نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، مشاوره خانواده، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار، مشاوره، دانشکده روان‌شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ( نویسنده مسئول)

3 دانشیار، مشاوره، دانشکده روان‌شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر سرسختی روانشناختی و روابط والد _ فرزندی نوجوانان پسر مقطع دوم متوسطه سالِ 1397 بود. روش پژوهش ، از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، نوجوانان پسر مقطع دوم متوسطه شهرستان جعفریه قم بودند. با استفاده از روش نمونه-گیری در دسترس،24 دانش آموز داوطلب که نمرات پایینی در پرسشنامه ها کسب کرده بودند انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برنامه آموزشی در هشت جلسه 90 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا‌شد و گروه گواه، در این مدت، آموزشی را دریافت نکردند. ابزار پژوهش، مقیاس سرسختی روانشناختی اهواز (AHI) و ارزیابی رابطه والد _ فرزند (PCRS) بود. داده‌ها از طریق تحلیل کوواریانس چندمتغیره، تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT)، نقش معناداری در افزایش سرسختی روانشناختی نوجوانان دارد. همچنین این برنامه، بر بهبود روابط والد _ فرزندی (پدر) بجز خرده‌مقیاس خشم و بهبود روابط والد _ فرزندی (مادر) ، بجزخرده‌مقیاس تعیین هویت، موٌثر بوده است (p <0/05).

کلیدواژه‌ها

اورکی، محمد؛ جهانی، فاطمه و رحمانیان، مهدیه. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف­پذیری روانشناختی زنان سالمند. فصلنامه روانشناسی بالینی، 10(1)، 47-56.
بختیارپور، سعید. (1396). رابطه تعارض والد فرزندی و جو عاطفی خانواده با عملکرد تحصیلی در دانش­آموزان دوره اول متوسطه شهرستان کارون. فصلنامه روانشناسی اجتماعی، سال دوم، شماره 43، صص 45_53.
برقی­ایرانی، زیبا؛ زارع، حسین؛ عابدین، مریم. (1394). اثربخشی آموزش اکت بر سرمایه روانشناختی در بیماران مبتلا به سرطان مری. فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، سال چهارم، شماره 14، صص 113_128.
پاکدامن­شبستری، زهرا. (1395). اثربخشی آموزش تقویت سرسختی روانی بر روابط اجتماعی نوجوانان تک­والد. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
تمیمی­پور، حمید. (1396). بررسی رابطه شادکامی و کمال­گرایی در دانشجویان دختر و پسر موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان. مجله پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، سال دوم، شماره 11، صص 78_84.
حسین­خانزاده، عباسعلی؛ طاهر، محبوبه؛ سیدنوری، سیده­زهرا؛ یحیی­زاده، آیدا؛ عیسی­پور؛ مهدی. (1392). رابطه شیوه تعامل والد _ فرزند با میزان اعتیادپذیری . گرایش به جنس مخالف در دانشجویان. فصلنامه اعتیادپژوهی، سال هفتم، شماره 28، صص 59_74.
حسینی، سیما. (1394). بررسی رابطه سبک فرزندپروری و گرایش به رفتارهای پرخطر: مطالعه موردی دانشجویان ساکن خوابگاه­های دانشگاه علامه طباطبایی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
رحمانی، ابراهیم؛ مرادی، آسیه؛ مومنی، خدامراد. (1393). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اضطراب دانشجویان. کنفرانس بین­المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، تهران.
زاهدبابلان، عادل؛ قاسم­پور، عبدالله و حسن­زاده، شهناز (1390). نقش بخشش و سرسختی روانشناختی در پیش­بینی امید. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال دوازدهم، شماره 3، صص 12_19.
زرین­جوی­الوار، مریم. (1394). بررسی رابطه سبک­های فرزندپروری با مسئولیت­پذیری و رشد اجتماعی دانش­آموزان پسر. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته آموزش و پرورش استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شبان­قهرود، هانیه. (1391). بررسی مقایسه­ای رابطه عزت­نفس و سرسختی روانشناختی با خودکارآمدی در دانش­آموزان دختر نابینا و عادی مقطع راهنمایی شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شفی، آزاده. (1390). مقایسه­ی سرسختی روانشناختی و میزان استرس افراد مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر با افراد سالم. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شهنی­ییلاق، منیجه؛ عزیزی­مهر، الهه؛ مکتبی، غلامحسین. (1392). رابطه­ی علی تعارض آشکار و تعارض نهان بین والدین با عملکرد تحصیلی با میانجی­گری رابطه­ی والد فرزند، رفتار ضداجتماعی و افسردگی در دانش­آموزان  دبیرستانی. فصلنامه مشاوره کاربردی، سال سوم، شماره 2، صص 1_16.
