بررسی الهی‌نامه عطار بر اساس نظریه ارتباطی و کارکردهای زبانی یاکوبسن
محورهای موضوعی : شعر
عاطفه عزیزی
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران)
بتول فخراسلام
2
(استادیار،گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
عطار با شناختی که از خود، خدا، خلق و خلقت دارد و با بهره بردن از قدرت نامحدود قلم و سخن به شرح ادراکات و شهودات خود پرداخته است. انتخاب زبان شعر و هنر به او مدد رسانده است تا گفتنی های خود را مؤثرتر بیان کند. با نظر به اینکه او از برجسته ترین شاعران عارف است که بر شعر شاعران بعد از خود تأثیری شگرف گذاشته است و اقبال به آثار او با گذر زمان و قرن ها بیش‌تر شده است؛ این پژوهش با روش تحلیلی- تطبیقی بر آن است با هدف دستیابی به شناخت بهتر و دقیق تر الهی نامه از دریچه نظریه نقش های زبانی یاکوبسن، این اثر را مورد کاوش قرار دهد. بررسی کتاب الهی نامه بر اساس نظریه ارتباطی یاکوبسن روشن می نماید که در شعر عطار کلیه کارکردهای زبانی یاکوبسن دیده می شود، به فراخور این مؤلفه های محتوایی است که مخاطب با اثر عطار ارتباط برقرار می سازد، عطار به خوبی مخاطب خود را می شناسد و با روش های گوناگون با او ارتباط همدلانه برقرار می کند.
Attar has described his perceptions and intuitions with the knowledge that he has from self, God, creation and using the unlimited power of pen and speech. The choice of language of poetry and art has helped him to express himself more effectively. Considering that he is one of the most prominent mystic poets who has had a tremendous impact on the poetry of poets after him and the popularity of his works has increased over time and centuries; This research with analytical-comparative method intends to explore this work with the aim of achieving a better and more accurate understanding of "Elahinameh" from the perspective of Jacobsen's theory of linguistic roles. A review of the book "Elahinameh" based on Jacobsen's theory of communication makes it clear that all of Jacobsen's linguistic functions can be seen in Attar's poetry. It is in accordance with these content components that the audience communicates with Attar's work, Attar knows his audience well and establishes empathetic communication with him in various ways.
کتابنامه
احمدی، بابک. 1380ش، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
باقری، مهری. 1393ش، تاریخ زبان فارسی، تهران: نشر قطره.
سلدون، رامان و پیتر ویدوسون. 1397ش، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر بان.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1392ش، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: انتشارات سخن.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم. 1388ش، منطق الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم. 1392ش، اسرارنامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم. 1392ش، الهی نامه، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم. 1392ش، مصیبت‌نامه،مقدمه، تصحیح و تعلیقات: دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی،تهران: انتشارات سخن.
مقالات
بتلاب اکبرآبادی، محسن و احمد رضی. 1392ش، «کارکرد روایی نشانه‌ها در حکایت رابعه از الهی نامه عطار»، متن شناسی ادب فارسی، ش 1(پیاپی 17)، صص 28-13.
پورنامداریان، تقی. 1386ش، «انواع ادبی در شعر فارسی»، مجله علوم ادبی، سال اول، شماره سوم، صص 22-7.
حاجتی، سمیه و احمد رضی. 1393ش، «تحلیل گفتمانی الهی نامه عطار از منظر گفتمان دیالکتیکی»، دو فصلنامه ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا(س)، سال 5، شماره 10، صص 75-107.
حمیدی، مهدی. 1344ش، «عطار در مثنوی‌های گزیده او و گزیده مثنوی‌های او»، یغما، سال هجدهم، شماره 12، پیاپی 212، صص637-629.
خشنودی، بهرام و احمدرضا نظری چروده و بیژن ظهیری ناو و معصومه نظری چروده. 1395ش، «نیایش‌ها و ستایش‌ها در مثنوی‌های عطار(الهی نامه، اسرار نامه، منطق الطیر و مصیبت نامه)، مجله عرفان اسلامی(ادیان و عرفان)، دوره 14، شماره 54، صص 156-131.
