بازتاب شادی و جلوه‌های غم گریزی در غزلیات مولوی و حافظ
محورهای موضوعی : شعر
مژگان زارع کهن
1
(دانشجوی دکتری ادبیات غنایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه)
ملک محمد فرخ زاد
2
(عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
با بررسی عوامل شادی در غزلیات مولانا به این نکته می‌رسیم که طلب و کشف حقیقت و کسب رضایت حق تعالی است که بر کمال طلبی و بندگی انسان در برابر معبودش دلالت دارد و فرح روحانی را در او پدید می‌آورد. نوع شادی مولانا انفسی و درونی است. در کنار هم بودن غم و شادی در جهان بینی مولانا با جلوه‌های موسیقایی و صور خیال پویا برای بیان مستی و شعف و شادی روحانی مولانا است که او را از عالم آفاق به انفس می‌رساند. می‌توان رویکرد مولوی را در وادی معرفت الهی، به ویژه در دیوان کبیر، مبتنی بر شور و نشاط، عنوان کرد؛ و در اثبات چنین مدعایی، ابیات قابل توجهی، در این اثر ارزشمند عرفانی، خودنمایی می‌کند. از طرفی غم و شادی در غزلیات حافظ نیز نقش پررنگی دارد؛ حافظ غم و شادی را دو روی زندگی می‌داند و نقش آن‌ها را در زندگی مورد تأکید قرار می‌دهد. مقاله حاضر، حاصل تأمل و تعمّق در برجسته‌ترین مضامین مربوط به شادابی در کلّیات شمس و دیوان حافظ است.
Examining the factors of joy in Movlavi's sonnets, we concluded that seeking and discovering the truth and gaining the satisfaction of the Almighty, which indicates the perfection and servitude of man to his god and creates spiritual joy in him. Movlavi's kind of joy is psychic and inner. The coexistence of sorrow and joy in Movlavi's worldview with musical effects and dynamic images to express Movlavi's drunkenness and joy and spiritual joy that brings him from the world of horizons to the soul. Movlavi's approach can be described in the area of divine knowledge, especially in the "Kabir Divan", based on enthusiasm; And in proving such a claim, significant verses appear in this valuable mystical work. On the other hand, sadness and joy also play a significant role in Hafez's sonnets; Hafez considers sadness and happiness as two sides of life and emphasizes their role in life. The present article is the result of reflection and contemplation on the most prominent themes related to joy in "Koliat Shams" and Hafez's Divan.
کتابنامه
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. 1389ش، شعاع شمس، چاپ دوم، تهران: اطلاعات.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1377ش، باغ سبز عشق، تهران: یزدان.
بلخی رومی، جلال الدین محمد. 1381ش، فیه ما فیه، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: نگارستان کتاب.
بلخی رومی، جلال الدین محمد. 1383ش، مثنوی معنوی، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بلخی رومی، جلال الدین محمد. 1386ش، کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: فراروی.
جعفری، محمدتقی. 1379ش، مولوی و جهان بینی‌ها، تهران: مؤسسه نشر آثار علّامه جعفری.
خرمشاهی، بهاءالدین. 1386ش، انسانم آرزوست، تهران: نگاه.
دهخدا، علی اکبر. 1377ش، لغتنامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
زرین کوب، عبدالحسین. 1386ش، سرّ نی، چاپ یازدهم، انتشارات علمی.
سجادی، سیّد جعفر. 1350ش، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری.
سعدی شیرازی، مصلح الدین. 1375ش، کلّیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: میلاد.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1387ش، غزلیات شمس، چاپ پنجم، تهران: سخن.
میبدی، رشیدالدین. 1374ش، کشف الأسرار و عدة الأبرار، شرح محمد مهدی رکنی یزدی، تهران: سمت.
هجویری، علی بن عثمان. 1371ش، کشف المحجوب، به تصحیح ژوکوفسکی، تهران: طهوری.
مقالات
مشایخی، منصوره. 1388ش، «ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺧﺮﺩ ﻭ ﺷﺎﺩﻱ ﺩﺭ شاهنامه فردوسی ﻭ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻭ ﻋﺮﺑﻲ ﺯﺑﺎن»، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، شماره 11، صص213-233.
_||_Bibliography
The Holy Quran. Nahj Albalagheh.
Ebrahimi Dinani, Gholam Hossein 2010, Shoaa Shams, second edition, Tehran: Ettelaat.
Islami Nodoshan, Mohammad Ali 1998, Green Garden of Love, Tehran: Yazdan.
Balkhi Rumi, Jalaluddin Mohammad. 2002, Correction of Badi-ol-Zaman Forouzanfar, Tehran: Book Negarestan.
Balkhi Rumi, Jalaluddin Mohammad. 2004, Masnavi Manavi, edited by Abdolkarim Soroush, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Balkhi Rumi, Jalaluddin Mohammad. 2007, Shams Tabrizi Generalities, correction by Badi-ol-Zaman Forouzanfar, Tehran: Fararavi.
Jafari, Mohammad Taqi 2000, Movlavi and Worldviews, Tehran: Allameh Jafari Publishing Institute. Khorramshahi, Bahauddin. 2007, Man is my wish, Tehran: Negah.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1998, Dictionary, Tehran: University of Tehran Press.
Zarrinkoob, Abdul Hussein 2007, Secret of reed, 11th edition, scientific publications.
Sajjadi, Sayyid Jafar 1971, Dictionary of Mystical Terms and Interpretations, Tehran: Tahoori.
Saadi Shirazi, Moslehuddin. 1996, Saadi Generalities, edited by Mohammad Ali Foroughi, Tehran: Milad.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza. 2008, Ghazaliyat Shams, fifth edition, Tehran: Sokhan.
Meybodi, Rashid al-Din. 1995, Kashf Al-Asrar and Eda Al-Abrar, Described by Mohammad Mehdi Rokni Yazdi, Tehran: Samat.
Hajviri, Ali ibn Uthman. 1992, Kashf al-Mahjoub, edited by Zhukovsky, Tehran: Tahoori.
Articles
Mashayekhi, Mansureh, 2009, "Relationship ofWisdom and Joy in Ferdowsi's Shahnameh and its Adaptation with Poem of SeveralPersian and Arabic Poets", Journal of Adaptive literature studies ofJiroft, No 11, pp 213-233