عنصر شخصیّت در رمان‌های «رجال فی الشّمس» اثر غسّان کنفانی و «خشم و هیاهو» اثر ویلیام فاکنر (با تکیه بر نظریه فیلیپ هامون)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات عرب، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایران

چکیده

فیلیپ هامون، نظریه­ پرداز و نشانه­ شناس معاصر فرانسوی، از جمله صاحب­ نظرانی است که از زاویه دید جدیدی به عنصر شخصیّت نگریسته است. نظریه او به دلیل دربرگرفتن آراء نظریه­ پردازان پیشین، می­تواند به شناخت چیستی، مفاهیم و دلالت­هایی که در پس شخصیّت­ها نهفته است بپردازد. این نظریه یکی از نظریه ­های جامع و دقیق پیرامون عنصر شخصیّت است. با عنایت به اینکه شخصیّت­ها در رمان­های «رجال فی الشّمس» اثر غسّان کنفانی و «خشم و هیاهو» اثر ویلیام فاکنر نقش بسیار برجسته­ای ایفا می­کنند، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی عنصر شخصیّت را در دو رمان مذکور براساس نظریه فیلیپ هامون از حیث؛ انواع شخصیّت، سطوح توصیف شخصیّت، مدلول شخصیّت و دال شخصیّت، مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می­دهد که کنفانی و فاکنر ضمن استفاده از شخصیّت­های تاریخی، اجتماعی، اسطوره­ای و مجازی به تمام شخصیّت­ها فرصت نقش­آفرینی داده­ اند. علی­رغم اینکه روایت در بخش­های زیادی از دو رمان بر اساس تکنیک جریان سیّال ذهن است، ولی حضور دو نویسنده در مواردی چون بیان جزئیات، بیان افکار شخصیّت­ها، توصیف صحنه­ها و... مشهود است. از سوی دیگر، پرسش­های مطرح شده در رمان توسط راوی، بیانگر در نظر گرفتن جایگاهی برای خواننده است. این دو نویسنده توانسته اند اسامی، اوصاف و القاب شخصیّت­ها را با کارکرد داستانی خود هماهنگ و هم­سو سازند و با توصیف ابعاد گوناگون شخصیّت­ها خواننده را در مقابل تصویری تمام ­نما از آنان قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Element of Character in the Novels Rijãl fee al-Shams by Ghassãn Kanfãni and Sound and Fury by William Faulkner (due the Theory of Philip Hãmoun)

نویسندگان [English]

  • Payman Salehi 1
  • Shadi Shahpasandi 2
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Ilam University, Iran
2 M.A. of Arabic Language and Literature, Ilam University, Iran
چکیده [English]


 Philip Hãmoun, a contemporary French theorist and semiotician, is one of the intellectuals who has looked at the element of character from a new perspective. His theory, because it incorporates the views of previous theorists, can identify what, concepts, and implications lie behind the personality. This theory is one of the most comprehensive and accurate theories about the character. Considering that the character plays a very prominent role in the novels of Rijãl Fee al-Shams by Ghassãn Kanfani and Sound and Fury by William Faulkner, character types, characterization, effective character, and cause character are examined. The results show that Kanfãni and Faulkner used historical, social, mythical and virtual characters to give all the characters the opportunity to play a role. Despite the fact that the narration in many parts of the two novels is based on the technique of stream of consciousness, but the presence of two authors in cases such as expressing details, expressing the thoughts of the characters, describing scenes and .... are visible.  On the other hand, the questions posed by the narrator in the novel indicate a consideration for the reader. These two authors have been able to harmonize the names, descriptions and titles of the characters with their narrative functions and by describing the different dimensions of the characters, they put the reader in front of a complete picture of them

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philip Hamoun
  • Ghassãn Kanfani
  • William Faulkner
  • Rijãl fi al-Shams
  • Sound and Fury
  • Character

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مقارنة لعنصر الشخصیّة فی روایتی «رجال فی الشّمس» لغسّان کنفانی و«الغضب والصخب» لویلیام فوکنر (استناداً إلی نظریة فیلیپ هامون)

چکیده [العربیة]