روحانی، مسعود و محمد عنایتی قادیکلایی. 1395ش، «تقابل‌های دوگانه در غزلیات عطار نیشابوری»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 24، شماره 81، صص 201-221.
فخر اسلام، بتول. 1396ش، «سایه با خورشید در همسایگی(بررسی تقابل‌های دوگانه در سطح فکری منطق‌الطّیر عطّار)، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 9، صص 35-49.
یوست، فرانسوا و علیرضا انوشیروانی. 1387ش، «فلسفه و نظریه‌های جدید در ادبیات»،فصلنامهمطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، دوره 2، شماره 8، صص 56-37.
_||_Bibliography
Ahmadi, Babak 2001, Text Structure and Interpretation, Tehran: Markaz Publishing.
Bagheri, Mehri 2014, History of Persian Language, Tehran: Qatreh Publishing.
Seldon, Raman and Peter Widowson. 2018, Guide to Contemporary Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, Tehran: Nashr-e Ban.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza 2013, The Language of Poetry in Sufi Prose, Tehran: Sokhan Publications.
Attar Neyshabouri, Farid al-Din Muhammad ibn Ibrahim. 2009, Mantiq al-Tair, Introduction, Correction and Comments: Dr. Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan Publications.
Attar Neyshabouri, Farid al-Din Muhammad ibn Ibrahim. 2013, Asrarnameh, Introduction, Correction and Comments: Dr. Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan Publications.
Attar Neyshabouri, Farid al-Din Muhammad ibn Ibrahim. 2013, Elahinameh, Introduction, Correction and Comments: Dr. Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan Publications.
Attar Neyshabouri, Farid al-Din Muhammad ibn Ibrahim. 2013, Mosibatnameh, Introduction, Correction and Comments: Dr. Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Tehran: Sokhan Publications.
Articles
Batlab Akbarabadi, Mohsen and Ahmad Razi. 2013, "The Narrative Function of Signs in Rabia's Story from Attar's Elahinameh", Textology of Persian Literature, Vol. 1 (17), pp. 13-28.
Pournamdarian, Taqi. 2007, "Literary Types in Persian Poetry", Journal of Literary Sciences, first year, third issue, pp. 7-22.
Hajati, Somayeh and Ahmad Razi. 2014, "Attar's Discourse Analysis of Elahinameh from the Perspective of Dialectical Discourse", two quarterly journals of mystical literature of Al-Zahra University, Volume 5, Number 10, pp. 75-107.
Hamidi, Mehdi 1965 , "Attar in his selected Masnavi and selected Masnavi", Yaghma, 18 th year, No. 12, consecutive 212, pp. 637-629.
Khoshnoodi, Bahram and Ahmad Reza Nazari Charoudeh and Bijan Zahiri Nav and Masoumeh Nazari Charoudeh. 2016, "Prayers and Praises in Attar's Masnavi (Elahinameh, Asrarnameh, Mantiq al-Tair and Mosibatnameh), Journal of Islamic Mysticism (Religions and Mysticism), Volume 14, Number 54, pp. 156-131.
Rouhani, Massoud and Mohammad Enayati Qadiklaei. 2016, "Dual Conflicts in Attar Neyshabouri's Ghazaliat", Quarterly Journal of Persian Language and Literature, Volume 24, Number 81, pp. 201-221
Fakhr Islam, Batool. 2017, "Shadow with the Sun in the Neighborhood (Study of Dual Contrasts at the Intellectual Level of Mantaghotayr Attar), Persian Language and Literature, Islamic Azad University of Mashhad, No. 9, pp. 35-49.
Yust, François and Alireza Anoshirvani. 2008, "New Philosophy and Theories in Literature", Jiroft Journal of Comparative Literature Studies, Volume 2, Number 8, pp. 56-37.