تحلیل نقش عوامل و شاخص های کیفیت محیطی موثر در برندسازی مقصدهای گردشگری روستایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

چکیده

مبنای برندسازی برای هر مقصد گردشگری، خصوصیات و ویژگی های منحصر به فرد محیطی است که تحت عنوان عوامل کیفیت محیطی از آن­ها یاد می­ شود زیرا کیفیت محیطی مطلوب زمینه­ ساز شکل­ گیری حس مثبت به مقصدهای گردشگری و سرانجام توسه گردشگری است. تبیین کیفیت محیطی و به تبع آن برندسازی مقاصد گردشگری روستایی کمک شایانی به ایجاد یک تجربه لذت­ بخش و خاطره به یادماندنی در اذهان گردشگران می­ کند و وفاداری گردشگر به مقصد و نهایتاً جذب بیشتر گردشگر و رونق گردشگری منطقه را به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین شناسایی عوامل کیفیت محیطی و تبیین سهم هریک از آنها کمک زیادی به برندسازی و نهایتاً بازاریابی و توسعه گردشگری این مقاصد می­ کند. با توجه به اهمیت این موضوع، در این تحقیق به تعیین سهم عوامل کیفیت محیطی منطقه قومی- فرهنگی اورامانات به منظور برندسازی برای مقصدهای گردشگری روستایی این منطقه، پرداخته شده است. در این تحقیق در ابتدا از روش کیفیِ تحلیل محتوا برای شناسایی عوامل کیفیت محیطی استفاده شد و سپس به کمک روش تحلیل مسیر به تعیین سهم هر یک از این عوامل و ارتباط آن با برندسازی پرداخته شد. براساس نتایج حاصل از پرسشنامه­ های تکمیل­ شده و تحلیل همبستگی، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر میان عوامل کیفیت محیطی به عنوان متغیر مستقل و برند مقصد گردشگری اورامانات به عنوان متغیر وابسته در نهایت عامل محیط اجتماعی- فرهنگی با 45/0 درصد بیشترین تأثیر(اعم از مستقیم و غیر مستقیم) را بر متغیر وابسته(برند مقصد گردشگری اورامانات) داشته و عامل محیط طبیعی با 12/0 درصد کمترین تأثیر را بر متغیر وابسته داشته است؛ عوامل محیط نهادی، کالبدی و اقتصادی نیز به ترتیب با 36/0، 32/0 و 16/0 در این میان قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


