عناصر تأثیرگذار در کارآمدی رسانۀ جمعی و مصونیت‌بخشی به آن (با تأکید بر آموزه‌های اخلاقی و روان شناختی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

مهم‌ترین رسالت رسانه، آموزش، اطلاع‌رسانی، تحلیل صحیح، تقویت باورهای معرفتی و اصلاح رفتار مخاطب است. یکی از عناصر مهمی که می‌تواند رسانۀ جمعی را در نیل به این رسالت مهم یاری رساند و رسانه را از آسیب‌ها و مشکلات مصون بدارد، رعایت هنجارهای اخلاقی و ارزشی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تبیین هنجارهای اخلاقی و ارزشی مؤثر در افزایش کارآمدی رسانۀ جمعی و تلاش برای مصونیت‌بخشی به آن در برابر آسیب‌هاست. سئوال اساسی این است که برجسته‌ترین آموزه‌های اخلاقی و ارزشی در کارآمدی رسانه و مصونیت بخشی به آن کدامند؟ در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی، آموزه‌های اخلاقی و روان‌شناختی مرتبط با رسانۀ جمعی، تحلیل شده است. برای دستیابی به عناصر مؤثر در کارآمدی و مصونیت رسانۀ جمعی، آموزه‌های اسلامی و روان‌شناختی به‌طور دقیق و عمیق بررسی و این موارد استخراج شد: 1. لزوم رعایت جامع‌نگری در محتوا و ابزارهای رسانه‌ای؛ 2. دقت در پردازش و تحلیل اطلاعات؛ 3. توجه به تفاوت‌های فردی و ظرفیت‌های شناختی مخاطب؛ 4. رعایت اصل موقعیت‌شناسی؛ 5. بهره‌گیری از ارتباط کلامی و غیرکلامی مناسب و فاخر؛ 6. سعۀ صدر و انتقادپذیری؛ 7. التزام به صداقت و راستگویی؛ 8. رعایت عدالت و انصاف در رسانه؛ 9. احترام به منزلت و کرامت مخاطب؛10. افزایش توانایی خودنظارتی در مخاطب؛ 11. افزایش تاب‌آوری مخاطب؛ 12. بازنمایی واقعیات و عدم تحریف آن‌ها.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Influential elements in the effectiveness of mass media and its immunity (Mass Media with Emphasis on Moral and Psychological Teachings)

چکیده [English]

The most important mission of the media is education, information, sound analysis, reinforcement of epistemic beliefs, and correction of audience behavior. The purpose of the present study is to investigate and explain the ethical norms and values ​​important in enhancing the effectiveness of the mass media and striving to be part of the harm. What are some of the disadvantages in media efficiency and immunity? The present study uses a descriptive-analytical method and the ethical and psychological teachings related to the mass media are analyzed and described. Effective on the effectiveness and immunity of the mass media, the following can be extracted: 1. The need for a holistic approach to media content and tools; 2. Accuracy in information processing and analysis; 3. Observance of individual differences and cognitive capacities of the audience; 4. Observance of the principle of ontology; 5. Making use of good and excellent verbal and nonverbal communication; 6. 7. Commitment to honesty and truthfulness; 8. Observing justice and fairness in the media; 9. Observing the dignity and dignity of the audience; 10. Increased ability of self-control in the audience; increased resilience in the audience; 12. Representing the facts and not distorting it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Media
  • Efficiency
  • Immunity
  • Psychology
  • Norms
  1. قرآن کریم (1387)،ترجمه ناصر مکام شیرازی، قم: مدرسۀ امیرالمؤمنین.
  2. آذربایجانی، مسعود و همکاران (1382)، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  3. ابن بابویه، محمد بن على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  4. _____________ (1362)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
  5. ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
  6. ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم: دار سید الشهداء للنشر.
  7. الوانی، سید مهدی (1389)، مدیریت عمومی، تهران: نی.
  8. پناهی، علی احمد (1393)، «اصول و تکنیک‌های اخلاقی روان‌شناختی در بهبود روابط دانشگاهیان»، پژوهشنامه اخلاق، ش25، ص113-133.
  9. __________ (1396)، «بررسی نقش سازندۀ فضایل اخلاقی در سلامت روانی با رویکرد دینی-روان‌شناختی»، فصلنامه اخلاق، ش49، ص53-72.
  10. پیامبر اکرم (ص) (1383)، نهج الفصاحة، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: دنیاى دانش.
  11. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم‏، قم: دار الکتاب الإسلامی‏.
  12. ____________________ (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  13. حر عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق)، وسایل الشیعه، قم: آل‌البیت.
  14. دیوانی، امیر (1376)، حیات جاودانه، قم: معاونت امور اساتید.
  15. رضاییان، علی (1379)، مدیریت رفتار سازمانی، تهران: سمت.
  16. رهبر، محمدتقی (1371)، پژوهشی در تبلیغ، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

17. سودانی، منصور، علی امیری مقدم و مهناز مهرابی‌زاده هنرمند (1392)، «اثربخشی رویکرد ارتباطی ستیر بر تعارضات زناشویی و انطباق‌پذیری»، پژوهشهای روانشناسی بالینی و مشاوره، سال 3، ش1، ص 5-20.

  1. شریف الرضى، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، قم: هجرت.
  2. شعبانی، حسن (1389)، مهارتهای آموزشی و پرورشی: روشها و فنون تدریس، تهران: سمت.
  3. کاویانی، محمد و علی احمد پناهی (1393)، روانشناسی در قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  5. لیثى واسطى، على بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث.
  6. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  7. مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، خودشناسی برای خودسازی، قم: مؤسسه امام خمینی(ره).
  8. مصطفوى، حسن (1360)، التحقیق فى کلمات القرآن‏الکریم، تهران: بنگاه نشر و ترجمه.
  9. میرسپاسی، ناصر (1384)، مدیریت منابع انسانی و روابط کار، تهران: شروین.
  10. هلر، رابرت (1383)، ارتباط مؤثر، ترجمۀ سید علی میرزایی، تهران: ساراگل.
  11. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى (1410ق)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، قم: مکتبه فقیه.