دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی

چکیده

در سال‌های اخیر جامعة بین‌الملل شاهد ظهور بازیگری غیردولتی به نام «داعش» بوده‌ که با اقدامات خود تهدیدی جهانی و بی‌سابقه برای صلح و امنیت بین‌المللی ایجاد کرده است. تصرف مناطق عمدتاً شمالی عراق، داعش را وارد مخاصمة مسلحانه با ارتش عراق کرد. محور اصلی و اساسی در مخاصمة مسلحانه –خواه بین‌المللی یا غیربین‌المللی- رعایت مقررات حقوق بین‌الملل بشردوستانه از جمله اصول بنیادینی همچون تفکیک و تناسب است. پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی و تبیین قابلیت اعمال مقررات حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بین‌الملل کیفری بر اقدامات ارتکابی داعش، به تحلیل و ارزیابی اقدامات داعش در جنگ عراق پرداخته است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که اقدامات ارتکابی داعش در ابعاد مختلف، ضمن نقض اصول بنیادین حقوق بین‌الملل بشردوستانه، آستانة لازم برای تعقیب تحت جنایات بین‌المللی نسل‌زدایی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی را محقق ساخته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Armed Conflict in Iraq; analysis of Daesh’s actions from the perspective of International Humanitarian Law and International Criminal Law

نویسندگان [English]

  • Bahman Saedi 1
  • Alireza Arashpour 2
  • Abdolreza Farzami Nasab 3

1 M.A. in Public International Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2 Assistant Prof., Public International Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 MA. Student in Public International Law, Shahid Ashrafi Esfahani University

چکیده [English]

In recent years, the international community has witnessed the emergence of a non-state actress called "Daesh" that it constitutes a global and unprecedented threat to international peace and security. When Daesh occupied areas of northern Iraq, this event triggered an armed conflict between the Iraqi army and the Daesh armed forces. The main focus of armed conflict, whether international or non-international, is respect for international humanitarian law, including fundamental principles such as the principle of distinction and proportionality. Daesh has contravened numerous international law provisions by its conduct in Iraq. The group has breached several of its IHL obligations as a non-state actor involved in the conflict occurred in Iraq. According to the findings of this article, it seems that Daesh's actions in various respects have provided the threshold for pursuing under international crimes of genocide, crimes against humanity and war crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Armed Conflict
  • Iraq
  • Daesh
  • International Humanitarian Law
  • International Criminal Law
1. فارسی
الف) کتاب‌‌ها
1. رضایی‌نژاد، ایرج، (1393)، صلاحیت دیوان کیفری بین المللی، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
2. ژان ماری هنکرتز و لوئیس دوسوالدبک (1387)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی، ترجمه دفتر امور بین‌الملل قوه قضاییه و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، ، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
3. ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1392)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
4. علامه، غلام حیدر، (1390)، جنایات علیه بشریت در حقوق بین الملل کیفری، چاپ اول، تهران: نشرمیزان.
5. فِلِک، دیتر، حقوق بشردوستانه در مخاصمات (1387)، ترجمه سید قاسم زمانی و نادر ساعد وکیل، کمیته بین‌المللی بشردوستانه، چاپ اول، تهران، شهر دانش.
6. ممتاز، جمشید و فریده شایگان (1393)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه در برابر چالش‌های مخاصمات مسلحانه عصر حاضر، چاپ اول، تهران، شهر دانش.
7. هنجنی، سید علی و شفیعی بافتی، نگین (1392)،  ابعاد حقوقی بین‌المللی مخاصمه مسلحانه غیر بین‌المللی، چاپ اول، تهران، نشر میزان، کمیته ملی حقوق بین‌الملل بشردوستانه.
 
ب) مقالات
8. اردبیلی، محمدعلی، (1368)، «کشتار جمعی»، مجله حقوقی بین‌المللی، دوره 9، 31-70.
9. زمانی، سید قاسم (1394)، «ماهیت حقوقی داعش در حقوق بین‌الملل: دولت یا بازیگر غیردولتی؟»، فصلنامه دولت‌پژوهی، سال اول، دوره 1. 113-131.
10. عسکری، پوریا، ساعدی، بهمن (1397)، «تحولات جایگاه نهاد شناسایی در ایجاد دولت جدید: بررسی ادعای داعش مبنی بر ایجاد دولت اسلامی»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 48، شماره 1، صفحه 181-200.
11. کدخدایی، عباسعلی، شهسواری، احسان و ساعدی، بهمن (1396)، «تحلیل محتوای عملکرد رژیم صهیونیستی در اعمال سیاست قتل‌های هدفمند در پرتو اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی»، مجله فقه حقوق اسلامی دانشگاه تبریز، دوره 8، شماره 14، صفحه 133-165.
 
