شناسایی پیشران‌های تأثیرگذار بر توسعه‌ی گردشگری در مناطق آزاد تجاری (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 گروه شهرسازی و معماری، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

با توجه به اینکه توسعه‌ی گردشگری منوط به تحقق‌پذیری پیش‌شرط‌های اساسی است؛ بنابراین این تحقیق در پی شناسایی پیشران‌های تأثیرگذار بر توسعه‌ی گردشگری منطقه آزاد ارس می‌باشد. روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر کاربردی با ماهیت توصیفی – تحلیلی است. جامعه‌ی آماری تحقیق شامل مدیران، مسئولان، کارشناسان شهری و نخبگان دانشگاهی منطقه آزاد ارس می‌باشد و حجم نمونه بر اساس مدل اصلاح‌شده کوکران 340 نفر برآورد شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق از مدل حداقل مجذورات جزئی در نرم‌افزار Warp-PLS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در بین پیشران‌های مورد بررسی بیشترین تأثیرگذاری مربوط به پیشران‌های اقتصادی (EC)، مدیریتی (MA)، بازاریابی و تبلیغات (MAA) و آموزش (ED) می‌باشد که به ترتیب ضرایب استخراج شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هر کدام 67/0، 59/0، 51/0 و 48/0 بوده است. از طرف دیگر اثر این پیشران‌ها بر دو بعد توسعه‌ی گردشگری یعنی اقتصادی و کالبدی (EP) و سیاسی، اجتماعی و فرهنگی (PSC) سنجیده شده است که نتایج حاکی از آن است رابطه‌ی معنی‌داری بین پیشران‌ها و مؤلفه‌های توسعه‌ی گردشگری در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‌زاده، عیسی و آقاسی‌زاده، عبدالله (1388). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه‌ی ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره اول، صص 128-107.
آریافر، کاظم (1388). امکان‌سنجی تأسیس ژئوپارک در استان لرستان با استفاده از روش AHP، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی کرامت‌الله زیاری، دانشگاه آزاد واحد قزوین.
دلشاد، علی؛ ابوهاشم آبادی، فرزانه و قاسمیان صاحبی، ایمن (1396). اولویت‌‌بندی و تعیین روابط بین شاخص‌های سنجش پایداری توسعه‌ی گردشگری، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره‌ی 12، شماره 39، صفحه 73-94.
شهماری اردجانی، رفعت و کاموسی علمداری، جواد (1398). بررسی گونه‌های گردشگری مؤثر بر توسعه‌ی گردشگری منطقه آزاد ارس، گردشگری شهری، دوره‌ی 6، شماره 1، صص 46-33.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ پوراحمد، احمد و جلال آبادی، لیلا (1397). شناسایی پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آینده‌ی گردشگری پایدار شهر کرمان با رویکرد آینده‌پژوهی، گردشگری و توسعه، دوره‌ی 7، شماره 14، صفحه 156-178.
قادری، اسماعیل (1388). بررسی اجمالی وضعیت صنعت جهانگردی کشور، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات فرهنگی، شماره مسلسل: 10002، کد موضوعی: 270.
کریمی، بهرام؛ قاسمی وسمه‌جانی، ابوطالب و قربانی، مهرداد (1398). واکاوی و تبیین کاستی‌ها و چالش‌های مناطق نمونه‌ی گردشگری، برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، سال هشتم، شماره‌ی 28، صص 88-70.
محلاتی، صدرالدین (1380). درآمدی بر جهانگردی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
موسایی، میثم (1383). تخمین تابع تقاضای توریسم به ایران، پژوهشنامه‌یبازرگانی، سال 8، شماره 32، صص 244-225.
مولایی، احمدرضا؛ صنایعی، علی و انصاری، آذرنوش (1397). شناسایی و سنجش پیشران‌های کلیدی مؤثر در تعیین حس مکان مقاصد گردشگری مطالعه موردی: شهر اصفهان، برنامه‌ریزی و توسعه‌ی گردشگری، سال هفتم، شماره‌ی 26، صص 67-52.
نظریان، اصغر؛ کاکوان، رضا و زال‌نژاد، کاوه (1393). دگراندیشی پیرامون توریسم پایدار، مدیریت شهری، سال سوم، شماره 27-26، صص، 15-1.
هاشمی، مناف و حسین­پور، سیدعلی (1389). بازبینی و ارزیابی اثرات گردش­پذیری روستایی در رویکرد فراتحلیل، مدیریت شهری، شماره 26، صص 224-207.
Asmelash, A, G. and S, Kumar, (2019). The structural relationship between tourist satisfaction and sustainable heritage tourism development in Tigrai, Ethiopia, Heliyon, 5 (3), pp: 1-31.
Henseler, J., Ringle, C. M., and R, R, Sinkovics, (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing, Advances in International Marketing, 20, pp: 277-320.
Ji, M, Li, M, and B, King, (2015). The Impacts of China's new free-trade zones on Hong Kong tourism, Journal of Destination Marketing & Management, 4 (4), pp: 203-205.
Jin, C, Xu, J, and Z, Huang, (2019). Spatiotemporal analysis of regional tourism development: A semiparametric Geographically Weighted Regression model approach, Habitat International, 87, pp: 1-10.
Jin, C., Cheng, J., Xu, J., & Z, Huang, (2018). Self-driving tourism induced carbon emission flows and its determinants in well-developed regions: A case study of Jiangsu province, China. Journal of Cleaner Production, 186, pp: 191–202.
Kapera, I (2018). Sustainable tourism development efforts by local governments in Poland, Sustainable Cities and Society, 40, pp: 581-588.
Pratt, S. (2015). The economic impact of tourism in SIDS. Annals of Tourism Research, 52, 148–160.
Qian, J., Feng, D., and H, Zhu, (2012). Tourism-driven urbanization in China's small town development: A case study of Zhapo Town, 1986–2003. Habitat International, 36 (1), pp: 152–160.
Rosentraub M. S., and M, Joo, (2009). Tourism and economic development: Which investments produce gains for regions? Tourism Management, 30 (2), pp: 759–770.
Taherizadeh, K (2015). Investigation security chain agility effects on organization profitability; Administrative management M.A. thesis by supervising of Dr. Mohammad Khodabakhshi; Accounting & Mnagement faculty; Shahid Beheshti University.
Telfer, D. and R, Sharpley, (2008). Tourism and Development in the Developing World, Routledge, New York.
UNWTO (2008). World Tourism Barometer. 6 (2). Madrid: United Nations World Tourism Organiztion World Tourism Organization Madrid, Spain.
World Tourism Organization (2006). Tourism 2020 Vision. WTO Publication Unit, World Tourism Organization, Madrid, Spain.
World Tourism Organization (WTO) (2012). Tourism 2020 Vision, 6, south Asia, Madrid, Spain, Dibe, s.i.
Yang, Y, and T, Fik, (2014). Spatial effects in regional tourism growth. Annals of Tourism Research, 46, 144–162.
Yao, J., and A. S, Fotheringham, (2016). Local spatiotemporal modeling of house prices: A mixed model approach. The Professional Geographer, 68 (2), pp: 189–201.