صادقیان، راضیه. (1391). بررسی خودپنداره، سرسختی روانشناختی و انگیزش پیشرفت دانش­آموزان پرورشگاهی و غیرپرورشگاهی شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
عظیمی، داریوش. (1395). اثربخشی آموزش سرسختی روانشناختی بر خودکارآمدی تحصیلی و پذیرش اجتماعی دانش­آموزان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
عیسی­نژاد، امید؛ قاسمی، سیدیوسف؛ خندان، فاطمه. (1396). بررسی ساختار عالمی و پایایی مقیاس تعامل والد_فرزندی در دانش­آموزان متوسطه. فصلنامه خانواده­پژوهی، سال سیزدهم، شماره 50، صص 251_272.
کیاروچی،جوزف.(2012).زندانی ذهنت نباش زندگی کن.(ترجمه افسانه شایسته آذر).(1394).تهران:ارجمند.
محمدیان­آکردی, ابراهیم؛ بابایی­کفاکی، هدی و حیدری، شعبان (1393). بررسی رابطه بین سرسختی روانشناختی و راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان. اولین کنفرانس بین­المللی روان­شناسی و علوم رفتاری، ، موسسه همایش­گران مهر اشراق، مرکز همایش­های دانشگاه تهران، تهران.
مرادیان­مینا، فاطمه. (1393). رابطه سبک زندگی و شیوه­های فرزندپروری با بایستگی تحصیلی و عوامل انگیزشی (خودکارآمدی، اهداف تسلط و ادراک سودمندی تکلیف) فرزندان دانش­آموز آنان در شهر مشهد. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
مرمرچی­نیا، مژگان؛ ذوقی­پایدار، محمدرضا. (1396). اثربخشی آموزش اکت بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت­پوشش بهزیستی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 11(2)، 1_10.
مک کی،متیو.(1948).رهایی از زندان ذهن.(ترجمه ساره حسینی عطار،امید خواجه محمود آبادی).(1396).تهران:آبان.
نورانی، امین. (1395). اثربخشی آموزش مولفه­های سرسختی روانشناختی بر تنظیم هیجان و کاهش گرایش دانش­آموزان به مواد در دانش­آموزان شهرستان راز و جرگلان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
نوروزی، محدثه؛ زرگر، فاطمه؛ اکبری، حسین. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش مشکلات بین­فردی و اجتناب تجربه­ای دانشجویان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، سال پانزدهم، شماره 2، صص 168_174.
هادی­زاده­کفاش، راضیه؛ محمودی، آرمین؛ سلیمی، مینا. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روانشناختی و رضایت زناشویی. چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوری­های اخیر در روانشناس، مشاوره و علوم رفتاری، تهران.
 
Changalwa, C. N., Ndurumo, M. M., Barasa, P. L., & Poipoi, M. W. (2012). The relationship between parenting styles & alcohol abuse among college students in Kenya. Greener Journal of Educational Fili, E. (2016). Parenting styles & aggressive behaviour among preschool going children. International Journal of Academic Research & Reflection, 4(2), 1_8.
Edbrooke-Childs, J., Jacob, J., Argent, R., Patalay, P., Deighton, J., & Wolpert, M. (2016). The relationship between child & parent-reported shared decision making & child, parent, & clinician-reported treatment outcome in routinely collected child mental health services data. Clinical Child Psychology Psychiatry, 21(2), 324_338.
Gheaus, A. (2016). Parental enhancement & symmetry of power in the parent–child relationship. Journal of Medical Ethics, 42(6), 397_403.
Helmreich, I., Kunzler, A., Chmitorz, A., König, J., Binder, H., Wessa, M., Lieb, K. (2017). Psychological interventions for resilience enhancement in adults (Protocol). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2(1), 1_15.
