پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)

لیبرالیسم و مبانی الهیاتی نظم اجتماعی

نوع مقاله : کوتاه

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

این جستار به مبانی الهیاتی نظم اجتماعی نزد سه تن از فیلسوفان لیبرال می‌پردازد: اسمیت، کانت و رالز. این سه فیلسوف هر یک به نحوی متفاوت امکان تحقق نظم اجتماعی را به گونه‌ای از الهیات گره زده‌اند. نزد اسمیت، تحقق نظم بازار آزاد به استعارۀ دست پنهان گره می‌خورد، استعاره‌ای دال بر منفعت عمومی خودخواهی شخصی در بازار آزاد که برآمده از طرحی الهی برای جهان است. کانت نیز برای تحقق خیر والا (همسویی اخلاق و سعادت) وجود خدا را اصل موضوع قرار می‌دهد. در نهایت، رالز نیز تضمین تحقق اصول عادلانه در جهان اجتماعی و امکان تحقق نظم اجتماعی اخلاقی را در پیوند با دریافتی خاص از طبیعت الهی و به دنبال آن نسبتی خاص میان انسان و خدا می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Liberalism and the Theological Roots of Social Order

نویسنده [English]

  • Mustafa Zali

Assistant Professor, Department of Philosophy, University of Tehran, Iran.

چکیده [English]

This essay investigates the theological roots of social order in the works of three liberal philosophers: Smith, Kant, and Rawls. Each of these philosophers, in a different way, has discussed the relation between the practical possibility of the ideal social order and theology. For Smith, the invisible hand leads the pursuit of individual self-interest to the common good (an ideal social order); But the invisible hand is a metaphorical concept, based on the divine plan for the world. Kant also presupposes the existence of God as a necessary condition for the practical possibility of the highest good (the compatibility of laws of nature and morality). Finally, Rawls connects the possibility of a well-ordered society (moral social order) to a special conception of divine nature and the specific type of relationship between human and God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theological Optimism
  • Social Order
  • Smith
  • Kant
  • Rawls
Adam Smith. 1976. An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. Edited by R. H. Campbell, A. S. Skinner and W. B. Todd. Oxford: Oxford University Press.
Adam Smith. 2002. The Theory of Moral Sentiments. Edited by Knud Haakonssen. Cambridge: Cambridge University Press.
Kant, Imanuel. 2012. Groundwork of the Metaphysics of Morals, 2nd edition. Edited by Mary J. Gregor and Jens Timmermann. Cambridge: Cambridge University Press.
Kant, Immanuel. 2015. Critique of Practical Reason, 2nd edition. Translated and Edited by Mary Gregor. Cambridge: Cambridge University Press.
Rawls, John. 1999. A Theory of Justice. Harvard University Press.
Rawls, John. 2005. Political Liberalism, 2nd edition. New York: Columbia University Press.
Rawls, John. 2009. A Brief Inquiry into the Meaning of Sin and Faith (with “On My Religion”). Edited by Thomas Nagel. Harvard University Press.
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)
دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 39
مقالات این شماره همگی در موضوع الهیات عملی بوده و به صورت مقاله کوتاه منتشر شده اند
تیر 1401
صفحه 109-116