با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور

چکیده

بوم روستا (اکوویلیج/ Ecovillage) الگویی برای ارتقای زندگی به شیوه­های پایدارتر با رفع بی­ثباتی­های زیست­محیطی، اجتماعی و اقتصادی از طریق اجرای ساختارها و شیوه­های پایدار در مناطق روستایی است. هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی وضعیت شاخص­های کلیدی الگوی بوم روستا در روستاهای گردشگرپذیر حاشیه تالاب چغاخور است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش های توصیفی تحلیلی است. به منظور بررسی و ارزیابی شاخص های کلیدی بوم روستا در روستاهای گردشگرپذیر مورد مطالعه، پرسشنامه محقق ساخته با پایایی89/0 به کار گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنین محلی و گردشگران حاضر در منطقه چغاخور تشکیل داده اند. حجم نمونه در این پژوهش، برابر با 311 نفر بوده که مطابق با فرمول کوکران و متناسب با خطای05/ برآورد شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که روستاهای مورد مطالعه  از نظر کلیه شاخص های الگوی بوم روستا در ابعاد سه گانه با توجه به مقدار میانگین نتایج حاصله (76/2) در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.  همچنین اینکه نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های بعد طبیعی الگوی بوم روستا وضعیت بهتری نسبت به سایر ابعاد و شاخص های این الگو در روستاهای مورد مطالعه دارند و شاخص­های اجتماعی و اقتصادی در درجات و رتبه های بعدی قرار دارند.از این­رو، تلاش در جهت جذب سرمایه­گذاری داخلی و خارجی، پشتیبانی از طرح های مفید و زود بازده زیست محیطی و گنجاندن طرح­های عملی اکوویلیج ها به عنوان طرح های ملی از سوی مسئولین محلی و منطقه ای از جمله راهکارهای پیش رو است.

کلیدواژه‌ها

باقری، سیامک(1379). تالاب چغاخور و ویژگی های آن. فصلنامه موج سبز، 1 (1)، 39-36.
پورسعید، باسم و روستا، کورش(1381). توسعه پایدار کشاورزی. مجموعه مقالات توسعه پایدار کشاورزی(76- 62). ورامین: دانشگاه آزاد ورامین.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان چهارمحال و بختیاری، (1381). نتایج سرشماری کارگاهی کشور، دهستان جغاخور. شهرکرد، منتشر نشده.
عراقی حسینی، هادی (1388). درآمدی بر ضرورت توسعه پایدار کشاورزی و روستایی در ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 2(1)، 215-186.
عنابستانی، علی اکبر، صادقی، فخری و قسمتی، لیلا (1395). تحلیل معیارهای شناسایی روستای خوب از دیدگاه کارشناسان و مدیران روستایی در شهرستان بناب. مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 5 (2) 194-177.
صفایی پور، مسعود، طهماسبی، سیامک و قرقانی،  معصومه (1395). روستای اکولوژیک، فصلنامه انسان و محیط زیست،14 (4) ، 66-53.
گراوندی، شهیر و پاپزن، عبدالحمید (1390). مدل توسعه پایدار زیست محیطی با استفاده از تئوری بنیادی. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 30(136)، 78-67.
محمدی، محمد (1392). اکوویلیج، نگاهی سبز به آینده.  مجموعه مقالاتهمایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری 368 -359، بوکان: شرکت سازه کویر .
مرکز آمار ایران (1390). سالنامه آماری استان چهارمحال و بختیاری، تهران.
مهدوی، داوود (1390). ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی - فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری. پایان­نامه دکترا، گروه علوم جغرافیایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تربیت مدرس.
وزین، نرگس، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، پورطاهری، مهدی، و دانه کار، افشین (1395). ارائه الگوی اکوویلج جهت زیست پایدار در روستاهای حاشیه اکوسیستم تالاب (مورد مطالعه: تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز). فصلنامه پژوهش­های روستایی، 7 (1)، 27-1.
 Bundale, A. (2004) Greening together: The ecovillage movement grows from grassroots to mainstream. Alternatives Journal 30 (5): 16-7.
Dawson, J., (2006), “How eco-villages can grow sustainable local economies”, Global Acovillage Network,133: 56-61.
Diana, L. C. (2003). Creating a life together; practical tool to grow ecovillage and international communities, Gabriola Island, BC, Canada: New Society Publishers.
Fotopoulos, T. (2000). Limitations of Life-Style Strategies: The Ecovillage Movement Is Not the Way Toward a New Democratic Society," Democracy and Nature, 6(2): 287-308.
Gaia T. (1995). Ecovillages and Sustainable Communities: Models for the 21st Century, The Findhorn Foundation co-sponsored the first international conference, 98-122, Findhorn in Scotland.
 Global Ecovillage Network (G.E.N.) (2008). What is an Ecovillage?. Retrieved from Global Ecovillage Network websit: http://gen.ecovillage.org.
Inoguchi, T., Newman, E. & Paoletto, G., 1999, Cities and the Environment - New Approaches for Eco-Societies, United Nations University Press, Tokyo. 8(5): 37-64.
Jackson, H. (2004). Integrated Ecovilage Design: A new planning Tool for sustainable Settlements, 14(3): 1-8.
Jackson, H., Karen S. (2002). Ecovillage Living: Restoring the Earth and Her People, Denmark: Gaia Trust & Green Books, Totnes, Devon.
Jackson, R. (2004). The Ecovillage Movement. Permaculture Magazine,40, 28-52.
Joubert, K. and R. Alfred (2014) Beyond you and me: inspirations and wisdom for building community. East Meon, UK: Permanent Publications.32: 6-25.
Karen, L. (2004). The global ecivillage movements, routeledge, London and newyork.
  Kennedy, A. Joseph, F. (2004). Creating an Eco-village Retrieved from websit http://www.newcollege.edu/news/ecovillage.html.
Kunze, I., & Avelino, F. (2015) transformative social innovation theory and Global ecovillage network (GEN), Center for Global Change and Sustainability, University of Natural Resources and Life Sciences (BOKU), Borkowskigasse : Vienna.
Ross, J. (2000). We are Doing It: Building and Ecovillage Future, San Francisco: Robert D. Reed Publishers.
Van Schyndel KasperD. (2008). Redefining Community in the Ecovillage.  Human Ecology, 15(1): 12-24.
Gilman, R. & Gilman, D.  (1991) The Eco-village Challenge, Context, 29: 103-107.
Inoguchi, T., Newman, E. & Paoletto, G.(1999) Cities and the Environment - New Approaches for Eco-Societies, Tokyo: United Nations University Press.