سناریوهایی برای آیندۀ فهرست‌های کتابخانه‌ای ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی‌‌‌‌‌‌، دانشگاه رازی، کرمانشاه

3 استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، لرستان

چکیده

هدف:. تبیین وضعیت­های احتمالی نیروهای پیشران راهبردی، تدوین سناریوهای ممکن و انتخاب سناریوهای مطلوب برای آیندۀ فهرست‌های کتابخانه­ای ایران است.
روش: داده‌‌ها از نظرات متخصصان و تحلیل متوازن تأثیر متقابل و سناریوپردازی به‌دست آمد و از نرم­افزار سناریوویزارد برای تحلیل داده‌‌ها استفاده شد.
یافته‌­ها: با استفاده از 4 نیروی پیشران راهبردی شامل «کمیت و کیفیت فهرست‌های کتابخانه‌ای در محیط مجازی»، « اصلاح و روزآمد‌سازی ابزارها و استانداردها»، «کتابخانۀ بدون دیوار»، و « تعامل متخصصان فهرست‌های کتابخانه‌ای با طراحان سیستم‌های کتابخانه‌ای»، 12 وضعیت مطلوب، ایستا، و بحرانی برای آیندۀ فهرست­های کتابخانه­ای تعیین شد. در نهایت، 5 سناریو شامل وضعیت مطلوب، ایستا، روندهای نامطلوب، در آستانۀ بحران، و بحران با بالاترین سازگاری انتخاب و ویژگی­های هر یک از آن­ها بررسی‌شد. به دلیل تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالای 4 نیروی پیشران راهبردی بر یکدیگر، سناریوی وضعیت مطلوب و سناریوی وضعیت بحران با احتمال وقوع قوی شناسایی شد.
نتیجه‌­گیری: کنار هم قرار گرفتن و تعامل نیروهای پیشران راهبردی، سناریوهای متنوعی را برای آیندۀ فهرست‌های کتابخانه­ای در ایران ترسیم می­کند که وقوع هر یک پیامدهای مختلفی برای کتابخانه­ها و جامعه خواهد داشت.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Scenarios for the Future of Iranian Library Catalogs

نویسندگان [English]

  • R. Hejazi 1
  • gh. heydari 2
  • E. Geraei 3
1 PhD Candidate in Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University, Ahvaz,
2 Associate professor, knowledge and information science, Razi university, Kermanshah
3 Assistant professor, knowledge and Information Science, Lorestan
چکیده [English]

Purpose: To examine possible scenarios and propose the desired ones for the future of library catalogs in Irn
Method: Experts views are sought, cross-impact balance analysis (CIB) and scenario planning are applied to develop scenarios. Scenario Wizard software was used for analysis.
Findings: 4 strategic driving forces including: 1) quantity and quality of library catalogs in the virtual environment, 2) modification and updating of tools and standards, 3) library without walls, and 4) Interaction between library cataloging professionals and library system designers were identified based on which 12 favorable, static, and critical conditions were considered. Finally, 5 scenarios including: 1) favorable situation, 2) static, 3) unfavorable trends, 4) on the verge of crisis, and 5) crisis were selected with the highest consistency, then the characteristics of each of them were examined. Due to the strong influence and effectiveness among the 4 strategic drivers, the favorable situation scenario and the crisis situation scenario were identified with a strong probability of occurrence.
Conclusion: The juxtaposition and interaction of strategic driving forces, outlines various scenarios for the future of library catalogs in Iran that the occurrence of each of them will have different consequences for libraries and society.
Keywords: Library Catalogs, Scenario Planning, Cross-impact Balance Analysis, Strategic Driving Forces, Scenario Wizard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Library Catalogs
  • Scenario Planning
  • Cross-impact balance analysis
  • strategic driving forces
  • Scenario Wizard
احمدی خشوئی، نسیم (1394). ساختار سازمانی کتابخانه­های دیجیتال ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران.
اکبری­داریان، سعیده (1396). ارزیابی ساختاری و محتوایی بانک مستندات ایران براساس مدل مفهومی فراد. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 28(3)، 11-27 .
انصاری، مریم؛ رحمانی، مهدی (1397). بررسی تطبیقی امکانات و قابلیت­های نرم­افزارهای کتابخانه­ای دیجیتال سیمرغ و گرین­استون. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 10(2)، 195-218.
پدرام، عبدالرحیم؛ جلالی­وند، عباس (1392). مقدمه­ای بر آینده­پژوهی، جلد اول: آشنایی با آینده­پژوهی. تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
حبیبی، سحر؛ حاجی­زین­العابدینی، محسن؛ اصنافی، امیررضا؛ عمرانی، ابراهیم (1397). مطالعه وضعیت عملکرد درون­سازمانی نرم­افزارهای کتابخانه­ای در ایران. کتابداری و اطلاع­رسانی، 21(4)، 67-90.
حجازی، رقیه؛ حیدری، غلامرضا؛ گرایی، احسان (1399). شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آیندۀ فهرستهای کتابخانه­ای ایران بر اساس ویژگی­های جامعۀ دانش­محور. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات (آماده انتشار).
سادات­موسوی، علی؛ تاج­الدینی، اورانوس؛ شریف­مقدم، هادی (1393). بررسی تطبیقی آشنایی با مهارت­های فناوری اطلاعات: کتابداران کتابخانه­های دانشگاه تهران و دانشگاه اسلو. مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 1(3)، 107-119.
شوراتز، پیتر (1386). هنر دورنگری: برنامه­ریزی برای آینده در دنیای عدم قطعیت. تهران: مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
علیپور حافظی، مهدی( 1394). یکپارچه­سازی معنایی منابع اطلاعاتی در کتابخانه­های دیجیتالی ایران. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 26(3)، 93 – 113.
غفاری قدیر، جلال؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ ضیائی، محمدصادق (1392). تدوین سناریوهای متصور برای آیندۀ نهاد رسانه­ای کتابخانه­های عمومی ایران. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی، 19(3)، 295-328.
فتاحی، رحمت­الله (1376). آیندۀ فهرست­نویسی: فهرستنویسان حرف­های زیادی برای گفتن دارند. کتابداری و اطلاع­رسانی، 1(2)، 60-72.
فتاحی، رحمت­الله (1380). چالش‌های سازماندهی منابع دانش در آغاز قرن بیست و یکم با نگاهی بر دانش فهرستنویسی در ایران. فصلنامه کتاب، 12(4)، 59-83.
فتحیان، اکرم (1395). طراحی الگوی هستان­شناسی فراداده­ای فهرست­های کتابخانه ملی ایران مبتنی بر روش داده­های پیوندی. پایان­نامه دکتری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
مظفری، علیرضا؛ حاجی­زین­العابدینی، محسن؛ پازوکی، فاطمه (1396). بررسی همخوانی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر­دی­ای) در فهرست پیشینه­های کتابشناختی پیایندها. پردازش و مدیریت اطلاعات، 32 (3)، 897-926.
ناصری، زهرا؛ نوروزی، علیرضا؛ ناخدا، مریم (1395). بررسی رابط کاربر کتابخانه­های دیجیتالی خارج از کشور از نظر ویژگی­ها و قابلیت­های مبتنی بر نشانه­گذاری اجتماعی برای استفاده در کتابخانه­های دیجیتالی ایران. پردازش و مدیریت اطلاعات، 31(4)، 911-930.
نامداریان، لیلا؛ حسن­زاده، علیرضا (1395). آینده­نگاری علم و فناوری و اثرات آن در سیاست­گذاری. تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران؛ چاپار.
Banfi, E; Gaudinat, A (2019). Public libraries in Switzerland: RDA and the FRBRization watershed. Library Management, 40(1/2), 98-112.
Boydston, J.; Leysen, J. (2014). ARL cataloger librarian roles and responsibilities now and in the future. Cataloging & Classification Quarterly, 52, 229-250.
Calhoun, K. (2006). The changing nature of the catalog and its integration with other discovery tools. Washington: Library of Congress. Retreved from: www.loc.govcatdir/calhoun-report-final.pdf.
Coyle, K. (2017). Creating the Catalog, Before and After FRBR. Talk given at Encuentro di Catalogacion y Metadatos; Universidad Nacional autonoma de Mexico; Retrieved from: http://kcoyle.net/mexico.html .
Godet, M; Durance, P; Gerber, A (2008). Strategic foresight, la prospective, use and misuse of scenario building. Paris: Cahiers du LIPSOR.
Hawley, J. S. S. (2016). The evolution of the Library Media Center: A study of the past, current, and projected future Library services available in Johnson city, Tennessee. PhD dissertation, East Tennessee State University, Tennessee State, United State.
Morelli, G (2016). The evolution of the role of the cataloguer: past, present, and future. Master tesis, Leiden University, Neterland.
O’Connor, S; Au, L. (2008). ‘Steering a future through scenarios: Into the academic library of the future’. Journal of Academic Librarianship, 35(1), 57-64.
O'connor, S.; Sidorko, P. (2010). Imagine your library’s future scenario planning for libraries and information organisations. New Delhi: Chandos Publishing.
Staley, David J.; Malenfant, M. (2010). Futures thinking for academic librarians: Higher education in 2025. Chicago, IL: ACRL, Association of College & Research Libraries.
Wahid, N.; Warraich, N; Tahira, N. (2018). Mapping the cataloguing practices in information environment: a review of linked data challenges. Information and Learning Science, 119(9/10).
Weber, M. B. (2015). Interviews and feedback from the profession. In Weber, M. B., Rethinking library technical services: Redefining our profession for the future. Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
Working Group on the Future of Bibliographic Control (2011). Report on the future of bibliographic control. Washington: Library of Congress.
CAPTCHA Image