1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1393). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی. تهران: انتشارات حکمت.
    2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله ( ۱۳۷۵). الاشارات والتنبیهات. قم: انتشارات البلاغة.
    3. امین رضوی، مهدی (1391). سهروردی و مکتب اشراق. تهران: نشر مرکز.
    4. برگسون، هانری (1368). پژوهش درنهاد زمان و اثبات اختیار. علی‌قلی بیانی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    5. برگسون، هانری (1371). تحول خلاق. علی‌قلی بیانی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    6. بوخنسکی، ا. م. (1387). فلسفه معاصر اروپائی. ترجمه شرف‌الدین خراسانی، چاپ چهارم، تهران: شرکت انتشارات علمی وفرهنگی.
    7. زرمان، تئودور اوی (1377). مسائل تاریخ فلسفه. ترجمه پرویز بابایی، تهران: انتشارات نگاه.
    8. جان‌محمدی، محمدتقی (1395). معرفت شهودی و عقلانی در حکمت اشراقی. فصلنامه عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، ص10-39.
    9. حقیقت (رفیع)، عبدالرفیع (1378). سهروردی شهید فرهنگ ملی ایران. چاپ اول، تهران: انتشارات بهجت.
    10. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1372الف). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    11. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1355ب). حکمت اشراق. ترجمه دکتر سیدجعفر سجادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    12. سعیدی، حسن (1380). عرفان در حکمت اشراق. تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی.
    13. سنفورد، شوارتس (1383). آنری برگسون. خشایار دیهیمی، تهران: نشر ماهی.
    14. شایان‌فر، شهناز، و همکاران (1395). معنا‏شناسی شهود از دیدگاه سهروردی و کارکرد‏های آن، فصلنامه عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، دی، ش50، ص19-1.
    15. کاپلستون، فردریک (1384). تاریخ فلسفه. ج9، عبدالحسین آذرنگ و سیدمحمود یوسف‌ثانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    16. کامپانی، کریستیان دولا (1382). تاریخ فلسفه در قرن بیستم. ترجمه باقر پرهام، تهران: انتشارات آگه.
    17. مجتهدی، کریم(1386). فلسفه و فرهنگ. مجموعه مقالات و سخنرانی‌ها، به کوشش محمد منصور هاشمی، تهران: نشر کویر.
    18. معلمی، حسن (1387). فلسفه اشراق. تهران: نشر سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی (سمت).
    19. یزدان‌پناه، یدالله، (1391). حکمت اشراق. ﺗﺤﻘﯿـﻖ و نگارش مهدی علی‌پور، تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
    20. ذهنی تهرانی، سیدمحمدجواد (1392). انیس الطالبین (ترجمه آداب المتعلمین). قم: انتشارات حاذق.
    21. Bergson, Henri (2008). Time and Free Will: An Essay On the Immediate Data of Consciousness. Cosimo Classics. Hardcover, Language English, ISBN: 1605205710.
    • Bergson, Henri (1992). The Creative Mind. tr. Mabelle L. Andison, New York: The Citadel Press, 1992 [1946], translation of La Pensée et le mouvant.
    • Bergson, Henri, (1994). Creative eveloution. Trand: Arthur Mitchell, New York: The Modern Library.
    • Lawlor, Leonard (2003). The Challenge of Bergsonism - Phenomenology, Ontology, Ethics. Continuum.
    • Russell, bertrand (1914). philosophy of Bergson. with a reply By Mr. H. Wildoncarr, London: macmilan and co.