  1. احمدی­پور، زهرا؛ حیدری موصلو، طهمورث؛ حیدری موصلو، طیبه. (1389). تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران جهت امنیت پایدار، فصلنامه علمی- پژوهشی انتظام اجتماعی، سال 2، شماره 1: 335 - 362.
  2. اخوان مفرد، حمیدرضا؛ هندیانی عبدالله؛ زینال­نژاد، حسن. (1387). بررسی راههای همگرایی قومیتی با تأکید بر اقوام ترک، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال 3، شماره 4: 399 - 415.
  3. اکوانی سیّدحمداله، (1387). گرایش به هویت قومی و ملی در بین عربهای خوزستان، فصلنامه مطالعات ملی، سال 9، شماره 36: 127 – 99.
  4. بازرگان، عباس، سرمد، زهره و حجازی، الهه (1384). روش تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگاه.
  5. درزیان عزیزی عبدالهادی، فعلی راضیه، رحیمی فرج­اله و محمودی ادریس، (1395). تأثیر عوامل شناختی و احساسی بر وفاداری گردشگران به مقصد گردشگری، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال 6، شماره 2، شماره پیاپی(21).
  6. شریف زاده، ابوالقاسم و مراد نژاد، همایون (1381).  توسعه پایدار و گردشگری روستایی، ماهنامه جهاد، شماره 251-250.
  7. علیزاده اقدم، فکوهی، قادری علی، محمدزاده فاطمه و رضایی سئودا (1393). بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی با میزان هویت قومی، فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، سال 4، شماره 3 (پیاپی 14).
  8. فکوهی ناصر، (1385). فرهنگ ملی، فرهنگهای قومی- جماعتی و بازار اقتصاد صنعتی، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 7، شماره 1: 148 – 126.
  9. کاکاوند الهام، ناصری براتی و امین­زاده بهرام (1392). سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری(مطالعه موردی: بافت فروده شهر قزوین)، فصلنامه باغ نظر، سال 10، شماره 25.
  10. کاظمی، مصطفی پور، سمیرا، سعادت یار، فاطمه السادات، بیطرف، فاطمه، (1390). تأثیر تصویر ذهنی گردشگران بر ارزش ادراک شده از شهرهای ساحلی دریای خزر با تأکید بر نقش واسط کیفیت عوامل درک­شده، فصلنامة پژوهش و برنامه ریزی شهری، شمارة 6: 34- 19.
  11. کوزه­چیان، هاشم؛ خطیب­زاده، مهدی و هنرور، افشار (1390). نقش ابعاد کیفیت خدمات گردشگری در رضایتمندی گردشگران ورزشی، پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزشی، شماره 2: 32- 19.
  12. محسن رفیعیان،  محمدرضا بمانیانو  مجتبى رفیعیان (1390). گردشگری شهری به مثابه راهبرد توسعه خلاق در بافت‌های فرسوده، مجله علمی- ترویجی منظر، دوره 3، شماره 14.
  13. نوربخش، یونس. (1387). فرهنگ و قومیت: مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال 1، شماره 4.
  14. هزارجریبی جعفر، لهراسبی سعید (1389). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان هویت جمعی، جامعه­شناسی کاربردی، سال 22، شماره پیاپی 42، شماره 2: 20- 1.
  15. یوسفی جواد و شریفی تهرانی محمد (1395). تحلیلی بر اثرات اجتماعی و فرهنگی توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان بیرجند)، فصلنامه علمی-ترویجی راهبرد توسعه، شماره 48.
  16. Adeyinka-Ojo, S.F., Khoo-Lattimore, C. and Nair, V. (2014), A Framework for rural tourism destination management and marketing organizations, Procedia-Social and Behavioral Sciences, No. 144: 151–163.
  17. Butnaru, G.I., Stefanica, M. and Maxim, G.M., (2014), Alternative method of quality evaluation in tourism: Case study applied in tourist accommodation units, Procedia Economics and Finance, No. 15: 671 – 678.
  18. Caruntu, A.L. and Ditoiu, M.C. (2014). The perceptions of hospitality services of a tourism destination, Procedia Social and Behavioral Sciences, 109, 231-235, DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.12.450.
  19. Chin, C.H., Lo, M.C., Songan, P. and Vikneswaran, N. (2014). Rural tourism destination competitiveness: A study on Annah Rais Longhouse Homestay, Sarawak, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144: 35 – 44.
  20. Collier, D.A. (1990). Service management effectiveness: balancing strategy, organization and human resources, operations, and marketing. Oxford: Jossey-Bass Publishers, pp. 235–265.
  21. Darcy, S. and Wearing, S. (2009). Public–private partnerships and contested cultural heritage tourism in national parks: a case study of the stake-holder views of the North Head Quarantine Station (Sydney, Australia), Journal of Heritage Tourism, 4: 181-199.
  22. Gursuch, R.L. (1983). Factor‌ Analysis‌ (2 nd ed.), Hillsadle, NJ: Erlbaum, F.N. (1986).
  23. Hong, T., Ma, T. and Huan, T.C. (2014), Network Behavior as Driving Forces for Tourism Flows, Journal of Business Research, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2014.04.006.
  24. Jenkins, R. (2002). Social Identity, Translated by Yarahmadi, T., Pazhuheshe Shiraze Publication, Tehran.
  25. Kuzechian, H., KHatibzadeh, M. and Honarvar, A. (2011). Role of tourism service quality dimensions in sport tourists' satisfaction(sport), Iranian Journal of Motor sport management Research and Science, (1)2: 19-32.
  26. Moon, K.S., Kim, M., Ko, Y.J., Connaughton, D.P. and Lee, J.H. (2011). The influence of consumer’s event quality perception on destination image, Managing Service Quality, 21: 287–303.
  27. Rajaratnam, S.D., Munikrishnan, U.T., Sharif, S.P. and Vikneswaran, N. (2014), Service quality and previous experience as a moderator in determining tourists’ satisfaction with rural tourism destinations in Malaysia: A partial least squares approach, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 144: 203 – 211.
  28. Rukuižiene, R. (2007). The conceptual issues of rural tourism service system quality. Management theory and studies for rural business and infrastructure development: proceedings of international scientific conference, No. 1 (8). – Zhytomir, 2007. – P. 149–157. (EBSCO Publishing, Inc. Business Source Complete).
  29. Skálová, E. Nair Peruthová, A. (2016), Quality in rural tourism services, Mendel University Brno, Faculty of B, Business and Economics, Marketing and Trade Department  Zemědělská 1, 613 00, Brno, Czech Republic.
  30. Spearman, C. (1904).A general intelligence objectively determined and measured, American Journal of psychology, 15: 201-293.
  31. Williams, P., Soutar, G.N. (2009). Value, satisfaction, and behavioural intentions in an adventure tourism context, Annals of Tourism Research, 36(3): 413–438.