نقش رهبران سیاسی اجتماعی در تعدیل سطح کیفرگرایی عمومی؛ مطالعۀ موردی کیفر مرگ

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

-

چکیده

اگر در سیاست‌گذاریِ جنایی سهمی برای افکار عمومی به‌طور مستقل و مستقیم متصور باشیم، می‌توان از رسانه‌ها، گروه­های فشار، روابط بین فردی، دولت و رهبران سیاسی‌اجتماعی به‌عنوان تأثیرگذارترین عوامل تغییر افکار عمومی و به‌طور خاص، تمایلِ عمومی به کیفر یا همان کیفرگرایی عمومی یاد کرد. به‌رغمِ اثرگذاری مستقیمِ رهبران دولت‌های پیشرو در توسعۀ عدالت کیفری، در ایران به جهت فقدان بسترهای حقوقی‌سیاسی لازم و نیز زمینه‌های تاریخی‌فرهنگی منحصربه‌فرد، آنان در اصلاحات کیفری کنشگری فعّالانه‌ای نداشته‌اند. با این حال در سال‌های اخیر، رهبران سیاسی‌اجتماعیِ ایران توانسته‌اند با تغییر جهتِ بنیادین از آسیب‌های ناشی از عمل مجرمانۀ مستوجبِ اعدام به آسیب‌های کیفرِ اعدام، سطحِ تمایل عمومی به کیفر اعدام را تعدیل کنند. یافته‌های پژوهش پیش‌رو نشان می‌دهد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌مثابۀ رهبران سیاسی با تکیه بر دو الگویِ کلان‌ساختاری، افکار عمومی را برای تعدیلِ کیفر اعدام در جرائم مواد مخدر و روان­گردان آماده یا جهت‌دهی کرده­اند: اول، ارزیابی‌های هنجاری با تکیه بر ملاحظات اخلاقی، آموزه‌های دینی‌مذهبی و الزاماتِ حقوق بشری؛ دوم، ارزیابی‌های تجربی که مشتمل است بر فقدانِ جنبۀ بازدارندگی و نرخ تکرارِ جرم در خویشان و نزدیکانِ اعدام‌شدگان، تأکید بر شکست دستگاه قضایی‌اجرایی در شناساییِ عاملان قاچاق موادمخدر و سرانجام برجسته­سازیِ آسیب‌های کیفر اعدام بر خانوادۀ اعدام‌شدگان. این نوشتار می‌کوشد با تأکید بر «چگونگیِ» تغییر افکار عمومی از سوی رهبران سیاسی‌اجتماعی، نقش آنان را در تعدیل کیفرگرایی عمومی، به‌طور خاص کیفر مرگ، تبیین کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Political-Social Leaders in Modifying the Level of Public Punitiveness: A Case Study of Capital Punishment

نویسندگان [English]

  • - -
  • - -
-
چکیده [English]

If we think that criminal policy is influenced by public opinion as an independent and direct factor, so, the media, pressure groups, interpersonal relationships, government and socio-political leaders can be considered as the most influential factors in changing public opinion, and in particular, public opinion about punishment or public punitiveness. Despite the direct influence of the leaders of the developing governments in the progress of criminal justice, they have not been actively involved in criminal reform in Iran due to the lack of the necessary legal-political contexts and unique historical-cultural backgrounds. However, in recent years, Iran's socio-political leaders have been able to moderate the level of public interest about capital punishment by shifting the fundamental direction from death penalty to the damage inflicted by it. The findings of the present study show that, as political leaders, relying on two macro-structural models, the representatives of Islamic Parliament in Iran have prepared the public opinion to modify the death penalty for drug and psychiatric crime. First, normative assessments relying on ethical considerations, religious doctrines, and human rights requirements; and second, empirical evaluations that include lack of deterrence and recidivism rates in close relatives of the executed, emphasis on the failure of the criminal justice system and the executive to identify the main criminals and finally, highlighting the consequences of the death penalty to the families of the executed. This article seeks to explain the role of political and social leaders in moderating public punitiveness - specifically the death penalty - by emphasizing on how public opinion is changed by political and social leaders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political-Social Leaders
  • Public Punitiveness
  • Public Opinion
  • Capital Punishment
  • Normative Evaluation
  • Empirical Evaluation

