بررسی رمان «عریان در برابر باد» اثر احمد شاکری از منظر کهن‌الگوهای یونگ
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
زهرا مطیعی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
فاطمه حیدری
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
کلید واژه: عریان در برابر باد, کهن‌الگو, یونگ, ادبیات دفاع مقدس, ناخودآگاه,
چکیده مقاله :
یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر که مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته نقد روانشناختی است. کهن‌الگوها که محتوای ناخودآگاه جمعی محسوب می‌شوند در شخصیت انسان‌ها، به عنوان میراثی از گذشتگان قابل تحلیل هستند. فرد با به تعادل رساندن چهار کهن‌الگوی نقاب، سایه، آنیما، آنیموس در وجود خود می‌تواند خود واقعی را بروز داده و به فردانیت برسد. این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی کهن‌الگوها در رمان عریان در برابر باد اثر احمد شاکری بر مبنای نظریات یونگ می‌پردازد. این رمان از رمان‌های حوزۀ ادبیات دفاع مقدس است که به روایت ماجرای نوجوانی از روستای کانی‌چاو پرداخته و راز شهدای تپۀ برهانی را پس از سال‌ها بازگشایی می‌کند. این پژوهش متناسب با شرایطِ داستان زمینۀ بازنمایی کهن‌الگوهای یاد شده را فراهم آورده و نشان می‌دهد در رمان به دلیل حضور شخصیت‌های منفی، کهن‌الگوهای سایه و نقاب تأثیر بسزایی داشته و فضای داستان را تیره و تار نموده‌اند. با تلاش شخصیت اصلی رمان - یوسف- سایه و نقاب‌ها یکی پس از دیگری کنار رفته و واقعیت برای اهالی روشن می‌شود. پافشاری بر جنبه‌های منفی، زمینۀ بروز خود واقعی شخصیت‌های داستان را فراهم نیاورده و تنها ماهیت آنان را برای اهالی آشکار ساخته است.
One of the approaches of contemporary literary criticism that has been considered by researchers is psychological criticism. Archetypes, which are the collective unconscious content, can be analyzed in human personality as a legacy of the past. By balancing the four archetypes of mask, shadow, anima, animus in oneself, one can express one's true "self" and reach individuality. This article examines the archetypes in Ahmad Shakeri's novel Naked in the Wind based on Jung's theories through an analytical-descriptive method. This novel is one of the novels in the field of sacred defense literature that tells the story of a teenager from the village of "Kanichao" and reveals the secret of the martyrs of Borhani hill after many years. This research, in accordance with the conditions of the story, provides the background for the representation of the mentioned archetypes and shows that in the novel, due to the presence of negative characters, shadow archetypes and masks have a great effect and have darkened the story’ space. With the efforts of the main character of the novel - Yusuf - the shadows and masks are removed one after another and the reality becomes clear to the people. The insistence on negative aspects has not provided the ground for the expression of the real "self" of the characters in the story and has only revealed their nature to the people.
کتاب ها
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1399) اسطوره، بیان نمادین، تهران: انتشارات سروش.
پالمر، مایکل (1388) فروید، یونگ و دین، مترجمان محمد دهگانپور، غلامرضا محمودی، تهران: انتشارات رشد.
دوبوکور، مونیک (1373) رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری، تهران. نشر مرکز.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1361) نقد ادبی، جلد 2، تهران: انتشارات امیرکبیر.
سیاسی، علی‌اکبر (1384) نظریه‌های شخصیت یا مکاتب روانشناسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شاکری، احمد (1392) عریان در برابر باد، تهران: انتشارات سوره مهر.
شاملو، سعید (1388) مکتب‌ها و نظریه‌ها در روانشناسی شخصیت، تهران: انتشارات رشد.
شایگان‌‌فر، حمیدرضا (1380) نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان.
شمیسا، سیروس (1393) بیان، تهران: نشر میترا.
شمیسا، سیروس (1394) نقد ادبی، تهران: نشر میترا.
شولتز، دوان پی و شولتز، سیدنی الن (1396) نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: نشر ویرایش.
شولتس، دوآن (1390) روانشناسی کمال، ترجمه گیتی خوشدل، تهران: انتشارات پیکان.
فدایی، فربد (1394) کارل گوستاویونگ بنیانگذار روانشناسی تحلیلی او، تهران: نشر دانژه.
فوردهام، فریدا (1346) مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ، ترجمه دکتر مسعود میربها، تهران: انتشارات اشرفی.
گرین، ویلفرد و مورگان، لی و همکاران (1376) مبانی نقدادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: انتشارات نیلوفر.
مورنو، آنتونیو (1376) یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمه داریوش مهرجویی، تهران: نشر مرکز.
هال، جیمز (1397) فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
یونگ، کارل گوستاو (1372) جهان‌نگری، ترجمه جلال ستاری، تهران: انتشارات توس.
