نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق، واحد مهدیشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، مهدیشهر، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی فقهی و حقوقی خودکشی در نظام حقوق کیفری ایران،به روش توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است. فقها، ملاک هایی که برای حرمت خودکشی در نظر گرفته اند علیرغم اشتراکاتی که دارند در برخی موارد، دچار اختلاف نظر شده اند. در این پژوهش، نظرفقیهان در حوزه خودکشی با استفاده از منابع مکتوب ارائه گردیده و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس تفکیک بین خودکشی عمدی و غیر عمدی ملاک آنها متفاوت بوده و مسئوولیّت کیفری آنها متفاوت است. همان گونه که قتل عمد به صورت مباشر و سببیّت حاصل می شود در خودکشی هم اگر به صورت مباشرت انجام گیرد منهیٌ عنه شارع است و اگر به صورت تسبیب صورت گیرد خودکشی به صورت غیر عمدی است واحکام خود کشی عمدی بر آن حمل نمی شود. بر اساس این تفکیک می توان در قانون مجازات بین خودکشی عمدی و غیر عمدی تفاوت قائل شده و برای خودکشی غیر عمدی قوانین جداگانه را وضع کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Jurisprudence and legal investigation of suicide in Iran's criminal law system
نویسنده [English]
- Mojtaba Ghaffari
Islamic Azad University, Ph.D., Islamic Azad University of Mahdishhahr, Semnan , Iran
چکیده [English]
The present study has been carried out aiming to investigate the jurisprudence and legal aspects of suicide in the Iranian criminal law system, in a descriptive and analytical method. The jurists have considered the criteria for the sanctity of suicide. Despite the commonalities they have, in some cases, they have disagreed. In this study, the views of jurists in the field of suicide were presented using written sources and then analyzed. Based on the distinction between intentional and unintentional suicide, their criteria and criminal responsibility are different. Just as premeditated murder is committed in the form of stewardship and causation, in suicide, if it is committed in the form of stewardship, it is prohibited by the Shari'a, and if it is committed in the form of causation, suicide is unintentional and the sentences of intentional suicide are not carried on it. Based on this distinction, the law of punishment can differentiate between intentional and unintentional suicide and set separate rules for unintentional suicide.
کلیدواژه‌ها [English]
- Intentional suicide
- Unintentional suicide
- Self-injury
- Self-harm
- Suicide assistance
- قرآن کریم.
- آقایی نیا، حسین (1392)، جرایم علیه اشخاص(جنایات)، چ11، تهران: میزان.
- ابن بابویه، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمّی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج4، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی (1390ق)، من لا یحضره الفقیه، ج4، تحقیق: سید حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی (1406ق)، فقه الرضا، مشهد: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی (بی تا)، مجموعه فتاوی ابن بابویه، قم: ایران.
- ابن قدامه، عبدالله بن احمد، 1404ق، المغنی، ج2و9و10، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج5، بیروت: دار احیاء التراث العربی و مؤسسه التاریخ العربی.
- الهامی، رضا؛ پورلطف اله، حسن (1397) ، جریان قاعده اهمّ و مهمّ در اکراه به قتل، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 19، 9-36.
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1281ق)، المکاسب، قم: کنگره بزرگداشت شیخ اعظم.
- پترسون، کریگ (2008م)، کمک به خودکشی و اتانازی: اشگیت.
- جعفرزاده، جعفر؛ آری، محمود؛ ابوالحسینی، علی اکبر؛ علی تبار فیروزجائی، محمدباقر (1396)، ادله حرمت خودکشی و جایگاه آن در حقوق کیفری ایران، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، 49، 57-70.
- حاجی ده آبادی، احمد (1397)، جرائم علیه اشخاص(قتل)، چ2، تهران: میزان.
- خالقی، علی (1390)، آئین دادرسی کیفری، چ11، تهران: شهر دانش.
- خوئی، سید ابو القاسم (1422ق)، مبانی تکمله المنهاج، ج۲، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره).
- رشیدی، جاسم؛ سایبانی، علیرضا (1395)، پی جویی خودکشی از علّت شناسی کارآگاهان تا واکاوی در پرتوی قوانین، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، 1/2، 139-131.
- الزبیدی، محمد مرتضی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج7، بیروت: دار الفکر.
- شافعی، محمدحسن اسماعیل (1403ق)، الکافی فی فقه الامام احمد بن حنبل، ج4، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- شاکری، ابوالحسن؛ رستگاری، ماندانا (1392)، جرم دعوت به خودکشی در حقوق کیفری ایران، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 4، 87-106.
- طباطبائی(علامه)، سید محمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج4، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طبرسی، فضل بن حسن (1390)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج3، مشهد: آستان قدس رضوی.
- عسقلانی، ابن حجر (1408ق)، لسان المیزان، ج11، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- فیض کاشانی، ملا محسن (1387)، آراء فقهی فیض کاشانی، تهران: مدرسه عالی شهید مطهّری.
- کرامتی معز، هادی (1394)، مبانی و کارکردهای درجه بندی مجازاتهای تعزیری در قانون مجازات اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشگاه تهران.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1362)، الکافی، ج7، چ2، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- گرجی، ابوالقاسم (1380)، دیات، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- محسنی، مرتضی (1382)، دوره حقوق جزای عمومی، ج1، چ3، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- محقّق داماد، سید مصطفی (1396)، قواعد فقه(بخش جزایی)، ج1، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- موسوی، سید مجتبی (1398)، امکان سنجی جرم انگاری خودکشی و خودزنی در حقوق کیفری ایران، فصلنامه بینالمللی قانون یار، 11، 51-80.
- میرمحمدصادقی، حسین (1392)، جرائم علیه اشخاص، چ20، تهران: میزان.
- نظری توکّلی، سعید (1380)، الترفیع و زرع الاعضاء فی الفقه الاسلامی، مشهد: آستان قدس رضوی.
)