نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 Shiraz-Sadra
2 استاد بخش شهرسازی دانشگده هنر و معماری دانشگاه شیراز
چکیده
امروزه سبک زندگی کودکان به طور فزاینده‌ای به سمت کمتحرکی پیش رفته است، پیادهروی بین خانه و مدرسه میتواند راهی نسبتاً مناسب و در دسترس برای افزایش فعالیت فیزیکی روزانه دانشآموز باشد. هدف این پژوهش، بررسی روابط میان ویژگیهای فردی، اقتصادی-اجتماعی خانواده و پیکرهبندی معابر بر پیادهروی دانشآموزان دبستانی مدارس دولتی است. بدین منظور ابتدا شش منطقه از شهر شیراز با ویژگیهای متفاوت از نظر پیکرهبندی معابر انتخاب و سپس به صورت تصادفی، 18 دبستان دولتی دخترانه و پسرانه انتخاب و از میان مدارس نمونه، 1021 دانشآموز به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند. بنابراین اطلاعات فردی و خانوار در قالب اطلاعات زمینهای توسط والدین در قالب پرسشنامه جمعآوری و اطلاعات پیکرهبندی معابر با استفاده از نرم افزار Depth Map در محدوده 1200 متر اطراف مدرسه استخراج شد. یافتهها نشانداد که بین متغیرهای زمینهای سن و تعداد فرزند خانوار رابطه مثبت و بین جنسیت، تحصیلات پدر، مالکیت خودرو و تعداد افراد دارای گواهینامه در خانوار با پیادهروی کودک رابطه منفی وجود داشت. در میان ویژگیهای پیکرهبندی معابر، انتخاب، اتصال و همافزایی رابطهای مثبت و عمق رابطهای منفی با پیادهروی دانشآموز به مدرسه داشتند. علاوه براین، فاصله به عنوان مهمترین عامل دارای رابطه منفی با پیادهروی دانشآموزان بود. این مطالعه شواهد مهمی را برای برنامهریزان و سیاستگذاران شهری در مورد اهمیت پیکرهبندی معابر اطراف مدرسه بر روی سفر دانشآموزان فراهم میکند. یک اصل مهم این است که، طراحی یک شبکه خیابان با دسترسی و ارتباط بالا و همچنین افزایش خوانایی معابر، میتوان ادراک والدین و دانشآموزان را جهت استفاده از پیادهروی بین مدرسه و خانه سوق داد.
کلیدواژه‌ها
قدمی، مصطفی، بهرامی، یوسف و دیلم‌صالحی، مهسا (1396). تأثیر فرم کالبدی شهر بر شیوۀ سفر شهروندان (مطالعه مورد: شهر ساری). فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 4(6)، 45-56.
سلیمانی‌مقدم، پرگل، ولی‌بیگ، نیما و جعفری، نسیم (1397). ارزیابی پیاده مداری بر پایه اهداف حملونقل پایدار در مراکز تاریخی شهرها، با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) (مطالعه موردی: بافت پیرامون میدان نقش جهان. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی، 5(12)، 45-68.
خدابنده‌لو، حسن، سلطانی‌فرد، هادی و زنگنه، یعقوب (1397). امکانسنجی قابلیت پیاده مداری شبکۀ معابر شهری بخش مرکزی شهر قم با استفاده از مدل ویکور و تئوری چیدمان فضا. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری،6(2)، 427-449.
رجایی، سیدعباس، زیاری، کرامت‌اله ، عباسی‌فلاح، وحید و خدابنده‌لو، حسن (1397). ارزیابی الگوی جرایم سرقت براساس پیکرهبندی فضایی (مطالعه موردی: شهر ورامین). نشریه علمی دانش انتظامی،20(2)، 35-66.
ریسمان چیان، امید و بل، سایمون (1390). بررسی جدا افتادگی فضایی بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران به روش چیدمان فضا. باغ نظر، 8(17)، 69-80.
ژاله، عاطفه (1395). مطالعه تطبیقی دو رویکرد انتخاب گسسته و مدل معادله ساختاری برای سفرهای تحصیلی کودکان (مطالعه موردی مشهد). پایاننامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس.
سلطانی، علی و ضمیری، مهسا (1392). تحلیل عوامل موثر بر انتخاب روش انجام سفر دانشآموزان دبستانی. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 17(44)، 179-201.
ماجدی، حمید، سعیده‌زرآبادی، زهرا سادات و ایمان‌پور، بهاره (۱۳۹۷). کاربرد روش چیدمان فضا در طراحی محله پیاده‌محور، مورد مطالعاتی: محله امامزاده یحیی تهران. نشریه علمی- تخصصی معماری و شهرسازی آرمان شهر،23 (۱۱)، 237-249.
محمدی، بهنام، فلاح‌زواره، محسن و معصومی، هوشمند (1398). نقش متغیرهای شکل شهر و ادراک والدین در ترجیح آنها به استفاده کودکان از شیوه‌های حملونقل فعال به مدرسه. فصلنامه مهندسی حمل و نقل، 10(3)، 677-703.
حبیب‌آگهی، قاسم (1395). بهنگام سازی مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک درون شهری شیراز. طرح پژوهشی درون دانشگاهی. دانشکده مهندسی عمران. دانشگاه شیراز.
ممدوحی، امیررضا و مهدی‌زاده، میلا (1394). تحلیل نگرش والدین نسبت به ایمنی در سفرهای دانشآموزان به مدرسه
با تاکید بر پیادهروی. فصلنامه مهندسی حمل و نقل، 7(2)،339-352.
با تاکید بر پیادهروی. فصلنامه مهندسی حمل و نقل، 7(2)،339-352.
مهدی‌زاده، میلاد و ممدوحی، امیررضا (1396). یک تحلیل کمی از نقـش هنـجار زیست‌محیطی بر استفاده از خـودرو در سفـر دانـش‌آمـوزان دبستـانی. نشـریـه مهنـدسی عمـران مدرس. 17(6), 221-231.
Argin, Gorsev and Torun, Ayse Ozbil (2015). Walking to School: The effects of street network configuration and urban design qualities on route selection behaviour of elementary school students. 10th International Space Syntax Symposium. Space Syntax Laboratory, 118:1-118:12.
Black, C., Collins, A., & Snell, M. (2001). Encouraging walking: the case of journey-to-school trips in compact urban areas. Urban Studies, 38(7), 1121-1141.
Broberg, A., & Sarjala, S. (2015). School travel mode choice and the characteristics of the urban built environment: the case of Helsinki, Finland. Transport Policy, 37, 1-10.
Brown, B., Mackett, R., Gong, Y., Kitazawa, K., & Paskins, J. (2008). Gender differences in children's pathways to independent mobility. Children's Geographies, 6(4), 385-401.
Buliung, R. N., Larsen, K., Faulkner, G., & Ross, T. (2017). Children’s independent mobility in the City of Toronto, Canada. Travel behaviour and society, 9, 58-69.
Buliung, R. N., Mitra, R., & Faulkner, G. (2009). Active school transportation in the Greater Toronto Area, Canada: an exploration of trends in space and time (1986–2006). Preventive medicine, 48(6), 507-512.
Buttazzoni, A. N., Clark, A. F., Seabrook, J. A., & Gilliland, J. A. (2019). Promoting active school travel in elementary schools: A regional case study of the school travel planning intervention. Journal of Transport & Health, 12, 206-219.
Cameron, I., Lyons, T., & Kenworthy, J. (2004). Trends in vehicle kilometres of travel in world cities, 1960–1990: underlying drivers and policy responses. Transport Policy, 11(3), 287-298.
Carver, A., Barr, A., Singh, A., Badland, H., Mavoa, S., & Bentley, R. (2019). How are the built environment and household travel characteristics associated with children's active transport in Melbourne, Australia?. Journal of Transport & Health, 12, 115-129.
Chen, P., Jiao, J., Xu, M., Gao, X., & Bischak, C. (2018). Promoting active student travel: a longitudinal study. Journal of Transport Geography, 70, 265-274.
Christian, H. E., Villanueva, K., Klinker, C. D., Knuiman, M. W., Divitini, M., & Giles‐Corti, B. (2016). The effect of siblings and family dog ownership on children's independent mobility to neighbourhood destinations. Australian and New Zealand journal of public health, 40(4), 316-318.
Easton, S., & Ferrari, E. (2015). Children's travel to school—the interaction of individual, neighbourhood and school factors. Transport Policy, 44, 9-18.
Egli, V., Ikeda, E., Stewart, T., & Smith, M. (2018). Interpersonal Correlates of Active Transportation. In Children's Active Transportation. Elsevier.
Ermagun, Alireza; Levinson, David, M. (2016). Physical Activity in School Travel: A Cross-Nested Logit Approach. Retrieved from the University of Minnesota Digital Conservancy.
Ermagun, A., & Samimi, A. (2015). Promoting active transportation modes in school trips. Transport Policy, 37, 203-211.
Ewing, R., Schroeer, W., & Greene, W. (2004). School location and student travel analysis of factors affecting mode choice. Transportation research record, 1895(1), 55-63.
Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993). Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: planning and design, 20(1), 29-66.
Kaplan, S., Nielsen, T. A. S., & Prato, C. G. (2016). Walking, cycling and the urban form: a Heckman selection model of active travel mode and distance by young adolescents. Transportation research part D: transport and environment, 44, 55-65.
Koohsari, M. J., Oka, K., Owen, N., & Sugiyama, T. (2019). Natural movement: A space syntax theory linking urban form and function with walking for transport. Health & place, 58, 102072.
Koohsari, M. J., Sugiyama, T., Mavoa, S., Villanueva, K., Badland, H., Giles-Corti, B., & Owen, N. (2016). Street network measures and adults' walking for transport: Application of space syntax. Health & place, 38, 89-95.
Larsen, K., Larouche, R., Buliung, R. N., & Faulkner, G. E. (2018). A matched pairs approach to assessing parental perceptions and preferences for mode of travel to school. Journal of Transport & Health, 11, 56-63.
Lee, C., Zhu, X., Yoon, J., & Varni, J. W. (2013). Beyond distance: children's school travel mode choice. Annals of behavioral medicine : a publication of the Society of Behavioral Medicine, 45 Suppl 1, S55–S67.
Lee, J. S. (2020). Urban Form, Children’s Active Travel to/from School, and Travel related Physical Activity. International Review for Spatial Planning and Sustainable Development, 8(1), 21-38.
Masoumi, H. E., Zanoli, G., Papageorgiou, A., Smaga, S., Miloš, A., van Rooijen, M., ... & Çağan, B. (2017). Patterns of children’s travel to school, their body weight, spatial factors, and perceptions: A survey on nine European cities. GeoScape, 11(2), 52-75.
McDonald, N. C. (2007). Active transportation to school: trends among US schoolchildren, 1969–2001. American journal of preventive medicine, 32(6), 509-516.
McDonald, N. C. (2008a). Children’s mode choice for the school trip: the role of distance and school location in walking to school. Transportation, 35(1), 23-35.
McDonald, N. C. (2008b). Household interactions and children’s school travel: the effect of parental work patterns on walking and biking to school. Journal of Transport Geography, 16(5), 324-331.
McMillan, Tracy Elizabeth, 2003. "Walking and Urban Form: Modeling and Testing Parental Decisions about Children’s Travel," University of California Transportation Center.
Mehdizadeh, M. (2014). Mode choice modeling for elementary school trips: case of rasht .master’s thesis. department of transportation planning. Faculty of Civil & Environmental Engineering, Tarbiat Modares University, Tehran.
Mehdizadeh, M., Mamdoohi, A. R., & Nordfjaern, T. (2017b). Walking time to school, children's active school travel and their related factors. Journal of Transport & Health, 6, 313-326.
Mehdizadeh, M., Nordfjaern, T., Mamdoohi, A. R., & Mohaymany, A. S. (2017a). The role of parental risk judgements, transport safety attitudes, transport priorities and accident experiences on pupils’ walking to school. Accident Analysis & Prevention, 102, 60-71.
Mertens, L., & Ghekiere, A. (2018). Individual Correlates of Active Transportation. Children's Active Transportation (pp. 105-114): Elsevier.
Mitra, R., & Buliung, R. N. (2015). Exploring differences in school travel mode choice behaviour between children and youth. Transport Policy, 42, 4-11.
Mitra, R., Buliung, R. N., & Roorda, M. J. (2010). Built environment and school travel mode choice in Toronto, Canada. Transportation Research Record, 2156(1), 150-159.
Oliver, M., Badland, H., Mavoa, S., Witten, K., Kearns, R., Ellaway, A., . . . Schluter, P. J. (2014). Environmental and socio-demographic associates of children’s active transport to school: a cross-sectional investigation from the URBAN study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11(1), 70.
Ozbil, A., Argin, G., & Yesiltepe, D. (2016). Pedestrian route choice by elementary school students: The role of street network configuration and pedestrian quality attributes in walking to school. International Journal of Design Creativity and Innovation, 4(2), 67-84.
Özbil, A., Yeşiltepe, D., & Argın, G. (2020). Home and school environmental correlates of childhood BMI. Journal of Transport & Health, 16, 100823.
Pojani, D., & Boussauw, K. (2014). Keep the children walking: active school travel in Tirana, Albania. Journal of Transport Geography, 38, 55-65.
Pont, K., Ziviani, J., Wadley, D., Bennett, S., & Abbott, R. (2009). Environmental correlates of children's active transportation: a systematic literature review. Health & Place, 15(3), 849-862.
Rodríguez-López, C., Salas-Fariña, Z. M., Villa-González, E., Borges-Cosic, M., Herrador-Colmenero, M., Medina-Casaubón, J., ... & Chillón, P. (2017). The threshold distance associated with walking from home to school. Health Education & Behavior, 44(6), 857-866.
Scheiner, J., Huber, O., & Lohmüller, S. (2019). Children's mode choice for trips to primary school: a case study in German suburbia. Travel behaviour and society, 15, 15-27.
Sener, I. N., Lee, R. J., & Sidharthan, R. (2019). An examination of children’s school travel: A focus on active travel and parental effects. Transportation research part A: policy and practice, 123, 24-34.
Sharmin, S., Kamruzzaman, M., & Haque, M. M. (2020). The impact of topological properties of built environment on children independent mobility: A comparative study between discretionary vs. nondiscretionary trips in Dhaka. Journal of Transport Geography, 83, 102660.
Smith, M., Ikeda, E., Hawley, G., Mavoa, S., Hosking, J., Egli, V., . . . Amann, R. (2020). An integrated conceptual model of environmental needs for New Zealand children's active travel to school. Journal of Transport & Health, 16, 100814.
Soltani, A., & Zamiri, M. (2011). Investigation of School Students' Travel Patterns, Two Case Areas of Mashhad, Iran. Modern Applied Science, 5(5), 184.
Su, J. G., Jerrett, M., McConnell, R., Berhane, K., Dunton, G., Shankardass, K., . . . Wolch, J. (2013). Factors influencing whether children walk to school. Health & Place, 22, 153-161.
Timperio, A., Veitch, J., & Sahlqvist, S. (2018). Built and physical environment correlates of active transportation. In Children's Active Transportation. Elsevier.
Torun, A. Ö., Göçer, K., Yeşiltepe, D., & Argın, G. (2020). Understanding the role of urban form in explaining transportation and recreational walking among children in a logistic GWR model: A spatial analysis in Istanbul, Turkey. Journal of Transport Geography, 82, 102617.
Villa-González, E., Barranco-Ruiz, Y., Evenson, K. R., & Chillón, P. (2018). Systematic review of interventions for
promoting active school transport. Preventive medicine, 111, 115-134
promoting active school transport. Preventive medicine, 111, 115-134
Voss, C. (2018). Public health benefits of active transportation. In Children's Active Transportation .Elsevier.
World Health Organization. (2010). Global recommendations on physical activity for health. World Health Organization.
Wilson, K., Clark, A. F., & Gilliland, J. A. (2018). Understanding child and parent perceptions of barriers influencing children’s active school travel. BMC public health, 18(1), 1053.
Yarlagadda, A. K., & Srinivasan, S. (2008). Modeling children’s school travel mode and parental escort decisions. Transportation, 35(2), 201-218.
Yeung, J., Wearing, S., & Hills, A. P.(2008). Child transport practices and perceived barriers in active commuting to school. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 42(6), 895-900.
)