مراجع

1. آفاری، ژانت (1385) انقلاب مشروطه ایران، ترجمۀ رضا رضایی، چاپ سوم، تهران، نشر بیستون.
2. آنسل، مارک (1350) گزارش سازمان ملل متحد دربارۀ اعدام، ترجمۀ مصطفی رحیمی، چاپ نخست، تهران، انتشارات پیام.
3. احمدی، علی (۱۳۷۷) مطالعه تأثیرات اجتماعی روند مبارزه با مواد مخدر در استان کرمان، ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری، منتشر نشده.
4. اکبری، حسین (1379) مطالعۀ نظری- عملی کیفر مرگ در حقوق مواد مخدر ایران، در: مجموعه مقالات همایش بین‌المللی علمی- کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، تهران: انتشارات روزنامه رسمی.
5. بکاریا، سزار (1389) رسالۀ جرائم و مجازاتها، ترجمۀ محمدعلی اردبیلی، چاپ ششم، تهران، نشر میزان.
6. جعفری، مجتبی (1392) نقش گروه‌های فشار در شکل‌گیری، اجرا و تحول حقوق کیفری، در: دایرۀ‌المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی)، کتاب دوم، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
7. خانعلی­پور واجارگاه، سکینه و محبی، جلیل (1397) گفتمان­های کلان اثرگذار بر فرایند قانونگذاری کیفری، مجلس و راهبرد، شماره 96، صص 98-71.
8. دلوی، محمدرضا و دیگران (1393) دایرۀ­المعارف تئوری مدیریت، چاپ نخست، اصفهان، نقش نگین.
9. رابینز، استیفن پی. (1378) رفتار سازمانی؛ مفاهیم، نظریه­ها و کاربردها، جلد دوم، ترجمۀ علی پارساییان و سیدمحمد اعرابی، چاپ دوم، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
10. رضا‌قلی، علی (1394) جامعه‌شناسی نخبه‌کُشی؛ قائم‌مقام، امیرکبیر، مصدق: تحلیل جامعه‌شناختی برخی از ریشه‌های تاریخی استبداد و عقب‌ماندگی در ایران، چاپ سی‌و‌هشتم، تهران، نشر نی.
11. رضاییان، علی (1384) انتظار عدالت و عدالت در سازمان (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته)، چاپ نخست، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
12. زارعیان، داوود (1386) شناخت افکار عمومی، چاپ نخست، تهران، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
13. زرّینی، حسین و هژبریان، حسین (1388) تاریخ معاصر دستگاه قضایی ایران و تحولات آن، جلد اوّل، چاپ نخست، تهران، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
14. غلامی، حسین (1395) کیفرشناسی: کلیات و مبانی پاسخ‌شناسی جرم، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
15. ـــــــــــــ (1395) کیفرگرایی: مفهوم و گونه‌های آن، در: علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاری‌های بین‌المللی، به کوششِ حسین غلامی، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
16. ــــــــــــــ (1390) تکرار جرم: بررسی- حقوقی- جرم‌شناختی، چاپ سوم، تهران، نشر میزان.
17. گیدنز، آنتونی (1386) جامعه­شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، چاپ نخست، تهران، نشر نی.
18. متین پارسا، محمد و شیدائیان، مهدی (1396) دادستان انتخابی؛ مبانی و زمینه­های تاریخی، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره 16، صص182-163.
19. محمّدی گیلانی، محمد (1362) حقوق کیفری در اسلام، چاپ دوم، تهران، انتشارات المهدی.
20. محمودی جانکی، فیروز؛ مرادی حسن‌آباد، محسن (1390) افکار عمومی و کیفرگرایی، فصلنامه مطالعات حقوقی، شماره 5، صص 214-175.
21. مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی (1395) دوره دهم، جلسه چهل و هفتم، روزنامه رسمی.
22. مرادی حسن‌آباد، محسن (1390) تأثیر افکار عمومی بر ابقاء یا الغای کیفر اعدام در غرب، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
23. مرعشی شوشتری، سید محمد حسن (1376) تحقیقی دربارۀ سن بلوغ، در: دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام، چاپ دوم، تهران، نشر میزان.
24. معاونت برنامه‌ریزی و توسعه قضایی دادگستری استان قم (1387) بررسی وضعیت مجازات اعدام، چاپ نخست، قم، دادگستری کل استان قم.
25. نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1385) مجازات‌های جامعه­مدار در لایحه قانون مجازات‌های اجتماعی جایگزین زندان، در: مجموعه مقالات همایش راهکارهای کاهش جمعیت کیفری زندان، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
26. نیازپور، امیرحسن (1392) نقش گفتمان دانشگاهیان در تحولات عدالت کیفری، در: بایسته‌های پژوهش در نظام عدالت کیفری: مقالات برگزیده نخستین همایش ملی پژوهش در نظام عدالت کیفری: فرصت‌ها و چالش‌ها، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
27. هاشمی، رویا و مهدوی‌پور، مرضیه (1395) رهبری و مدیریت تغییر سازمانی، چاپ نخست، تهران، دارخوین.
28. هود، راجر و هویل، کرولین (1391) مجازات مرگ، ترجمۀ فراز شهلایی، چاپ نخست، تهران، انتشارات نگاه بیّنه.
 29. Congar J.A. and Kanungo R.N.(1998), Behavioral Dimensions of Charismatic Leadership, in: J.A. Congar and R.N. Kanungo, Charismatic Leadership, San Francisco, Jossey- Bass.
30. Kutateladze, Besiki(2011), Measuring State Punitiveness in the United States, in: Kury, Helmut and Shea, Evelyn, Punitivity: International Developments, vol 1, Universitatsverlag Dr. N. Brockmeyer.
31. Mayor, Federico(2014), Leadership and Abolition of the Death Penalty, in: Moving Away from the Death Penalty: Arguments, Trends and Perspectives, United Nations Human Rights: Office of the High Commissioner. available at: http://www.ohchr.org/Lists/MeetingsNY/Attachments/52/Moving-Away-from-the-Death-Penalty.pdf
32. Mooney, Carla(2015), Is the Death Penalty Just?, Reference Point Press.
33. Nagin and J. Pepper(2012), Deterrence and the Death Penalty, Committee on Law and Justice at the National Research Council.
34. Robertson, Oliver and Brett, Rachel(2013), Lightening the Load of Parental Death Penalty on Children, Quaker United Nation Office. available at: http://www.quno.org/sites/default/files/resources/ Lightening %20the%20Load.Web_.EN_.pdf
35. San Lam, Cheok, O’Higgins, Eleanor (2012), Enhancing employee outcomes, Leadership & Organization Development Journal, Vol. 33, No. 2, pp: 149-174.
36. United Nations Human Rights: Office of the High Commissioner(2012), Moving Away from the Death Penalty: Lessons for National Experiences, available at: http://www.ohchr.org/Lists/MeetingsNY/ Attachments/27/moving_away_from_death_penalty_web.pdf
37. Wasquant, Loic(2009), Punishing the Poor: The Neoliberal Government of Social Insecurity, Duke University Press.
مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی
دوره 49، شماره 1
شهریور 1398
صفحه 185-207

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار