آسیب شناسی اختیارات شوراهای اسلامی از منظر تفکیک امور ملی و محلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی ، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران

2 استاد گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، تهران ، ایران .

3 دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران .

چکیده

بیش از پنج دوره از تشکیل شوراهای اسلامی در ایران می‌گذرد، هرچند کشورمان دارای سابقه ای بیش از یکصدسال در زمینه تدوین قوانین مرتبط با شوراها می باشد، اما مجالس قانونگذاری زمان زیادی را در کش و قوس های مربوط به صلاحیت شوراهای محلی صرف کرده اند. ، اما از آن زمان تا‌کنون قانونگذاری به سمت و سویی بوده که نتوانسته اند چارچوب وظایف و تصمیم گیری نهاد های محلی را بطور شفاف و مشخص ارائه نماید. سرچشمه این کاستی ها نیز از قانون اساسی ایران نشات می گیرد. مراجع قانونگذاری از جمله مجلس شورای اسلامی ، نیز هیچ گونه اقدام جدی جهت استفاده از ظرفیت قانونی در راستای رفع موانع و پوشش دادن این ایرادات از خود نشان نداده است.اصلاحات مکرر قانونگذار نیز نه تنها تاکنون نتوانسته است این ابهامات را روشن نماید. بلکه بر پیچیدگی و ابهامات موجود افزوده است. و همچنان بنظر می رسد قانونگذاری ایران در حوزه تعیین اختیارات و وظایف شوراهای محلی ناموفق بوده است. این نوشتار که با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است به بررسی چالش های صلاحیت شوراهای اسلامی از جمله چالش های اختیارات شوراها در اصول قانون اساسی ،قانونگذاری عادی و مجلس شورای اسلامی درعدم واگذاری وظایف و اختیارات لازم و کافی در راستای شان قانونی آنها و آسیب های رویکرد حکمرانی محلی به سازو کارهای دمکراسی در مدیریت محلی ایران در قوانین پرداخته است. اتخاذ رویکرد جدید تفسیری در بعد قانون اساسی از سوی شورای نگهبان و قانونگذاری مجلس در رفع این موانع ،ضروری‌ به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Pathology of the powers of Islamic councils from the perspective of the separation of national and local affairs

نویسندگان [English]

  • fatemeh shamiri 1
  • vali rostami 2
  • Bijan Abbasi 3
1 PhD student in Public Law, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 Professor, Department of Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Public Law, Faculty Member of Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

More than five periods have passed since the formation of Islamic councils in Iran. Although our country has a history of more than one hundred years in drafting laws related to councils, but the legislatures have spent a lot of time arguing about the competence of local councils. , But since then the legislation has been in a direction that has not been able to provide a clear framework of tasks and decisions of local institutions. The source of these shortcomings also stems from the Iranian constitution. Legislative authorities, including the Islamic Consultative Assembly, have not taken any serious action to use their legal capacity to remove obstacles and cover up these objections. It has added to the complexity and ambiguity. And it also seems that Iranian legislation in determining the powers and duties of local councils has failed. This article, which has been done by descriptive-analytical method, examines the challenges of the competence of Islamic councils, including the challenges of the powers of the councils in the principles of the constitution, ordinary legislation and the Islamic Consultative Assembly in not delegating necessary and sufficient duties and powers. The local governance approach addresses the mechanisms of democracy in Iran's local government in law. It seems necessary for the Guardian Council and the legislature of the parliament to adopt a new interpretive approach to the constitutional dimension in removing these obstacles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local affairs
  • rule of law
  • Islamic councils
  • duties and powers
  • constitution
امامی، محمد و کوروش استوار سنگری، حقوق اداری (جلد 1)، تهران: میزان، 1399.
ایمانی جاجرمی، حسین، چالش‌های شوراها در مدیریت محلی، تهران: دادگستر، چاپ اول، 1389.
آقایی طوق، مسلم و حسن لطفی، حقوق اداری (1)، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1398.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، تهران: سمت، 1381.
طلایی، مرتضی و محمدحسین بوچانی، زمینه‌های نقش‌آفرینی شوراها و مدیریت‌های محلی در توسعه پایدار محلی، منطقه‌ای و ملی، تهران: دادگستر، چاپ اول، 1389.
‌عباسی، بیژن، حقوق اداری، تهران: دادگستر، چاپ ششم، 1400.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان، چاپ یازدهم، 1383.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل، چاپ اول، 1388.
ابوالحسنی، سید رحیم و غلام‌رضا ابراهیم‌آبادی، «شوراهای اسلامی شهر و روستا و تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، سال چهاردهم، 1397، شماره 1، صص 34-8.
آقایی طوق، مسلم، «عدم تمرکز اداری: نگاهی انتقادی به شوراها در ایران»، مجلس و پژوهش، سال چهاردهم، شماره 56، صص 144-125.
آقایی طوق، مسلم، «نگرشی تطبیقی بر عدم تمرکز محلی در ایران»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، سال ششم، 1396، صص 65-45.
حبیب‌نژاد، احمد، «بررسی حقوقی شوراهای اسلامی شهر در پرتو اصول تمرکززدایی»، حقوق اسلامی، سال پنجم، 1388، شماره 20، صص 131-111.
دشتی، علی، «جایگاه حقوقی و تعاملات قانونی شوراهای اسلامی محلی در نظام حقوقی و سیاسی ایران»، تحقیقات حقوقی، 1388، شماره 49، صص 553-513.
رستمی، ولی و حسینی‌پور اردکانی، سید مجتبی، «بایسته‌های مقررات‌گذاری محلی»، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، سال نهم، 1399، شماره 30، صص 94-75.
عباسی، بیژن و علی سهراب‌لو، «شوراهای محلی و کارکرد وضع قواعد عام‌الشمول؛ بررسی نظریات شورای نگهبان و دیوان عدالت اداری»، فصل‌نامه حقوق اداری، سال دوم، 1394، شماره 7، صص 31-11.
کوزه‌گر، لطف‌علی و مصطفی رضایی، «رهیافت توسعه؛ تمرکززدایی از حکومت ملی به حکومت محلی»، فصل‌نامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، سال اول، 1398، شماره اول، صص 92-70.
مشفق، محمدعلی، «شوراها در آیینه قانون اساسی؛ چالش‌ها و کارکردها»، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1387، شماره 30.
مهاجری، اصغر، «بررسی جامعه‌شناسی موانع ساختاری و کنشی شوراهای اسلامی در ایران، شوراها: چالش‌ها و کارکردها»، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1378، شماره 30، صص 88-53.
میرزاده کوه‌شاهی، نادر، «رابطه دولت مرکزی و شوراهای محلی در ایران»، حقوق اداری، دوره دوم، 1393، شماره 6، صص 56-31.
 
کریمی‌فرد، حسن و مهدی نژادخلیلی، «آسیب‌شناسی وظایف و عملکرد شوراهای اسلامی شهر در ایران: با بهره‌گیری از نظرات اعضای شورا و کارشناسان» (گزارش پژوهشی)، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1396.