ج) پایان‌نامه‌
12. ساعدی، بهمن (1395)، تعهدات دولت‌ها در جرم‌انگاری و مجازات گروه‌های تروریستی با تأکید بر اقدامات داعش، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
 
2. انگلیسی
A) Article
13. Bellal, Annyssa (2016), “Beyond the Pale? Engaging the Islamic State on International Humanitarian Law”, Yearbook of International Humanitarian Law (Forthcoming). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2770745.
14. Clapham, Andrew (2006), “Human Rights Obligations of Non-State Actors in Conflict Situations”, International Review of the Red Cross, Vol. 88 No. 863, pp. 491-523.
15. Edwards, Holli (2017), “Does International Law Apply to the Islamic State? Towards a More Comprehensive Legal Response to International Terrorism”, Geneva Centre for Security Policy (GCSP), No.1.
16. Harmen van der Wilt & Inez Braber (2014), “The Case for Inclusion of Terrorism in the Jurisdiction of the International Criminal Court”, Amsterdam Center for International Law (ACIL), No. 2014-13, pp: 1-21.
17. Humud, Carla E. & Pirog, Robert, and Rosen, Liana (2015), “Islamic State Financing and U.S. Policy Approaches,” Congressional Research Service.
18. Kilcup, James, (2016), “Proportionality in Customary International Law: An Argument against Aspirational Laws of War”, Chicago Journal of International Law, Vol. 17: No. 1.
19. Lister Charles, (2014), “Profiling the Islamic State”, Brookings Doha Center Publications. Available at: https://www.brookings.edu/wpcontent/uploads/20 14/12/en_web_lister.pdf.
20. Odermatt, Jed, (2013),“Between Law and Reality: 'New Wars' and Internationalised Armed Conflict”, Amsterdam Law Forum, Vol. 5 Issue 3, pp: 19-32.
 
 
B) Thesis
21. Wedderburn-Maxwell, Douglas, Classic Distinctions and Modern Conflicts in International Humanitarian Law; Exploring the Struggles and Consequences of Maintaining the Original Distinctions in International Humanitarian Law between Peace and War and International and Internal Conflict, JAMM04 Master Thesis, International Human Rights Law, Faculty of Law, Lund University, Spring 2014.
 
C) Judgment, Report, Resolution and Convention
22. “They came to destroy”: ISIS Crimes against the Yazidis, UNDoc. A/HRC/32/CRP.2, 15 June 2016.
23. Additional Protocol to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 8 June 1977.
24. Convention on Rights and Duties of States (inter-American), signed: Montevideo 26 December 1933, entered into force: 26 December 1934.
25. ICJ Reports, Advisory Opinion, legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, 8 July 1996.
26. ICC, Prosecutor v. Bemba, Decision Pursuant to Article 61(7), (a) and (b) of the Rome Statute on the Charges of the Prosecutor Against Jean-Pierre Bemba Gombo, Case No. ICC-01/05-01/08, 15 June 2009.
27. ICC, Situation in the Republic of Kenya, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an investigation into the situation in the Republic of Kenya, case No. ICC-01/09-19-Corr, PTC II, 31 March 2010.
28. ICTR, Prosecutor v. Gacumbitsi, Trial Judgment, Case No. ICTR-2001-64-T, 17 June 2004.
29. ICTR, Prosecutor v. Laurent Semanza, Trial chamber III, Case No. ICTR-97-20-T, 15 May 2003.
30. ICTY, Prosecutor v. Galić, Judgment of the Appeals Chamber, Case No. IT-98-29-A, 30 November 2006.
31. ICTY, Prosecutor v. Krnojelac, Trial Judgment, Case No. IT-97-25-T, 15 March 2002.
32. ICTY, Prosecutor v. Stakić, Appeals Judgment, Case No. IT-97-24-T, 31 July 2003.
33. ICTY, Prosecutor v. Du Ko Tadi, Appeals Judgment, IT-94-1-A, 15 July 1999.
34. ICTY, Prosecutor v. Tadic, Decision on the Defense Motion for Interlocutory Appeal of Jurisdiction, Case No. IT-94-1-I, Oct. 2, 1995.
35. Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 8 June 1977.
36. Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of Non-International Armed Conflicts (Protocol II), 8 June 1977.
37. Report of the Independent International Commission of Inquiry on the Syrian Arab Republic, UN Doc. A/HRC/28/69. 5 February 2015.
38. Rome Statute of the International Criminal Court, adopted on 17 July 1998, entry into Force: 1 July 2002. UN Doc. A/CONF.183/9.
39. Saving the cultural heritage of Iraq. UN Doc. A/RES/69/281, 28 May 2015.
40. Situation in the Republic of Kenya, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an investigation into the situation in the Republic of Kenya, case No. ICC-01/09-19-Corr, PTC II, 31 March 2010.
41. STL, Interlocutory Decision on the Applicable Law, Case No.: STL-11-01/1, 16 February 2011.
42. U.N. Doc. S/RES/1757, 30 May 2007.
43. UN DOC, S/RES/2170, 15 August 2014.
44. UN Doc. S/RES/1373, 28 September 2001.
45. UN Doc. S/RES/2169, 30 July 2014.
46. UNAMI/OHCHR, Report on the Protection of Civilians in the Armed Conflict in Iraq: 1 November 2015 – 30 September 2016.
47. UNAMI/OHCHR, Report on the Protection of Civilians in the context of the Ninewa Operations and the retaking of Mosul City, 17 October 2016 – 10 July 2017.