تحلیل فضایی تأثیر فضاهای بی‌دفاع شهری بر وقوع جُرم سرقت شهری (نمونۀ موردی: محلۀ هرندی تهران)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 تبیین موضوع: فضاهای بی‌دفاع تأثیرات مختلفی بر فضاهای شهری و زندگی شهروندان می­گذارند که تأثیر بر افزایش جرائم و کاهش احساس امنیت شهروندان مهم‌ترین تأثیرات آن می­باشد. این امر به خصوص در بافت­های فرسوده و ناکارآمد شهری بیشترین نمود را دارد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین فضاهای بی‌دفاع و جرائم سرقت در سطح محله هرندی بوده است.
روش: این تحقیق از نظر هدف، جزو پژوهش­های کاربردی و از نظر روش جزو پژوهش­های توصیفی – تحلیلی به شمار می­رود. روش گردآوری داده­های به‌صورت اسنادی – پیمایشی بوده است. برای تعیین بی‌دفاع بودن قسمت مختلف محله ابتدا محله بر اساس معابر محلی به 20 بلوک تقسیم‌شده و سپس از 22 زیر شاخص در قالب 5 شاخص فضاهای بی‌دفاع استفاده‌شده است و به کمک روش آنتروپی و ویکور به وزن دهی و رتبه‌بندی قسمت‌های مختلف محله پرداخته‌شده است. جهت بررسی رابطۀ بین فضاهای بی‌دفاع و جرائم سرقت از رگرسیون وزن­دار جغرافیایی استفاده‌شده است.
یافته‎ها: نتایج تحقیق نشان داد رابطۀ بین فضاهای بی‌دفاع در سطح محله یکسان نبوده است. در این تحقیق بیشترین رابطۀ بین فضاهای بی‌دفاع و جرائم سرقت در قسمت شرقی محله و به خصوص در محدودۀ جنوب شرقی محله و منطبق بر پارک شوش بین خیابان­های شوش، خیابان ری و خیابان انبار گندم بوده است. در مقابل کمترین رابطه بین فضاهای بی‌دفاع و جرائم سرقت نیز در قسمت غرب و شمال غربی محله بوده است.
نتیجه‎گیری: با توجه رابطۀ بین فضاهای بی دفاع و جرم سرقت، با کاهش فضاهای بی دفاع می توان از وقوع برخی از جرائم جلوگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پروین، ستار؛ ایار، علی (1390). فضای شهری و جرم. فصلنامه دانش انتظامی کردستان، دورۀ 2، شمارۀ 5، صص 14-1.
خاموشی، طاهره (1387). نقش طراحی شهری در ایجاد فضاهای شهری امن در راستای کاهش ناامنی اجتماعی. پایان‌نامه کارشی ارشد، رشته طراحی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما: دکتر محمدرضا پورجعفر.
سلیمانی، علیرضا؛ آقایی، نرمین و احمدزاده، طاهر (1394). تحلیل تأثیر عوامل فیزیکی اجتماعی بر نوع جرائم در فضاهای بی‌دفاع شهر ارومیه. فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان غربی، سال هشتم، شماره 26، صص 1-17.
سورچی بیگی، مجید (1386). پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشته حقوق، دانشگاه تهران، استاد راهنما: دکتر محمدحسین نجفی ایراندآبادی.
شجاعیان، علی؛ رحیم­پور، نگار (1396). بررسی رابطه کانون‌های وقوع جرم و فضاهای بی‌دفاع با استفاده از GIS (موردمطالعه: محله‌های پردیس شهر اهواز). پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، دورۀ 5، شمارۀ 17، صص 130-101.
شمشیری، سجاد؛ شهبازی، حبیب؛ تقی­پور جاوی، شهاب‌الدین (1396) تحلیل ارتباطات بین متغیرهای فضایی در دشت خانمیرزا: مقایسه­ی کارایی الگوی رگرسیون وزنی جغرافیایی و الگوی حداقل مربعات معمولی. مجلۀ جغرافیا و توسعه، شمارۀ 48، صص 112-95.
