مدرنیسم بومی؛ کند‌و‌کاوی در اندیشه‌های شیخ هادی نجم‌آبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته دکتری گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

شرح مواجهۀ ایرانیان با مدرنیته همواره یکی از مباحثات مجادله‌آمیزِ چند دهۀ اخیر در فضای دانشگاهی ایرانیان بوده است. این مباحثات از زاویه‌های گوناگون درصدد برآمده‌اند که یا با ایجاد دیدگاه دوگانه‌سازی، سنت را در مقابل مدرنیته قرار دهند یا این مواجهه را از دریچۀ نوعی از بومی کردن مدرنیته در فضاهای دولتی ایران به شیوه‌ای آمرانه بنگرند. اما در میانۀ این دو نگاه، کندوکاو در عرصۀ اندیشۀ روحانیت دورۀ مشروطه و حتی دوره‌های متأخرتر چنین به ذهن متبادر می‌کند که اختیار کردن دو نگاه مذکور توان ترسیم خطوط کلی و واقعی موجود در فضای مشروطه و مشروطه‌خواهی را ندارد و دستیابی به چنین امری نیازمند بازیابی انگاره‌های ترسیمی از نهادهای مدرن در نزد شخصیت‌هایی از جمله شیخ هادی نجم‌آبادی است که در حوزۀ تاریخ سیاسی معاصر ایران و نیز اندیشۀ سیاسی تا اندازه‌ای مهجور مانده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

NATIVE MODERNISM, A PROBE INTO SHEIKH HADI NAJMABADI'S THOUGHTS

نویسندگان [English]

  • Sadegh Zibakalam 1
  • Mohammad Bidgoli 2
1 Professor, Political Science Department, University of Tehran
2 Ph.D, Political Science, Islamic Azad University
چکیده [English]

The description of the Iranians’ confrontation with modernity has always been considered as one of the controversial arguments in the Iranian academic circles in recent decades. These arguments intend to contrast tradition with modernity from different perspectives through creating binary issues or they tend to imperiously consider this confrontation from the nativization of the point of view of modernity in governmental environments. But in the middle of these two perspectives on delving into the spirituality of the constitutional government era and even the more recent eras, it crosses into one’s mind that considering the two aforementioned perspectives cannot describe the available general and factual lines in the constitutional government and the desire for the constitutional government and gaining access to such an issue requires recycling the describing beliefs on modern organizations pertaining to the characters who have been partially ignored in the arena of the contemporary political history of Iran and the political thought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theoiogicah
  • Tradition
  • Sheikh Hadi Najmabadi
  • Spirituality
  • Modernity
  • Constitutional Government
  1. آدمیت، فریدون (1355). ایدئولوژی نهضت مشروطه ایران، تهران: پیام.
  2. آل غفور، سید محسن، «شیخ هادی نجم‌آبادی فقیه روشنفکر و قرآن‌پژوه سیاسی»، مجلۀ سیاسی اقتصادی، ش 275.
  3. ابن منظور، محمد (1376). لسان‌العرب، تعلیقه علی شیرازی، بیروت.
  4. جهانبگلو، رامین (1379). ایران و مدرنیته، تهران: گفتار.
  5. حقیقت، عبدالرفیع (1361). تاریخ نهضت‌های فکری ایران، تهران: بخش سوم.
  6. دوانی، علی (1388). زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی شیخ هادی نجم‌آبادی.
  7. ساوجی، محمد (1383). «جهان‌بینی مدرن و سیر تحول نگرش انتقادی»، فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی.
  8. رشدیه، شمس‌الدین (1362). سوانح عمر، تهران: تاریخ ایران.
  9. رحمانیان، داریوش (1362). نقش و جایگاه شیخ هادی نجم‌آبادی در تکوین جنبش مشروطیت ایران، مطالعات تاریخ اسلام، سال پنجم، ش 17.
  10. زیباکلام، صادق (1382). از دموکراسی تا مردم‌سالاری دینی، تهران: روزنه.
  11. زیباکلام، صادق (1382). سنت و مدرنیته، تهران: روزنه.
  12. ساوجی، محمد (1383). «جهان‌بینی مدرن و سیر تحول نگرش انتقادی»، فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی.
  13. سلیمان پور، علی (1394). حاج شیخ هادی نجم‌آبادی و طرح گفتمان دیانت عقلایی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد.
  14. صفایی، ابراهیم (1362). رهبران مشروطه، ج 1، تهران: جاویدان.
  15. طباطبایی، سید جواد (1386). نظریۀ حکومت قانون در ایران، تبریز: ستوده.
  16. فروغی، محمدحسین (1377). دورۀ روزنامه تربیت، جلد 2، تهران: انتشارات کتابخانه جمهوری اسلامی و وزارت آموزش و پرورش.
  17. کسروی، احمد (1357). تاریخ مشروطۀ ایران، ج دوم، تهران: امیرکبیر.
  18. محیط طباطبایی، سید محمد (1379). سید جمال‌الدین اسدآبادی و بیداری مشرق زمین، تهران: کلبه شروق.
  19. مدرسی چهاردهی، مرتضی (1381). سید جمال‌الدین و اندیشۀ او، تهران: امیرکبیر.
  20. مرسلوند، حسن (1387). حاج شیخ هادی نجم‌آبادی و مشروطیت، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  21. ملک‌زاده، مهدی (1371). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج 1، تهران: علمی.
  22. ناظم الاسلام کرمانی، محمد (1362). تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: امیرکبیر.
  23. نجم‌آبادی، شیخ هادی، تحریرالعقلاء، به کوشش مرتضی نجم‌آبادی، تهران: ارمغان.
  24. نجم‌آبادی، میرزا محسن (1353). تقریرات آقا شیخ محسن نجم‌آبادی، تهران: مؤسسۀ تحقیقات رائین جاویدان.
  25. هدایت، حاج مهدی قلی (1363). طلوع مشروطیت، به کوشش امیر اسماعیلی، تهران: جام.