675648c2785e9a3
حکمت معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد واحد بین‌الملل

3 دانشیار گروه فلسفه اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

صدرالمتألهین از دو منظر هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی به تفسیر و تبیین فلسفی مفهوم قرآنی تبدل زمین و آسمان پرداخته است. در تفسیر او از آیه 48 سوره مبارکه ابراهیم (ع) به مساله تبدل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر از زوایای گوناگونی نگریسته شده است. در برخی از عبارات او حرکت جوهری علت و منشاء تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر معرفی شده است و در برخی دیگر تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر بر مبنای رجوع و بازگشت همه موجودات به اصل خود بعد از زوال و نابودی صورت طبیعی و وجود عنصری آن‌ها تفسیر و تبیین شده است. اضافه بر این دو، در تبیین و تفسیری متفاوت، تبدیل زمین و آسمان به زمین و آسمانی دیگر به معنی تبدیل آن‌ها در چشم انسان کامل از طریق ظهور ملکوت و مثال زمین و آسمان در عالم وسیع خیال معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ontological and Epistemological Aspects of the Qur’ānic Concept of the ‘Transformation of the Earth’ in the Teachings of Sadr al-Dīn Shīrāzī

نویسندگان [English]

  • Abbas Javareshkian 1
  • Ali Ghaffarpour 2
  • Alireza Kohansal 3

1 Associate Professor of Department of Islamic Philosophy, Faculty of Theology, Ferdowsi University Of Mashhad (FUM), Mashhad, Iran

2 PhD Candidate of Islamic Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad

3 Associate Professor of department of Islamic Philosophy and Wisdom, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Sadr al-Dīn Shīrāzī (Mullā Sadra, 1569-1640), composed philosophical commentaries on the Qur’ānic concept of the ‘transformation of the Earth’ through epistemological and ontological approaches. In fact, Sadr al-Dīn composed a rich, multi-faceted commentary, dealing with relevant philosophical issues, on the following Qur’ānic verse about the transformation of Heavens and the Earth: ‘One day the Earth will be transformed into a different Earth, and so will be the Heavens, and (men) will be marshalled forth, before Allah, the One, the Irresistible’ (Q 14:48). In certain parts of his work, Sadr al-Dīn makes use of the principle of ‘substantial motion’ (al-harakat al-jawhariyya) to explain the transformation of the Heavens and the Earth (referred to in Q 14:48), but in some other passages, he considers the same transformation as a result of the final return of all existing things to their divine origins. Besides that, Sadr al-Dīn regarded the possibility of the occurrence of this transformation in the sight of the ‘Universal Man’ (al-insān al-kāmil), when the ‘eternal Ideas’ of the Heavens and the Earth come to be manifested in the ‘imaginal realm’ of both the soul and the universe.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sadr al-Dīn Shīrāzī (Mullā Sadra)
  • Ontology
  • Epistemology
  • transformation of the Earth
  • substantial motion (al-harakt al-jawhariyya)
1. قرآن کریم.
2. اصفهانی، جعفر، برنجکار، رضا (1391)، «مبانی و لوازم دیدگاه علامه مجلسی درباره حیات پس از مرگ»، پژوهشنامه فلسفه دین،تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، دوره 10، شماره 2،بهار، 91-112.
3. راغب اصفهانی،حسین بن محمد (1375)، مفردات الفاظ القرآن،تحقیق: صفوان عدنان داوودی، قم: ذوی القربی.
4. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360)،اسرار الایات و انوار البینات، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی‏.
5. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1366)،تفسیر القران الکریم، قم: بیدار.
6. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (بی‌تا)،الحاشیه علی الهیات الشفاء، قم: بیدار.
7. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981م)،الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8 . صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1383)،اسفار، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
9. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363.الف)،رساله الحشر، ترجمه و تصحیح: محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
10. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363.ب)،مفاتیح الغیب، تصحیح: محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
‏11. مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى (1406ق)، روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، تحقیق و تصحیح: موسوى کرمانى، حسین و اشتهاردى على پناه، قم: موسسه فرهنگی اسلامی کوشان‌پور.