یعتبر فیلیپ هامون الباحث النظری الفرنسی المعاصر، من المفکّرین الّذین أمعنوا النظر فی عنصر الشخصیّة من وجهة نظر جدیدة. بما أنَّ نظریته تشتمل أفکار الباحثین الآخرین، فلذلک تعدّ نظریته أکمل النظریات وأشملها حول عنصر الشخصیّة، ونظراً إلی أنَّ للشخصیّات فی روایتی «رجال فی الشّمس» لغسّان کنفانی و«الغضب والصخب» لویلیام فوکنر دوراً بارزاً، لذلک حاول هذا البحث مستفیداً من المنهج الوصفی- التحلیلی أن یدرس عنصر الشخصیة فی هاتین الروایتین استناداً إلی نظریة فیلیپ هامون من حیث 1- أنواع الشخصیّة، 2، مستویات توصیف الشخصیّة، 3- مدلول الشخصیّة، و4- دالّ الشخصیّة. ووصل إلی نتائج أهمّها هی: إنّ کنفانی وفوکنر قد أتاحا الفرصة للشخصیّات کی تلعب دورها فی الروایة أثناء استخدام الشخصیّات التاریخیّة، والاجتماعیّة، والأسطوریّة، والمجازیّة. برغم أنّ أجزاء کثیرة من الروایتین تروی بناء علی تقنیة تیّار الوعی، لکنّ حضور الکاتبین فی بعض الحالات بما فیها التعبیر عن النفاصیل، وأفکار الشخصیّات، وصف المشاهد و... واضحٌ جدّاً. من جهة أخری، إنّ الأسئلة المطروحة من قبل الراوی، تشیر إلی مکان للقارئ. لقد استطاع الکاتبان أن یخلقا الملائمة بین أسماء الشخصیّات ومعانیها وعناوینها مع وظیفتها السّردیة فی روایتهما وأن یضعا صورة کاملة عنها أمام القارئ من خلال وصف أبعادها المختلفة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • فیلیپ هامون
  • غسّان کنفانی
  • ویلیام فوکنر
  • رجال فی الشّمس
  • الغضب والصخب
  • الشخصیّة
ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم (دون تاریخ). لسان العرب. مجلدات: 1، 3، 4، 5 و 6، بیروت: دار صادر. 
بحراوی، حسن (1990). بنیة الشکل الروائی. الطبعة الأولی، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
البستانی، فؤاد افرام (1377). المنجد. ترجمه محمد بندر ریگی، چاپ پانزدهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
 بیات، حسین (1387). داستان­نویسی جریان سیّال ذهن. تهران: علمی و فرهنگی. 
پراپ، ولادیمیر(1996). مورفولوجیا القصة. ترجمه: عبدالکریم حسن و سمیرة بن عمو، الطبعة الأولی، دمشق: شراع للدراسات و النشر.
پروینی، خلیل و هومن ناظمیان (1384). جایگاه جرجی زیدان در داستان­نویسی معاصر عربی. مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره2، 32-15.  
خلیل، ابراهیم (2010) بنیة النص الروائی. الطبعة الأولی، الجزائر: منشورات الإختلاف.
روحی الفیصل، سمر (2003). الروایة العربیة. البناء والرؤیا، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
عبداللهیان، حمید (1381). شخصیّت و شخصیّت­پردازی در داستان معاصر. تهران: آن.
فاتحی، سید حسن و سن سبلی، بی­بی راحیل (1395). بررسی عنصر شخصیّت در رمان «خالتی صفیة و الدیر» اثر بها طاهر (با تکیه بر نظریه فیلیپ هامون). دو فصلنامه نقد ادب معاصر عربی، سال ششم، 77 – 99.
فاکنر، ویلیام (1397). خشم و هیاهو. ترجمه صالح حسینی، چاپ دوازدهم، تهران: نیلوفر.
کنفانی، غسّان (1980). رجال فی الشّمس. بیروت: دار البیضاء.
لحمدانی، حمید (2000). بنیة النص السّردی. الطبعة الثالثة، بیروت: المرکز الثقافی العربی للطباعة و النشر.
موسوی خلخالی، احسان (1391). مردانی زیر نور خورشید. تهران: نیلوفر.
میرصادقی، جمال (1376). عناصر داستان. چاپ سوم، تهران: سخن.
هامون، فیلیپ (1990). سیمیولوجیة الشخصیّات الروائیة. ترجمة سعید بنکراد، الرباط، المغرب: دار الکلام.