با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه هنر اصفهان

2 دکتری مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

یکی از عوامل تأثیرگذار در پیاده مداری بر پایه حمل و نقل پایدار، درک الگوهای رفتاری انسانی در فضای شهری است. به‌طوری‌که عدم توجه به حمل و نقل پایدار باعث ناهمگونی در الگوهای رفتاری و شبکه‌های دسترسی شهری می‌شود. بنابراین با شناخت و تحلیل شاخص‌های پیاده مداری امکان ایجاد بستری مناسب برای حمل‌ونقل پایدار درفضای شهر فراهم می‌شود. لذا بین شاخص‌های ناشی از پیاده مداری و اهداف حمل‌ونقل پایدار رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد. هدف از این پژوهش تلاش برای رسیدن به اولویت‌بندی شاخص‌های موثر پیاده مداری  درحمل‌ونقل پایدار بافت پیرامون میدان نقش جهان است. برای رسیدن به هدف پژوهش، از مدل فرآیند تحلیل شبکه ایی (ANP) در جهت تحلیل شاخص‌های پیاده مداری درحمل و نقل پایدار استفاده‌ شده است این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. همچنین روش گردآوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و مصاحبه با کارشناسان و تهیه پرسشنامه و نیز ابزار پژوهش برای تحلیل داده‌ها نرم‌افزار Super Decision بوده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که در میان معیارهای پیاده مدار، شاخص تعاملات اجتماعی در اولویت اول و در بخش زیر معیارها نیز شاخص آسایش عابران پیاده در اولویت اول و همچنین در بخش گزینه‌ها نیز خیابان استانداری به ترتیب در اولویت‌دار ترین شاخص‌های پیاده مداری در راستای حمل‌ونقل پایدار در بافت تاریخی پیرامون میدان نقش جهان قرارگرفته‌ است.

