ما و افغان‌ها! بازنمایی مهاجران افغانستانی در نمایشنامه‌های معاصر ایرانی با رویکرد پسااستعماری (‌مورد‌پژوهی: گزیده‌ای از آثار محمد رحمانیان، حمید امجد و نغمه ثمینی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزشی هنرهای نمایشی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد رشته ادبیات‌نمایشی دانشگاه تهران

چکیده

انسان­ها از وطن خود، به وطنی دیگر می­روند و در آن­جا اقامت می­کنند: این تعریفی ساده از یک موضوع پیچیده است. حضور این افراد در کشور دوم، نوعی از ادبیات را خلق می‌کند که اصطلاحاً «ادبیات مهاجرت»[1] نامیده می­شود. این ادبیات را یا خود مهاجران، و یا نویسندگان کشور دوم خلق کرده و چون آیینه­، جنبه­های مختلف زندگی مهاجران و نوع برخورد جامعة میزبان با آن­ها را منعکس می­کنند. یکی از راه­هایی که می­توان به­خوبی نوع مواجهة جامعة مقیم با مهاجران و شیوة تحقیر مهاجران توسط آن را دریافت، مراجعه به آثار هنری و ادبی آن جامعه است. حضور مهاجران افغانستانی در ایران، موجب عکس­العمل جامعة ایرانی نسبت به آن­ها شده و این موضوع در آثار ادبی و هنری ایرانیان نمود پیدا کرده است. بررسی سه نمایشنامة: خروس (محمد رحمانیان)، بی­شیر و شکر (حمید امجد) و بدون خداحافظی (نغمة ثمینی) نشان می‌دهد: اولاً، نویسندگان ایرانی نسبت به حضور افغان­ها در کشور خود توجه نشان داده‌اند و بر اساس این حضور آثاری را خلق کرده­اند، و ثانیاً، شکل و محتوای این آثار نشان دهندة نوع نگاه مبتنی بر نظریة پسااستعماری و نیز دید تحقیرآمیز بخشی از جامعة ایرانی نسبت به مهاجران افغانستانی است.



[1] Migrant Literature

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

We and Afghans! Representation of Afghan Immigrants in Contemporary Iranian Plays with a Postcolonial Approach

نویسندگان [English]

  • Majid Sarsangi 1
  • Amin Najafi 2
1
2 .
چکیده [English]

People go from one homeland to another and live there: this is a simple definition of a complex subject. The presence of these people in a second country creates a kind of literature, which is called "immigration literature". This literature was created either by the immigrants themselves or by the authors of the second country and, as a mirror, reflects the various aspects of the immigrants' lives and the way the host society treats them. One of the ways to understand the type of confrontation of a resident community and the way in which it humiliates immigrants is to refer to the art and literature of that community. The presence of Afghan immigrants in Iran has caused the reaction of the Iranian society towards them and this issue has been reflected in Iranian literary and artistic works. A review of three plays: Rooster (Mohammad Rahmanian), Without milk and sugar (Hamid Amjad) and Without Saying Goodbye (Naghmeh Samini) shows that, first, Iranian writers have paid attention to the presence of Afghans in their country and The basis of this presence is the creation of works, and secondly, the form and content of these works reflect the kind of view based on postcolonial theory and also the contemptuous view of a part of Iranian society towards Afghan immigrants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Immigration
  • Afghanistan
  • Iran
  • Play
  • Orientalism
  • Postcolonial
  1. اصفهانی، آرش نصر (1394)، موانع ادغام مهاجران و پناهندگان افغانستانی در ایران، پایان نامه مقطع دکتری در رشته جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
  2. امجد، حمید (1394)، بیشیرو شکر، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نیلا.
  3. ثمینی، نغمه (1388)، بدون خدا حافظی، تهران: انتشارات حورا.
  4. رحمانیان، محمد (1394)، خروس، چاپ چهارم، تهران: انتشارات نیلا.
  5. رشیدی، صادق (1393)، مطالعات انتقادی، (نظریه­های انتقادی معاصر در نقد ادبیات و هنر) تهران: انتشارات علم.
  6. سرسنگی، مجید؛ رشیدی، صادق؛ امینی، فرهاد (1399)، سازوکار مواجهه با دیگری در نمایشنامه آی بی­کلاه، آی باکلاه با رویکرد نشانه­شناسی فرهنگی، مجله جامعه­شناسی ادبیات و هنر، دوره 12، شماره اول، بهار و تابستان
  7. سعید، ادوارد (1394)، شرق­شناسی، مترجم لطفعلی خنجی، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر..
  8. شاه­میری، آزاده (1389)، نظریه و نقد پسااستعماری، تهران: انتشارات علم.
    1. Goodso, larry p. (200), Afghanistan’s Endless war: State Failure, Regional politics and the Rise of the Taliban, University Washington press.
    2. Kakar, M.H. (1997), Afghanistan: The Soviet invasion and the Afghan Response (1979- 1982) Berkeley, CA: University of California press.
    3. Neuhäuser, C. (2010), Humiliation: The Collective Dimension, In P. Kaufmann et al.(eds.), Humiliation, Degradation, Dehumanization, Library of Ethics and Applied Philosophy, 21‐36.
    4. Pettigrew, T.F. & Meertens, R. W. (1995), Subtle and Blatant Prejudice in Western Europe, European Journal of social Psychology, 25, 57-75.
    5. Rubin, Barnett R (1996), Afghanistan: The Forgotten Crisis, Refugee survey Quarterly. 15, 1-35.