یونگ، کارل گوستاو (1376) چهار صورت مثالی؛ مادر، ولادت مجدد، روح، چهرة مکار، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو (1386) روانشناسی تحلیلی یونگ، ترجمه فرزین رضاعی، تهران: انتشارات ارجمند.
یونگ، کارل گوستاو (1390) روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمدعلی امیری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
یونگ، کارل گوستاو (1398) انسان و سمبول‌هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: نشر جامی.
مقالات
شولتز، نویدان. (1359). الگوی یونگ (انسان فردیت یافته). ترجمه گیتی خوشدل، آرش، 8(21)، 72-92.
شیرازی، کامیار. (1382). نقد رمان عریان در برابر باد. ادبیات داستانی، 12(۶۸)، 36-38.
عرب یوسف‌آبادی، فائزه، دیانتی، الهام. (1397). بازتاب کهن‌الگوهای نظریۀ یونگ در کتاب «من زنده‌ام». پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت، 7(1)، 147-161. doi: 10.22059/jlcr.2018.664 .08
فرهادی، طیبه، خلیلی جهانتیغ، مریم، بارانی، محمد. (1399). نقد ساختارگرایانۀ رمان «دشتبان» بر پایۀ نظریۀ کلود برمون. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(پیاپی 44)، 153-178. doi: 10.30495/dk.2020.677778.
_||_Books
De beaucorps, Monique (1994) Live Secrets, Trans. Jalal Sattari, Tehran. Publication Center.
Fadaei, Farbod (2015) Karl Gustav yung, The Founder of his Analytical Psychology, Tehran: Danjeh Publishing.
Fordham, Frida (1967) An Introduction to Jungian Psychology, Trans. Dr. Massoud Mirbaha, Tehran: Ashrafi Publications.
Green, Wilfred and Morgan, Lee et al (1997) Fundamentals of Cash, Trans. Farzaneh Taheri, Tehran: Niloufar Publications.
Hall, James (2018) The Iconographic Culture of Symbols in Eastern and Western Art, Trans. Roghayeh Behzadi, Tehran: Contemporary Culture.
Ismailpour, Abolghasem (2020) Myth, Symbolic Expression, Tehran: Soroush Publications.
Jung, Carl Gustav (1993) Worldview, Trans. Jalal Sattari, Tehran: Toos Publications.
Jung, Carl Gustav (1997) Four examples; Mother, Rebirth, Soul Cunning face, Trans. Parvin Faramarzi, Mashhad: Astan Quds Razavi Publications.
Jung, Carl Gustav (2007) Analytical Psychology. Trans. Farzin Rezaei, Tehran: Arjmand Publications.
Jung, Carl Gustav (2011) Psychology of the Subconscious Mind. Trans. Mohammad Ali Amiri, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Jung, Carl Gustav (2019) Man and His Symbols, Trans. Mahmoud Soltanieh, Tehran: Jami Publishing.
Moreno, Antonio (1997) Jung, the Gods and Modern Man, Translated by Dariush Mehrjoui, Tehran: Markaz Publishing.
Palmer, Michael (2009) Freud, Jung and Dean, Trans. Mohammad Dehganpour, Gholamreza Mahmoudi, Tehran: Roshd Publications.
Schultz, Devon P., Schultz, Sydney Allen (2017) Personality Theories. Trans. Yahya Seyed Mohammadi, Hran: Publish edit.
Schultz, Duane (2011) Psychology of Perfection. Trans. Giti Khoshdel, Tehran: Peykan Publications.
Shakeri, Ahmad (2013) Naked Against the Wind, Tehran: Surah Mehr Publications.
Shamisa, Sirus (2014) Expression. Third edition. Tehran: Mitra Publishing.
Shamisa, Sirus (2015) Literary Criticism, Tehran: Mitra Publishing.
Shamloo, Saeed (2009) Schools and Theories in Personality psychology, Tehran: Roshd Publications.
Shayganafar, Hamid Reza (2001) Literary Criticism, Tehran: Dastan Publications.
Siasi, Ali Akbar (2005) Personality Theories or Schools of Psychology, Tehran: University of Tehran Press.
Zarrinkoob, Abdul Hussein (1982) Literary Criticism, Volume 2, Tehran: Amirkabir Publications.
Articles
Arab Yousefabadi, F., Diyanati, E. (2018). Reflection of Archetypes of Jung's theory in the book "I'm alive". Literary Criticism and Rhetoric, 7(1), 147-161. doi: 10.22059/jlcr.2018.66408.
Farhadi, T., khalili Jahantigh, M., Barani, M. (2020). Structural criticism of Dashtban, the Novel, Based on the Theory of Cloud Bremond. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(Consecutive44) , 153-178. doi: 10.30495/dk.2020.677778.
Schultz, Navidan. (1980). Jung's Model (individualized human being). Trans. Giti Khoshdel. Arash, 8(21), 72-92.
Shirazi, Kamyar. (2003). Critique of Naked Against the Wind. Journal of Fiction, 12(68), 36-38.