با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی مشهد

چکیده

بلندمرتبه­­‌سازی یکی از رویکردهای مبتنی بر نظریه­های جدید توسعه شهری و استفاده حداکثری از اراضی ارزشمند شهرهاست و در پی پاسخگویی به نیازهای رو به تزاید جمعیت در حال افزایش شهرها، از سوی مدیران و سیاست­گذاران شهری پذیرفته شده است. شهر مشهد دومین کلانشهر کشور پس از تهران و دارای کارکرد ویژه سیاسی-اداری و همچنین زیارتی- گردشگری است و ازین حیث جذابیت بالایی برای جذب جمعیت و گردشگر دارد. لذا بلندمرتبه‌سازی به عنوان راهبردی کلان، با هدف توسعه فضایی، با حداقل مصرف زمین و مصرف مجدد اراضی شهری در طرح­ها و برنامه­های توسعه شهری دنبال می­شود. انطباق شیوۀ سکونت در بلندمرتبه­ها با بافت اجتماعی و مذهبی شهر مشهد نیازمند شناسایی چالش­ها و نقاط ضعف اجرایی این راهبرد است که پژوهش حاضر برای پاسخگویی به آن تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت، در زمرۀ تحقیقات کاربردی به شمار می­آید. پژوهش حاضـر پیمایشی و نوع تحلیل آن، توصیفی– مقایسه­ای است. به منظور کاربردی نمودن نتایج پژوهش، دستورالعمل پیشنهادی رفع آسیب­های اجتماعی و فرهنگی بلندمرتبه سازی در شهر مشهد، در قالب مدل مدیریت یکپارچه زمین و ساخت بلندمرتبه­های مشهد ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

توکلی کازرونی، مهدی و کشمیری، هادی(1396). واکاوی نقش ساختمان­های بلند‌مرتبه بر فرهنگ سکونتی شهر شیراز. مدیریت شهری، (47)15، 336-317 .
شماعی، علی و جهانی، رحمان (1390). بررسی اثرات توسعه عمودی شهر بر هویت محل زندگی (مطالعه موردی، منطقه 7 تهران). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی،(6)2، 82-73.
شهرداری مشهد(1390). سالنامه آماری شهر مشهد، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد.
عزیزی، محمدمهدی و متوسلی، محمدمهدی (1391). ارزیابی انواع ساختمان‌های بلند‌مرتبه مسکونی از لحاظ تاثیر بر سیما و منظر شهری، نمونه موردی: بافت‌های جدید شهر مشهد. مدیریت شهری، (30)11، 112-91.
عزیزی، محمدمهدی و ملک‌محمدنژاد، صارم (1386). بررسی تطبیقی دو الگوی مجتمع‌های مسکونی (متعارف و بلندمرتبه، مطالعه موردی: مجتمع‌‌های مسکونی نور و اسکان تهران. نشریه هنرهای زیبا، (32)32 ، 38-27.
فتحی، سمیه، علی‌الحسابی، مهران و بهزادفر، مصطفی (1396). ضرورت‌های توجه شهرسازان جهت ایجاد انسجام کالبدی – اجتماعی در محلات بلند‌مرتبه؛ با تاملی بر توسعه منطقه 22 شهرداری تهران به عنوان یک منطقه پیراشهر. مدیریت شهری، (47)16، 254-219.
گیفورد، رابرت(1378). ادراک و شناخت محیطی. ترجمه: نسرین دهباشی، فصلنامه معماری و فرهنگ، (3و2)1.
لینچ، کوین (1381). سیمای شهر. ترجمه: منوچهر مزینی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
متوسلی، محمد مهدی و سرمست، بهرام(1389). بررسی و تحلیل نقش مقیاس شهر در میزان حس تعلق به مکان. فصلنامه مدیریت شهری، (26)9 ، 146-133.
محمدپور، احمد، کریمی، جلیل و ولی‌زاده، شعبان (1391). مطالعه کیفی فرهنگ آپارتمان نشینی در شهر همدان. فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، (13)4، 114-75.
مهندسین مشاور پارت(1382). طرح منطقه‌بندی و تعیین محدوده‌های دارای پتانسیل بلند مرتبه‌سازی در شهر مشهد.
امین‌زاده، بهناز(1373). ساختمان­های بلند و محیط شهری،
مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ساختمان‌های بلند در ایران، دانشگاه علم و صنعت، جلد اول.
بمانیان، محمدرضا (1377). بررسی عوامل موثر بر شکل گیری ساختمان‌های بلند در ایران. پایان‌نامه دکتری، گروه معماری، دانشگاه تهران.
بمانیان، محمدرضا(1390).  ساختمان بلند و شهر. تهران: مؤسسه نشر شهر.
بنیانیان، حسن (1379). مدلی بر آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، (مجموعه مقالات). تهران: نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی شریف.
سجادیان، ناهید(1393). آسیب شناسی جغرافیایی مسایل شهری در ایران،  جزوه درسی دوره دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز(چاپ نشده).
سعیدنیا، احمد( 1383). کاربری زمین شهری، جلد دوم، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
Challinger, D .(2008). From the Ground Up: Security for Tall Buildings, Connecting Research in Security to Practice (Crisp Report). ASIS FOUNDATION.
Gifford, R. (2006). The Consequence Of Living In High-Rise Buildings. Architectural Science Review, 50)1(, 2-17.
Jephcott, P. (1971).  Homes in high flats: Some of the human problems involved in multi-story housing. Edinburgh: Oliver and Boyd.
Kim, W. (1997). Effects of dwelling floor level on factors related to residential satisfaction and home environment in high-rise apartment buildings. Unpublished doctoral dissertation, Texas A&M University.
Lester, D.(1994). Suicide by jumping in Singapore as a function of high-rise apartment availability. Perceptual and Motor Skills, 79, 74.
Mason, Ph., Kearns, A .(2008), The Effects of High‐Rise Living on Residential, Social and Health Indicators and Outcomes in Glasgow: Results from the Go Well Program, www.Gowellonline.com
Yeh, S.H.K., & Tan, S.L. (1975). Satisfaction with living conditions.  In S. H. K. Yeh (Ed.), Public housing in Singapore: A multi-disciplinary  study. Singapore: Singapore University Press. 214-239
CTBUH. (2012). "The Tallest 20 in 2020: Entering the Era of the Megatall". CTBUH. 8 December 2011. Retrieved 19 October 2012.