کلیدواژه‌ها

استادی جعفری، مهدی و رصافی، امیرعباس (1392). ارزیابی سیاست­های توسعه پایدار در بخش حمل و نقل شهری با استفاده از مدل های سیستم پویایی، مطالعه موردی: شهر مشهد. فصلنامه مدیریت شهری، 11(31)، 281-294.
پاکزاد، جهانشاه (1386). طراحی فضاهای شهری در ایران. تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما.
توکلی، هانیه و صابری، حمید (1395). ارزیابی پایداری شبکه حمل و نقل شهری با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه­ای. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 8(28)، 83-99.
تیبالدز، فرانسیس (1386). شهرسازی شهروندگرا؛ ارتقاء عرصه‌های همگانی در شهرها و محیط‌های شهری، ترجمه محمد احمدی‌نژاد. اصفهان: نشر خاک.
ثقفی اصل، آرش و عبدالله­زاده طرف، اکبر (1389). تفکر معماری. دو ماهنامه هنر و دانش، 6(22)، 15-22.
جهانشاه­لو، لعلا و امینی، الهام (1385). برنامه­ریزی شهری و نقش آن در دستیابی به حمل و نقل پایدار شهری. هفتمین کنفرانس حمل و نقل و ترافیک ایران، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.
حبیبی، محسن (1380). مسیر پیاده گردشگری. نشریه هنرهای زیبا، 138(9) 43-51.
حبیبی،کیومرث (1392). ارزیابی تجارب جهانی حمل و نقل و سیاست­های مداخله در بافت­های کهن شهری با تکیه بر پیاده مداری. نشریه معماری و شهرسازی ایران، 4(5)، 33-48.
حبیبی،کیومرث (1390). پیاده­راه، محرک توسعه در بافت کهن شهری. نشریه منظر، 3(15)، 55-61.
حسینی‌نیا، احمد (1393). ارزیابی کیفیت محیط حاصل از پیاده راه‌سازی در محورهای شهری.  پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگده هنر، دانشگاه اصفهان.
رنجبر، احسان و رئیس اسماعیلی، فاطمه (1389). سنجش کیفیت پیاده‌روهای شهری در ایران پیاده‏راه صف (سپهسالار) تهران. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 2(42)،  83-93.
رفیعیان، مجتبی، صدیقی، اسفندیار و پورمحمدی، مرضیه (1390). امکان‌سنجی ارتقاء کیفیت محیط از طریق پیاده­راه‌سازی محورهای شهری مورد: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم. فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‏ای، 3(11)، 41-56.
زندی آتشبار، امیرحسین و خاکساری، علی (1391). حمل ونقل پایدار و سیاست‌هایی برای رسیدن به آن  با معرفی استراتژی ASI. یازدهمین کنفرانس بین المللی  مهندسی حمل و نقل و ترافیک، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، تهران.
زبردست، اسفندیار (1389). روش­های برنامه ریزی شهری. دانشکده شهرسازی پردیس هنرهای زیبا، تهران، دانشگاه تهران.
 سلطانزاده، حسین (1372). فضاهای شهری در بافت‌های تاریخی ایران. تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری شهرداری تهران.
سعادتی، علی‌محمد (1394). نقش پیاده راه‌ها در بازنده سازی و احیای بافت‌های تاریخی. دو ماهنامه شهر نگار، 15(73 و 74).
سلطانی، علی و فلاح منشادی، افروز (1392). یکپارچه سازی سیستم­های حمل و نقل راهکاری در جهت دستیابی به حمل و نقل پایدار. فصلنامه مطالعات شهری، 2(5)، 47-60.
سازمان برنامه‌ریزی منطقه­ای سان دیگو (1388). برنامه‌ریزی و طراحی برای پیاده‌ها، مترجم: رضا بصیری مژده‌ی، تهران: انتشارات طحان.
شهابی نژاد، علی (1395). ارزش‌های فضایی شهری میدان نقش‌جهان. رساله دکتری، دانشگده هنر، دانشگاه اصفهان.
عباس­زاده، شهاب و تمری، سودا (1392). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده‏راها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی محورهای تربیت و ولیعصر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری، 1(4)، 94-104.
فیضی، محمدجواد (1390). ساماندهی فضای حرکت پیاده (میدان صادقیه تا پل ستار خان). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی.
قدسی‌پور، ‌حسن (1387). فرایند تحلیل سلسله مراتبی. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
قریب، فریدون (1383). امکان سنجی ایجاد مسیرهای پیاده و دوچرخه در محدوده تهران قدیم. دانشکده هنرهای زیبا، تهران، دانشگاه تهران.
قربانی، رسول، جام کسری، محمد (1389). جنبش پیاده گستری، رویکردی نو در احیاء مراکز شهری. فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه‌ایی، 2(6)، 55-72.
کریر، راب (1979). فضای شهری، ترجمه، خسرو هاشمی نژاد. اصفهان: انتشارات خاک.
کاشانی‏جو، خشایار (1393). پیاده‏راها از مبانی طراحی تا ویژگی‌های کارکردی. تهران: انتشارات آذرخش.
کاشانی‏جو، خشایار (1392). چهارمین نشست تخصصی راه و ترافیک، بهمن ماه 1392 اصفهان.
گل، یان (2002). فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمه: علی غفاری. تهران: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
معینی، محمدمهدی (1390). شهرهای پیاده مدار. تهران: انتشارات آذرخش.
محمدی‌لرد، عبدالمحمود (1388). فرآیندهای تحلیل شبکه­ای و سلسله مراتبی. تهران: انتشارات البرز.
وزارت مسکن و شهرسازی (1375). سازمان برنامه‌ و بودجه. جلد اول، مبانی فنی، نشریه‌های 1 تا 144.
Appleyard, D. (1981). livable streets Berkeley. university of California press.   
Brambilla, R., & Gionni,  L. (1977). For pedstrians only (planning design and management of traffic, free zones). Whitrey Library of Design.
Cratan,F.side (2008). walk in urban planning. London.
Fruin, j. (1971). planning and design for pedestrian.
Gehl, J. (1987). Life between Buildings. Translated by J. Koch, New York.
Haghshenas , H., Vaziri, M.  (2012). Urban Sustainable transportation indicators for global comparison. Ecological Indicators, 15 (1), 115-121.
Hillier, B. (2007). the social logic of space. london, Cambridge university press.
Saaty, T. (2003). decision making in complex environments(the analytic process
(ANP) for decision making with dependence. Pittsburgh :university of Pittsburgh.
Pusharev, B.S & Zupon, j.m. (1975). urban space for pedestrian. Cambridge, mass, mitpress.
Speiregen, P. (1960). The Architecture of Towns and Cities. The American Institute of  Architecture.
Hassklau, c. (1990). the pedestrian and city traffic. landon :Belhaven press.
Carmona,m (2003). public Space Urban Space: t Dimentions of Urban Dessign. Architectural press, london pedestrian.
Cowan, Robert. (2005). The Dictionary of Urbanism. Streetwise Press Ltd, London.
www.copenhagen cvb.com/vehue-overview www.walk21vienna.com
www.toronto.ca/tran sportation/road