مفهوم خدا در اندیشه کندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده

کندی نخستین فیلسوف مسلمان، مترجم از یونانی به عربی در نهضت ترجمه، و معاصر با معتزله است. تلقی کندی از متافیزیک با الهیات گره می‌خورد به‌نوعی در تعریف موضوع فلسفه، آنرا دانش به حقیقت و علل می‌داند و مفاهیم او در موضوع فلسفه با رویکرد الهیاتی مطرح می‌شود. براین اساس مسئله این نوشتار تلقی کندی از مفهوم خدا است تا حدود استقلال اندیشه او از اندیشه یونانی و تأثیر رویکرد اسلامی و قرآنی درباره مفهوم خدا روشن شود. بنابر تعریف کندی از فلسفه اولی، خدا در فلسفه کندی چه جایگاهی دارد؟ آیا خدای کندی خدایی فلسفی متأثر از نگاه اسلامی- قرآنی است یا خدایی متأثر از نگاه یونانیان است؟.
خدا برای کندی در موضوع فلسفه چه ‌به عنوان علت و چه به‌عنوان حق جایگاه مهمی دارد. باتوجه به نگاه فلسفی کندی و تعریف او از فلسفه، تاحدی متأثر از یونان و رویکرد اسلامی است. «حق» و «واحد» دو مشخصه خدای قرآنی در کندی، و «انیّت محض» و «علت نخستین» و «فاعل نخستین» نیز مشخصه خدای فلسفی و متأثر از یونان نزد کندی است. در اینجا با توجه به تعریف فلسفه اولی و موضوع آن نزد کندی به بررسی مفهوم خدا می‌پردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Concept of God in Al-Kindi’s Reflections

نویسنده [English]

  • hasan abasi Hossein abadi
associate professor of payamenoor university
چکیده [English]

Al-Kindi is the first contemporary Mu’tazilite Muslim Philosopher, who has translated various works from Greek into Arabic during the translation movement period. Al-Kindi’s impression of metaphysics has been entangled with theology in such a way that in his definition of philosophy he considers it as knowledge about truth and causes and discusses it with a theological approach. On this basis, the present paper is intended to examine Al-Kindi’s impression of God and the writer attempts to clarify the limits of the independence of his thought from the Greek thought and the impact of the Islamic and Qur’anic approach concerning the concept of God. According to Al-Kindi’s definition of primary philosophy, “what status does God have in Al-Kindi’s philosophy?” Is Al-Kindi’s God a philosophical God affected by an Islamic-Qur’anic outlook or a God affected by the Greek outlook?
Either as the Cause or as the Truth, God has an important status in philosophy for al-Kindi. Al-Kindi’s philosophical outlook and his definition of philosophy are to some extent affected by Greece and the Islamic approach. “Truth” and the “One” are two features of the Qur’anic God in Al-kindi’s view; and “pure is-ness”, “primal cause”, and “prime agent” are also the features of the philosophical God affected from Greek philosophy in Al-Kindi’s view. In this research, we would examine the concept of God given the definition of primary philosophy and Al-Kindi’s impression of it.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • concept of God
  • Kindy
  • philosophy
  • existence
  • right
  1. رسطو (1390)، متافیزیک، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
  2. افلاطون، (1380)، دورۀ آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
  3. حبیبی، محسن (1394)، «بررسی معانی حق در فلسفه ابن سینا»، جاویدان خرد، شمارۀ 27، صص 29-50.
  4. صابری، حسین (1388)، تاریخ فرق اسلامی 1؛ فرقه‌های نخستین، مکتب اعتزال، مکتب کلامی اهل سنت، خوارج، چاپ 5، تهران: سمت.
  5. ‌عباسی حسین‌آبادی، حسن (1397)، «مفهوم خدا در اثولوجیا با تأثیرپذیری از اندیشه ارسطو»، اندیشۀ دینی، دانشگاه شیراز، دورۀ  18، شمارۀ 4، صص 119-136.
  6. فارابی، ابونصر (1970)، الحروف، مقدمه و تحقیق محسن مهدی، لبنان-بیروت: دارالمشرق.
  7. کاکایی، مستانه، عباسی حسین آبادی، حسن، (1397) «بررسی جایگاه انرگیا و انتلخیا در اندیشۀ ارسطو»، تأملات فلسفی، سال هشتم، شمارۀ 20، صص  145-170.
  8. عباسی حسین‌آبادی، حسن، کاکایی، مستانه (1394)، « بررسی تطبیقی معانی وجود از دیدگاه ابن سینا و توماس آکوئینی»، پژوهش‌های هستی‌شناختی، سال چهارم، شمارۀ 7. صص 83-103.
  9. کندی، یعقوب بن اسحاق (1978)، رسائل الکندی الفلسفیه، محقق ابو ریده، محمد عبدالهادی، قاهره-مصر: دار الفکر العربی.
  10. ________، (1387)، مجموعه رسائل کندی،  ترجمۀ سیدمحمود یوسف ثانی، تهران: علمی و فرهنگی.
  11. منتظری، حسینعلی (1394)، شرح منظومه، جلد 1، تهران: سرایی.
  12. نتون، یان ریچارد (1397)، خدای متعال مطالعاتی دربارۀ ساختار و نشانه‌شناسی فلسفه، کلام و جهان‌شناسی اسلامی، ترجمۀ سیده لیلا اصغری، تهران: حکمت.
  13. نصر، سید حسین، اولیور لیمن (1389)، تاریخ فلسفۀ اسلامی، جلد 1، تهران: حکمت.
  14. یاسپرس، کارل، (1393) فلوطین، ترجمۀ محسن حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
    1. Abboud, Tony (2006), Al-Kindi The Father of Arab Philosophy, NewTork: Rosen Central.
    2. Adamson, Peter (2002), “Before Essence and Existence: al-Kindi’s Conception of Being”, Journal of the History of Philosophy, Volume 40, Number 3, pp. 297-312.
    3. Adamson, Peter, Promann, Peter E. (2015), the philosophical works of al-kindi, Oxford: Oxford University Press.
    4. Adamson, Peter (2007), Great Medieval Thinkers; Al-Kindi, Oxford: Oxford University Press.
    5. ________, (2003), "Al-Kindi and the Mutazila: Divine Attributes, Creation and Freedom", Arabic Sciences and Philosophy, Cambridge University Press, vol. 13, pp. 45-77.
    6. Aquinas, Thomas (1952), Summa Theologia, Daniel j.sullivan part 1,by Encyclopedia Britannica, Inc, New york, London, Toronto.
    7. Gracia, Jorge j. e, Noone, Timothy b.  (2002), A Companion to Philosophy in the Middle Ages, Blackwell Publishing.
    8. Ivry, Alfred L. (1974), Al-Kindi’s Metaphysics, A Translation of Yaqub ibn Ishaq al-Kindi’s Treatise “On First Philosophy”, Introduction and Commentary, New‌ York: State University of New‌ York Press.
    9. Mcginnis, Jon; Reisman, David C. (2007), Classical Arabic Philosophy, Hackett Publishing Company Inc, Indianapolis/Cambridge.