تحلیل شناختی کانون‌های توجه در داستان یوسف پیامبر از دیدگاه لنگاکر

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ، گروه زبان‌شناسی همگانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،ایران

2 استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

زبان‌شناسی شناختی، رویکردی است که به زبان به‌عنوان وسیله‌ای برای کشف ساختار نظام شناختی انسان می‌نگرد.این رویکرد که در سه دهه اخیر در زبان‌شناسی مورد توجه روزافزون قرار گرفته است، زبان را نمودی از نظام تصویرسازی و تعبیر ذهن می­داند. زبان‌شناسان شناختی عقیده دارند که پدیدۀ تعبیر صحنه پدیده‌ای شناختی است و آنچه در داستان و روایت اتفاق می‌افتد را می‌توان از دیدگاه شناختی به شکلی عمیق‌تر بررسی و تحلیل نمود. در این پژوهش با توجه به دیدگاه‌های زبان‌شناسی شناختی رونالد لنگاکر (1987) در زمینه تعبیر صحنه و ابعاد مختلف آن مانند زاویه دید، شرح صحنه، ضبط صحنه و کانون توجه به تحلیل داستان یوسف پیامبر(ع) در سورۀ یوسف پرداخته می‌شود و سپس مقوله کانون توجه در آیات این سوره مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین بسامد هر یک از ابعاد تعبیر در آیات این سوره بررسی می‌شوند. روش پژوهش حاضر توصیفی_تحلیلی بوده و منابع آن مطالعات کتابخآن‌های می‌باشند. در این جستار سورۀ یوسف که مشتمل بر 111 آیه است، به‌عنوان منبع اصلی پژوهش انتخاب و ابعاد تعبیر صحنه در زبان‌شناسی شناختی در سرتاسر داستان مورد بررسی قرار گرفتند. براساس یافته‌های این مطالعه، از میان ابعاد تعبیر صحنه، به ترتیب بُعد زاویۀ دید بیشترین و بُعد شرح صحنه کمترین بسامد را دارا می‌باشند. همچنین  بیشترین کانون‌های توجه دراین سوره به ابعاد  خواب و رویا و تعبیر آن،  پیراهن و مکر و نیرنگ اختصاص یافته است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Cognitive Analysis of Focuses of Attention in the Story of Prophet Yusuf (AS) based on Langackerʼs Theory

نویسندگان [English]

  • Razi Mayah 1
  • Parvin Soltani 2
  • Mansoureh Shekaramiz 2
1 PhD Student, Department of General Linguistics, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Assistant Professor, Department of General Linguistics, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Cognitive linguistics is an approach that sees language as a means of discovering the structure of human cognition. This approach, which has increasingly received attention in recent decades, considers language as a sign of illustration and construal aspect of human mind. Cognitive linguists believe that scene construal is a cognitive matter and that each story can be more deeply analyzed from the view of cognitive linguistics. Given Langacker's (1987) views about scene construal and its different aspects such as perspective, profiling, scanning and focus of attention, the present descriptive-analytical research analyzed the story of Prophet Yusuf (AS) and then focuses of attention were examined in the ayahs of this surah. Additionally, the frequency of each aspect of scene construal in the 111 ayahs of this surah were studied. The findings show that, out of all scene aspects, perspective and profiling respectively have the most and the least frequency. Furthermore, most of the focus of attention in this surah is devoted to the dimensions of sleep and dreams and their interpretation, shirt, and deception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Holy Qurʾān
  • cognitive linguistics
  • construal aspects
  • focuses of attention
  • Ronald Langacker

مراجع

  1. - قرآن کریم

    1. ایشانی، طاهره؛ نعمتی قزوینی، معصومه (1392). بررسی انسجام و پیوستگی در سوره ی صف با رویکرد زبان‌شناسی نقش گرا، فصلنامه ی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش 27 .
    2. پاکتچی، احمد ( 1387). آشنایی با مکاتب معنا شناسی معاصر، فصلنامۀ پژوهش فرهنگی، ش 13، ص 89-120.

    3 . پروینی، خلیل (1387). عناصر ادبی و هنری در داستان یوسف(ع)، فصلنامۀ ادبیات دینی، ش اول.

    1. پور ابراهیم، شیرین (1388). بررسی زبان‌شناختی استعاره در قرآن: رویکرد نظریه معاصر استعاره: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
    2. راسخ مهند، محمد (1396). درآمدی بر زبان شناسی شناختی: نظریه هاو مفاهیم.سمت. قم.
    3. رستمیان، مرضیه؛ طباطبایی، سید کاظم (1390). بررسی تطبیقی بافت موقعیت) برون زبانی) از دیدگاه فرث، هایمز و لوئیس با سیاق حالیه: دوفصلنامه ی تخصی پژوهش‌های میان رشته ای قرآن کریم، سال دوم، ش 4.
    4. ساسانی، فرهاد (1380). آیا مقولات واژگانی برچسب های ثابتی دارند؟ مجله زبان شناسی. ش 2 (پاییز و زمستان). ص 72-83
    5. سید قطب، ابراهیم حسن. ترجمۀ فولادوند، محمد مهدی (1367). آفرینش هنری در قرآن، تهران: انتشارات بنیاد قرآن.
    6. شیرازی عدل، مهرناز (1386). بررسی شناختی دیدگاه در داستان، فیلمنامه و فیلم: مطالعه موردی گاو. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا. تهران

    10 .  صفوی، کوروش (1379). درآمدی بر معنی شناسی . تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. ج2. ص 20-18.

    1. طباطبائی، محمد حسین (1417).المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین ، چاپ پنجم/
    2. قائمی نیا، علیرضا (1390). نقد تاریخیت قرآن، مطالعات تفسیری، ش 6.
    3. کوچش ، زُلتن (1998) مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره. ترجمه شیرین پور ابراهیم (1393).

    14 .  محمدی، ابراهیم و پریسا طلاپور، نمایش شخصیت‌ها (شخصیت پردازی) در سووشون؛ فصلنامه متن پژوهشی ادبی، ش ٥١، بهار ١٣٩١

    1. میر صادقی، جمال (1376). عنصر داستان، (چاپ سوم). تهران: انتشارات سخن.
    2. ویسی، الخاص(1382). بررسی مشکلات معادل یابی واژگان قرآنی و مذهبی در زبان انگلیسی، پیک نور، ش 3، ص 11-21.
    3. Koveses , Zoltan(2000) Metaphor and Emotion. Cambridge: Cambridge University Press.
    4. Lakoff, Gearge and Mark Jahnson(1980) Metaphors we live By.Chicago:Chicago University Press.
    5. Langaker, Ronald(1987) Cognitive Grammar: A Basic Introduction.New York: Oxford University Press.
    6. Mottonen, Tapani. Intersubjective Constual: Cognitive Grammatical Meaning in Intersubjective Perspective.12th International Cognitive Linguistic Conference. University of Alberta: Canada.(27 june, 2013).
    7. Talmy, Leonard(2000) Toward a Cognitive Semantics (2 vols). Cambridge MA: MIT Press.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار