نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه اقتصاد توسعه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه اقتصاد نظری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه اقتصاد انرژی و محیط‌زیست، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

در مدل رشد محدود‌‌شده تراز پرداخت‌ها، متغیرهای تقاضا از جمله صادرات و واردات حد رشد اقتصادی در بلندمدت را تعیین می‌کنند. با توجه به نقش صادرات نفت و منابع ارزی ناشی از آن در اقتصادکشورهای تولیدکننده نفت، کاربرد و مقایسه نتایج حاصل از فرم‌های پایه و گسترده مدل تیروال در کشورهای در حال توسعه نفتی هدف این مطالعه است. برای این منظور،دو گروه کشورهای در حال توسعه نفتی با توجه به متوسط تولید روزانه نفت در نظر گرفته شده­اند؛ گروه اول، شامل کشورهای ایران، عربستان، ونزوئلا و مکزیک و در گروه دوم، شامل کشورهای مصر، الجزایر، نیجریه و اندونزی می‌شود. کشش‌های درآمدی و قیمتی واردات و صادرات و وجود هم‌انباشتگی با استفاده از مدل ARDL و آزمون کرانه‌های پسران و شین، همچنین محاسبه کشش‌ها با روش کالمن فیلتر مورد بررسی قرار گرفت. سپس رشد محدود شده در فرم‌های مختلف برای دوره‌های همپوش 10 ساله در دوره زمانی 2016-1960 محاسبه و درنهایت اعتبار قانون تیروال آزمون شده است. نتایج بیانگر عدم تایید قانون تیروال در اغلب کشورهای در حال توسعه است. کمتر بودن رشد واقعی از رشد محدود شده تراز پرداخت‌ها در اقتصادهایی از جمله ایران را می‌توان به عواملی مانند نرخ پایین‌تر رشد جریان ورودی سرمایه نسبت به نرخ رشد حجم صادرات و اثر مثبت درآمد خارجی بر رشد محدود شده تراز پرداخت‌ها نسبت داد. این نتیجه که وضعیت تراز‌پرداخت‌ها محدودکننده رشد اقتصادی ایران نبوده است، تاییدی بر این دیدگاه است که بهبود رشد اقتصادی ایران در بلندمدت منوط به بهبود وضعیت طرف عرضه است.

کلیدواژه‌ها

احسانی، محمدعلی و طاهری بازخانه، صالح (1397). آزمون رویکرد تقاضامحور به رشد اقتصادی در ایران: کاربردی از رهیافت پارامتر متغیر در طول زمان، فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، دوره 8، شماره 30، 144-133.
جلال­آبادی، اسدالله و بهرامی، جاوید(1389). عوامل تعیین‌کننده­ رشد اقتصادی در گروه کشورهای مختلف (رویکردی نو به عوامل تعیین‌کننده­ی رشد اقتصادی)، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسیهای اقتصادی)، دوره 7، شماره 1، 51-23.
شاکری، عباس (1395). مقدمه‌ای بر اقتصاد ایران، چاپ اول، تهران: رافع.
گرجی، ابراهیم و مدنی، شیما (1388). اقتصاد کلان دینامیک (نظریه‌های رشد)، چاپ اول، تهران: سمت.
عزیزی، زهرا، پدرام، مهدی و عزیزی، پگاه (1397). نقش متنوع‌سازی صادرات بر رابطه بین باز بودن تجاری و بی ثباتی رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه منتخب (2015-1980)، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دوره 23، شماره 77، 138-107.
 Bajo-Rubio, O. (2012). The balance-of-payments constraint on economic growth in a long-term perspective: Spain, 1850–2000. Explorations in Economic History49(1), 105-117.
Bajo-Rubio, O., & Díaz-Roldán, C. (2009). Does the balance of payments constrain economic growth? Some evidence for the new EU members. Post-Communist Economies21(1), 41-46.
Fasanya, I. O., & Olayemi, I. A. (2018). Balance of payment constrained economic growth in Nigeria: How useful is the Thirlwall's hypothesis? Future Business Journal4(1), 121-129.
Gökçe, A., & Cankal, E. (2013). Balance-of-payments constrained growth model for the Turkish economy. Economic Modelling35, 140-144.
Jeon, Y. (2009). Balance‐of‐payment constrained growth: the case of China, 1979–2002. International Review of Applied Economics23(2), 135-146.
Leon-Ledesma, M. A. (1999). An application of Thirlwall’s Law to the Spanish economy. Journal of Post Keynesian Economics21(3), 431-439.
López G, J., & Cruz B, A. (2000). “Thirlwall’s law” and beyond: the Latin American experience. Journal of Post Keynesian Economics22(3), 477-495.
McCombie, J. S., & Thirlwall, A. P. (1997). The dynamic Harrod foreign trade multiplier and the demand-orientated approach to economic growth: an evaluation. International Review of Applied Economics11(1), 5-26.
McCombie, J., & Thirlwall, T. (Eds.). (2004). Essays on balance of payments constrained growth: theory and evidence. Routledge
Nugent, J. B., & Pesaran, M. H. (Eds.). (2007). Explaining growth in the Middle East (Vol. 278). Amsterdam, Boston, Mass: Elsevier.
Perraton, J. (2003). Balance of payments constrained growth and developing countries: an examination of Thirlwall's hypothesis. International Review of Applied Economics17(1), 1-22.
Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4.0: interactive econometric analysis; [Windows version]. Oxford University Press.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics16(3), 289-326.
Samimi, A. J., & Hosseinzadeh, R. (2011). Foreign Trade and Economic Growth: Evidence of Thirlwall’ s Law in Iran. Journal of Social and Development Sciences2(2), 81-88.
Thirlwall, A. P. (1979). The balance of payments constraint as an explanation of the international growth rate differences. PSL Quarterly Review32(128).
Turner, P. (1999). The balance of payments constraint and the post 1973 slowdown of economic growth in the G7 economies. International Review of Applied Economics13(1), 41-53.