صادقی، نگین ذبیحی، حسین؛ لاریمیان، تایماز (1393). پیش­بینی پتانسیلجرم­خیزی نقاط از طریق تحلیل کیفیات محیط شهری؛ نمونه موردی مناطق 14 گانه شهر اصفهان. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، دورۀ 6، شمارۀ 24، صص 64-49.
صفا، داوود؛ فولادی، حفیظ اله (1395). مطالعه کیفی علل و زمینه‌های سرقت از منازل و تأثیر آن بر نظم و امنیت اجتماعی (موردمطالعه: شهر قم). بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ 7، شمارۀ 1، صص 154-125.
عبادی­نژاد، علی؛ باهوش، محمد (1391). بررسی عوامل محیطی مؤثر بر پیشگیری از سرقت منزل. فصلنامه پژوهش­های انتظام اجتماعی، دورۀ 4، شمارۀ 3، صص 125-105.
عباسی، علی‌اصغر؛ قربانی اصل، ولی اله (1395). نقش مؤلفه‌های اجتماعی در پیش‌گیری از جرائم شهری (سرقت و مواد مخدر) منطقه 3 ساری. مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دورۀ 6، شمارۀ 20، صص 186-157.
علیزاده، کتایون؛ عنبر، سید حسن (1396). نقش فضاهای بی‌دفاع شهری در وقوع جرم با تأکید بر پارک-های منطقه 9 مشهد. نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دورۀ 8، شمارۀ 29، صص 160-141.
فرهادی ­خواه، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ آروین، محمود و علی‌پور، خلیل (1396). تأثیر فضاهای بی­دفاع بر احساس امنیت شهروندان موردمطالعه: محله بازار تهران. مجلۀ جغرافیا (فصلنامه علمی ـ پژوهشی و بین-المللی انجمن جغرافیای ایران)، سال 15، شمارۀ 54، صص 158-147.
فرهادی­ خواه، حسین (1395). ایمن‌سازی فضاهای بی­دفاع شهری (نمونه موردی: محله هرندی تهران). پایان­نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر کرامت اله زیاری، رشتۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران.
کاظمی، عباس (1388). ریزومیک شدن جرائم و دگردیسی در مفهوم امنیت اجتماعی شهری. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی پیشگیری از جرم با رویکرد جامعه­شناختی. تهران، معاونت آموزش ناجا.
کریمیان، تقی؛ فرجی، سبکبار، حسنعلی؛ پوراحمد، احمد (1394). بررسی ارتباط میان جاذبه‌های گردشگری و کاربری اراضی با استفاده از مدل رگرسیون وزن­دار جغرافیایی (مطالعه: موردی شهر اصفهان). گردشگری شهری، دورۀ 2، شمارۀ 1، صص 16-1.
منصوری، فردین؛ غنیمتی، حسن؛ نوفر، زینت (1396). رابطه فضاهای بی­دفاع شهری با افزایش جرائم شهری در شهر کرمانشاه. پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، سال 5، شمارۀ 18، صص 162-135.
نایبی، هوشنگ؛ صدیقی سروستانی، رحمت اله؛ قهرمانی، سهراب (1390). نقش فضاهای بی‌دفاع شهری در رفتارهای خشونت‌آمیز. فصلنامه دانش انتظامی، سال 13، شمارۀ 1، صص 231-199.
Mennis. J (2006). Mapping The Results of Geographically Weighted Regression. The Cartographic Journal, 43 (2), 171-179.
Rapoport, A (1982), the meaning of the built environment: A nonverbal communication approach. University of Arizona Press.
Santana, P., Santos, R., Costa, C., Roque, N., Loureiro, A (2009). Crime and urban environment: Impact on human health. In City Futures in a Globalising World. An international conference on globalism and urban change, Vol.4.
Tu, J., & Xia, Z (2008). Examining Spatially Varying Relationships Between Land Use And Water Quality Using Geographically Weighted Regression I: Model Design And Evaluation. Science of The Total Environment, 407 (1), 358-378.
www. harandi.mytehran.ir/Default.aspx?tabid=66995