نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران،

2 گروه برنامه‌ریزی آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، تهران، ایران

3 گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این تحقیق شناختِ الگوهای آموزشِ جامعه‌شناسی است. روشِ تحقیق، کیفی و جامعۀ مورد مطالعه دانشگاه‌ها و مؤسساتِ آموزش عالی حضوری و دولتی شهر تهران است. یافته‌ها با استفاده از نمونه‌گیریِ هدفمند و نظری از طریقِ مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با 31 نفر از دانشجویانِ دورۀ دکتری و استادانِ جامعه‌شناسی جمع‌آوری شده‌اند. نتایج حکایت از تمایزِ میان الگوهایِ آموزشِ جامعه‌شناسی در جامعۀ مورد مطالعه دارد و راهبردها و کنش‌هایِ کنشگرانِ حوزه جامعه‌شناسی را در کلاسِ درس و محیطِ آموزشی در پنج الگو تفکیک و صورت‌بندی می‌کند که عبارتند از؛ 1) کلاسیک، 2) انتقادی، 3) کاربردی، 4)اجتماعی، 5) وظیفه‌ای-رفتاری. همچنین یافته‌ها نشان داد که یک الگویِ مبهمِ ترکیبی و اقتضائیِ در راه  نیز در حال شکل‌گیری است که هنوز ظهورِ کامل و استقرار نیافته است.
 
 