Helmreich, I., Kunzler, A., Chmitorz, A., König, J., Binder, H., Wessa, M., Lieb, K. (2017). Psychological interventions for resilience enhancement in adults (Protocol). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2(1), 1_15.
Ibabe, I. (2016). Academic failure & child-to-parent violence: Family protective factors. Frontiers in Psychology, 7(1), 1538_1546.
Joucos, D. G., & Paiva_Pona, Ed. (2018). Acceptance & commitment therapy as a clinical anxiety treatment & performance enhancement program for musicians: Towards an evidence-based practice model within performance psychology. Music & Science Journal, 1(1), 1_17.
Juncos, D. G., Heinrichs, G. A., Towle, P., Duffy, K., Grand, S. M., Morgan, M. C., Kalkus, E. (2017). Acceptance & Commitment Therapy for the Treatment of Music Performance Anxiety: A Pilot Study with Student Vocalists. Frontiers in Psychology, 8(1), 986_992.
Kamtsios, S., & Karagiannopoulou, E. (2016). Validation of a newly developed instrument establishing links between motivation & academic aardiness. Europe's Journal of Psychology, 12(1), 29-48.
Lindo, N. A., Bratton, S. C., & Landreth, G. L. (2016). Child parent relationship therapy: Theory, research & intervention process. In L. A. Reddy, T. M. Files-Hall, & C. E. Schaefer (Eds.), empirically based play interventions for children (pp. 241-261). Washington, DC, US: American Psychological Association.
Lungariani, A. (2015). Parenting styles & their relationship with anxiety in children. PHD thesis, development sciences, University of Rhode Island: Island.  
Muñoz-Silva, A., & Lago-Urbano, R. (2016) Child ADHD severity, behaviour problems & parenting styles. Journal of Annals of Psychiatry Mental Health, 4(3): 1066_1069.
Rahul, D. B. (2017). Psychological hardiness among college students. The International Journal of Indian Psychology, 4(3), 80_84.
Sandvik, A. M., Bartone, P. T., Hystad, S. W., Phillips, T. M., Thayer, J. F., & Johnsen, B. H. (2013). Psychological hardiness predicts Neuro immunological responses to stress. Psychology, Health & Medicine, 18(6), 705_713.
Stoppelbein, L., McRae, E., & Greening, L. (2017). A longitudinal study of hardiness as a buffer for posttraumatic stress symptoms in mothers of children with cancer. Clinical Practice in Pediatric Psychology, 5(2), 149_160.
Suzuki, K., Kita, Y., Kagg, M., Takehara, K., Misago, Ch., & Inagaki, M. (2016). The association between children's behaviour & parenting of caregivers: a longitudinal study in japan. Journal of Frontiers in Public Health, 4(17), 1_6.
Swain, J., Hancock, K., Hainsworth, C., & Bowman, J. (2013). Acceptance & commitment therapy in the treatment of anxiety: a systematic review. Clinical Psychology Review, 33(1), 965–978.
Swain, J., Hancock, K., Hainsworth, C., & Bowman, J. (2013). Acceptance & commitment therapy in the treatment of anxiety: a systematic review. Clinical Psychology Review, 33(1), 965–978.
Thomassen, Å. G., Hystad, S. W., Johnsen, B. H., Johnsen, G. E., Laberg, J. C. & Eid, J.. (2015). thecombined influence of hardiness and cohesion on mental health in a military peacekeeping mission:A prospective study. Scandinavian Journal of Psychology, 56(5), 560_566.
Walter, O., & Shenaar-Golan, V. (2017). Effect of the parent–adolescent relationship on adolescent boys’ body image & subjective well-being. American Journal of Men's Health, 11(4), 920_929.
Yazdani, S., & Daryei, G. (2016). Parenting styles & psychological adjustment of gifted & normal adolescent. Journal of Pacific Science Review B: Humanities & Social Sciences, 2(3), 100_105.
Zarling, A., Bannon, S., & Berta, M. (2017). Evaluation of Acceptance & Commitment Therapy for Domestic Violence Offenders. Psychology of Violence. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/vio0000097.
Zhong, X., Wu, D., Nie, X., Li, M., Lim, H. A., & Mahendran, R. (2016). Parenting style, resilience, & mental health of community dwelling elderly adults in China. Journal of BMC Geriatric, 16(135), 1_8.