تحقیقات حقوق شهروندی
کاوشی در مبانی حقوق عمومی فرانسه و تأثیر آن بر اندیشه های مرحوم دکتر قاضی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
چکیده
حقوق عمومی در ایران از ابتدای شکل‌گیری خود تحت تأثیر نظام حقوقی فرانسه بود. از همین‌رو مبانی حقوق عمومی نیز متأثر از اندیشه حقوق‌دانان فرانسوی شکل گرفت. یکی از این مبانی «تفکیک میان حقوق عمومی و حقوق خصوصی» است که در فرانسه به دلایل سیاسی ـ اجتماعی که در طول تاریخ رخ داده شکل گرفته است. دیگر مبنای مهم در حقوق عمومی رویکرد «نهادگرایی در حقوق عمومی» است که تحت تأثیر اندیشمندانی چون موریس هوریو شکل گرفت. سومین مبنا نیز برداشت فرانسوی از «حاکمیت قانون» است که نزد اندیشمندان شاخص فرانسوی جایگاه خاصی داشت. این مبانی در حقوق عمومی که بیشتر نتیجه اندیشه مکاتب بوردو و تولوز و عملکرد نظام حقوقی فرانسه در گذشته بوده است، بر مکتب فکری مرحوم قاضی نیز تأثیر فراوانی داشته و شاکله نظری اندیشه ایشان را پایه‌ریزی نموده است. این خود را در شکل دولت و مدل تفکیک قوا، روش مطالعه تطبیقی نظام‌های حقوق اساسی، قانون‌گرایی در حل مشکلات حقوقی، تأکید بر حاکمیت صوری قوانین، فرایند، قواعد و ملاک‌های مربوط به تقنین و اجرای قوانین، قواعد و اصول کلی مربوط به حقوق اساسی و بسیاری از موارد دیگر نشان داده است.
کلیدواژه‌ها
- امامی، محمد و استوار سنگری، کورش (1386). حقوق اداری ایران. تهران: نشر میزان.
- انصاری، منصور (1379). هانا آرنت و نقد فلسفه سیاسی. تهران: نشر مرکز.
- جلالی، محمد (1382). «اندیشه‌های حقوقی موریس هوریو». نشریه حقوق اساسی، سال اول، شماره اول، صص. 57-63.
- دوگی، لئون (1388). دروس حقوق عمومی. ترجمه محمدرضا ویژه. تهران: نشر میزان.
- ربیع‌زاده، علی (1395). حقوق عمومی؛ دانش نظام‌ساز. تهران: انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام).
- عبدی، عباس و دیگران (1381). معمای حاکمیت قانون در ایران. تهران: انتشارات طرح نو.
- قاضی، ابوالفضل (1368). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: نشر میزان.
- قاضی، ابوالفضل (1375). گفتارهایی در حقوق عمومی. تهران: نشر دادگستر.
- کاتوزیان، ناصر (1377). مبانی حقوق عمومی. تهران: نشر میزان.
- گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1388). مبانی حقوق عمومی. تهران: انتشارات جنگل.
- مدنی، سیدجلال‌الدین (1370). مبانی و کلیات علم حقوق. بیجا: نشر همراه.
- مرکز مالمیری، احمد (1385). حاکمیت قانون؛ مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها. تهران: انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- مستشارالدوله، یوسف (1386). رساله یک کلمه. به اهتمام علیرضا دولتشاهی. تهران: نشر بال.
- هیوود، اندرو (1387). کلیدواژه‌ها در سیاست و حقوق عمومی. ترجمه اردشیر امیر ارجمند. تهران: انتشارات امیرکبیر.
- Duguit, Léon (1928). Traité de Droit Constitutionnel. T 2. Paris: E. de BOCCARD, 3 Edition, 1929.
- Goyard-Fabre, Simone (2004). L'Etat au XXe siècle: regards sur la pensée juridique et politique du monde occidental- Histoire des idées et des doctrines. France: Vrin, 2004.
- Hauriou, Maurice (1910). Principes de droit public. Paris: Dalloz, 2010.
- Loughlin, Martin (2010). The Foundations of Public Law. New York: Oxford University Press, First Published.
- Nolan, Joseph and M. Nolan-Haley, Jacqueline (1891). Black's law dictionary. West Publishing CO, sixth edition, 1990.
- Zoller, Elisabeth (2006). Introduction au droit public. France: Dalloz, 2013.
)