کلیدواژه‌ها

اباذری، یوسف، 1394، انزوای جامعه‌شناسی، پایگاه اینترنتی فرهنگ امروز، زمان انتشار: 10 اردیبهشت 1394، زمان مشاهده: 12 اردیبهشت 1394، در دسترس در:
اجلالی، پرویز (1386)، بازسازی و توسعه علوم اجتماعی با نگاهی به­ساختار برنامه درسی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
آزاد ارمکی، تقی ‌(1378)، جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی در ایران، تهران: نشر کلمه.
آزاد ارمکی، تقی (1387)، «آموزش جامعه‌شناسی در ایران؛ مشکلات و فرصت­ها»، آموزش عالی ایران، دوره یک، شماره یک، تابستان.
بوردیو، پی‌یر (1396)، انسان دانشگاهی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر پارسه.
بورووی، مایکل (1387)، «درباره جامعه‌شناسی مردم­مدار»، تلخیص و ترجمه: نازنین شاه­رکنی، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هشتم، شماره یک، بهار 1387، صص 168-201.
دراکر، پیتر (1374)، جامعه پس از سرمایه­داری، ترجمه محمود طلوع، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
دلانتی، جرارد (1386)، دانش در چالش: دانشگاه در جامعه دانایی، ترجمه علی بختیاری‌زاده، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی‏.
ذکایی، محمد سعید و اسماعیلی، محمد جواد (1393)، جوانان و بیگانگی تحصیلی و دانشگاهی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
شارع پور، محمود و محمد فاضلی (1389)، «آموزش جامعه‌شناسی و بینش جامعه‌شناختی»، دانشنامه علوم اجتماعی، دوره یک، شماره سه، بهار 1389.
شارع پور، محمود و محمدرضا سلیمانی بشلی (1390)، «چالش‌های آموزش علوم اجتماعی در ایران»، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، شماره یک، پاییز و زمستان 90، ص 157-131.
عبداللهی، محمد (1373)، «جامعه‌شناسی و توسعه در ایران»، مجله رهیافت، شماره 6، تهران: شورای پژوهش­های علمی کشور، بهار.
فاضلی، محمد (1386)، «ناکارآمدی جامعه‌شناسی در ایران: مروری بر ادبیات موضوع»، رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره یازدهم، ش2: 21-30.
فاضلی، محمد (1386)، «ناکارآمدی جامعه‌شناسی در ایران: مروری بر ادبیات موضوع»، رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره یازدهم، ش2: 21-30.
فاضلی، محمد (1394)، مردگی، ممد حیات آکادمی: آسیب­شناسی کم جانی علوم اجتماعی در آکادمی ایران، اندیشه پویا، شماره 29.
فاضلی، نعمت الله (1387)، فرهنگ و دانشگاه (منظرهای انسان‌شناسی و مطالعات فرهنگی)، تهران: نشر ثالث.
فاضلی، نعمت الله (1389)، «چالش­های یادگیری و یاددهی در علوم اجتماعی»، خلاصه مقالاتهمایش علوم اجتماعی در ایران؛ دستاوردها و چالش­ها، انجمن جامعه‌شناسی ایران، 29 و 30 اردیبهشت 1389.
فراستخواه، مقصود (1389)، «جامعه‌شناسی آموزش علوم اجتماعی در ایران بعد از انقلاب اسلامی»، خلاصه مقالات همایش علوم اجتماعی در ایران؛ دستاوردها و چالش‌ها، انجمن جامعه‌شناسی ایران، 29 و 30 اردیبهشت 1389.
فراستخواه، مقصود (1396)، گاه و بی‌گاهی دانشگاه در ایران؛ مباحثی نو و انتقادی در باب دانشگاه پژوهی، مطالعات علم و آموزش عالی، تهران: انتشارات آگاه.
فراستخواه، مقصود (1398 الف)، «زیستن به­شرط اندیشیدن؛ آموختن فلسفه و مسئله کاربردی شدن1»، روزنامه سازندگی، سال دو، شماره 413، شنبه 15 تیر 98: 10.
قانعی‌راد، محمد امین (1383)، «گفت‌وگوهای پیش الگویی در جامعه‌شناسی ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره پنجم، شماره یک، ص 5-39.
قانعی‌راد، محمد ‌امین (1385 د)، تعاملات و ارتباطات در جامعه علمی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
قانعی‌راد ، محمد ‌امین (1386)، «کارکرد انتقادی دانشگاه در زمانه حرفه­گرایی»،ماهنامه آیین،شماره 10، دی 86 .
قانعی‌راد، محمد ‌امین (1389)، مشارکت سیاسی و اجتماعی نخبگان، به­سفارش دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی : شورای اجتماعی، تهران: راه دان.
 قانعی‌راد، محمد ‌امین و همکاران (1392)، «تحول فرهنگی در علم: از علم دانشگاهی تا علم پسادانشگاهی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره ششم، شماره 4، زمستان 1392، ص 31-59.
قانعی‌راد، محمد ‌امین (1392)، «آموزش عالی در میانه تعارض‌های شغل‌گرایی جدید و حرفه‌گرایی مدنی و مردم‌مدار»، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال ششم، شماره اول، زمستان 1392.
 قانعی‌راد، محمد امین و همکاران (1393)، «مطالعه دگرگونی فرهنگی در سه نسل دانشگاهی (مطالعه موردی: استادان علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران)، مجله جامعه‌شناسی ایران،دوره چهاردهم، شماره یک، بهار 1393، ص 30-64.
قانعی‌راد، محمد‌ امین (1395)، الگوی چهار وجهی برای ارزیابی توسعه علوم‌انسانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
محمدپور، احمد (1392 الف)، روش تحقیق کیفی ضد روش 1: منطق و طرح در روش­شناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ دوم.
محمدپور، احمد (1392 ب)، روش تحقیق کیفی ضد روش 2: مراحل و رویه‌های علمی در روش­شناسی کیفی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ دوم.
محمدی، زهرا و محمد امین قانعی‌راد (1393)، «گونه‌شناسی استادان علوم اجتماعی در دوران پسادانشگاهی»، پژوهشنامه توسعه فرهنگی اجتماعی، سال اول، بهار و تابستان 1393: 91-78.
میلز، سی رایت (1394)، بینش جامعه‌شناختی؛ نقدی بر جامعه‌شناسی امریکائی، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
وبر، ماکس (1382)، «علم در مقام حرفه»، در دین، قدرت، جامعه، ترجمه احمد تدین، تهران: هرمس.
Bourdieu, Pierre, 1984, Homo Academicus, Translated by Peter Collier, Stanford University Press Stanford, Colifornia.
Gouldner, A. ,1979, The Future of Intellectual and the Rise of the New Class, London: Macmillan.
Jacoby, R, 1987, The Last Intellectuals: American Culture in the Age of Academe: NY: Basic Books.
Posner, Richard A, 2001, Public Intellectual: A Study of Decline, Cambridge: Harvard University Press.
Delanty, Gerard, 2001, Challenging Knowledge: The University in the Knowledge Society; Buckingham: Open University Press