دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)

پیش‌بینی میزان دین‌داری دانش‌آموزان بر اساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم ارتباطات دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شرق

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی میزان دین‌داری بر اساس وابستگی به اینترنت و باور به دنیای عادلانه در میان دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال 1398 انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی، تکنیک آن، پیمایش و ابزار اندازه‌گیری، پرسش‌نامه است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر و به شیوه خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده است. یافته‌های پژوهش بر اساس مطالعه رگرسیونی گام‌به‌گام نشان داد که «ابعاد اعتقادی، عاطفی و پیامدی، از ابعاد دین‌داری» فقط بر اساس باورهای ناعادلانه با ضریب تبیین به ترتیب 6.9 و 5.6 و 3 درصد به‌صورت منفی قابل پیش‌بینی بوده، یعنی با صرف اندازه‌گیری میزان «باورهای دنیای ناعادلانه» در افراد می‌توان میزان ابعاد اعتقادی، عاطفی و پیامدی دین‌داری در آنان را پیش‌بینی نمود، تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و حتی میزان وابستگی به اینترنت در پیش‌بینی بعد اعتقادی دین‌داری، حذف می‌شود. «بعد مناسکی، از ابعاد دین‌داری» بر اساس «باورهای دنیای ناعادلانه» به‌صورت منفی و باورهای دنیای عادلانه برای خود به‌صورت مثبت و در مجموع با ضریب تبیین 14.3 درصد قابل پیش‌بینی بوده، یعنی با اندازه‌گیری میزان باورهای ناعادلانه و باورهای دنیای عادلانه برای خود در افراد، می‌توان میزان بعد مناسکی دین‌داری در آنان را پیش‌بینی نمود، تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و میزان وابستگی به اینترنت در پیش‌بینی بعد مناسکی دین‌داری، حذف می‌شود. «دین‌داری، همه ابعاد» بر اساس «باورهای ناعادلانه» به‌صورت منفی و «باورهای دنیای عادلانه برای خود» به‌صورت مثبت و در مجموع با ضریب تبیین 6.6 درصد قابل پیش‌بینی بوده است. تأثیر سایر ابعاد باورهای عادلانه و میزان وابستگی به اینترنت در پیش‌بینی بعد مناسکی دین‌داری، حذف شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Students' Religiosity Based On Their Dependence on the Internet and Belief in a Just World

نویسنده [English]

  • somayeh Tajik Esmaeili

Assistant Professor of Social Communication, , Islamic Azad University, Tehran East Branch

چکیده [English]

 The purpose of this study is to study the level of religiosity based on Internet dependency and belief in a just world among secondary school students in Tehran. The type of research is applied, its technique is surveying and its measurement tool is a questionnaire. The statistical population of the study consisted of all second high school students in Tehran. The sample size was 384 by Morgan table and selected by multi-stage cluster sampling. The findings of the study, based on a forward-stepwise regression study, showed that "the belief dimension and emotional dimension and the consequential dimension of religiosity" were negatively predictable only on the basis of unfair beliefs with an explanatory factor of 6.9 and 5.6 percent, respectively, and 3 percent, respectively It means that by measuring the amount of "unjust world beliefs" in people, one can predict the level of belief and emotional dimension and the consequences of religiosity in them, the impact of the dimensions of just beliefs and even the degree of Internet dependency in predicting religious beliefs, The following is a rhymes of religiousness "based on the" beliefs of the unjust world "Negative beliefs and the beliefs of the just world are positive for themselves and in total with a predictive coefficient of 14.3% (that is, by estimating the amount of unjust beliefs and beliefs of the just world in people, one can predict the degree of religious rituals in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet dependency
  • level of religiosity
  • dimensions of religiosity
  • belief in the just world
  • students
منابع و مآخذ فارسی
اخترشهر، علی. (1386). ابعاد هویت اجتماعی - دینی دانشجو. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره 3.
افشانی، سید علیرضا، شیری محمدآباد، حمیده (1396). رابطه دین‌داری و سلامت اجتماعی زنان شهر یزد. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. دوره 11. ویژه‌نامه شماره
بابایی فرد، اسدالله؛ پیری، حسن؛ سلیمان نژاد، محمد؛ منتی (1398). فراتحلیل مطالعات دین‌داری و هویت ملی در ایران. جامعه پژوهش فرهنگی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی. سال دهم، شماره اول، 1-22.
برهان، رضا؛ سرایی، حسن؛ سیف الهی، سیف اله (1397). بررسی میزان دین‌داری سرپرستان خانوار طبقه متوسط شهری موردمطالعه شهر تهران. دوفصلنامه علمی – پژوهشی دین و ارتباطات، سال بیست و پنجم، شماره دوم، پیاپی 54، صص 23-69
بونک، آبراهام. پی و ون و گت، مارک. (2008). روان‌شناسی اجتماعی کاربردی (از مشکلات تا راه‌حل‌ها). ترجمه مجید صفاری نیا و پرستو حسن‌زاده. 1389. تهران: انتشارات ویرایش.
تاجیک اسماعیلی، سمیه (1389)، تأثیر فناوری‌های نوین ارتباطی (اینترنت و چت) بر هویت ملی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر تهران. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
تاجیک، محمدرضا (1384)، جهانی‌شدن و هویت، مجموعه مقالات جهانی‌شدن و هویت، دانشگاه تهران، صص 38-25.
جهانگیر، عیسی (1383)، «آسیب‌های روان‌شناختی اینترنت»، ره‌آورد نور، ش 7، تابستان، ص 62.
جوادی آملی، عبدالله (1380). دین‌شناسی، قم، اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1385). ادب فنای مقربان، چاپ سوم، قم: اسراء.
حاتمی، پریسا. (1389)، بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تأکید بر شبکه‌های اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
حسنی بافرانی، طلعت؛ مهدوی‌راد، محمدعلی (1390) منظومه باورهای بنیادین انسان سالم از دیدگاه قرآن. فلسفه دین. سال هشتم، شماره یازدهم، صص 161-188.
خطیب زنجانی، نازیلا و آگاه هریس، مژگان.(1393). ﺷﯿﻮع اﻋﺘﯿﺎد ﺑﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ در داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﭘﯿﺎم ﻧﻮراﺳﺘﺎن ﺳﻤﻨﺎن. مجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی. دوره 5. شماره 2.
رفعت‌جاه، مریم و شکوری، علی.(1387). اینترنت و هویت اجتماعی. مجله جهانی رسانه. بهار و تابستان. شماره 5
ره‌پرداز، فاطمه؛ شیرازی، محمود (1395). نقش باور به دنیای عادلانه در پیش‌بینی رضایت از زندگی دانشجویان دختر دانشگاه سیستان و بلوچستان. مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، شماره 24.
سراج زاده، حسن (1384). چالش‌های دین و مدرنیته، تهران: طرح نو.
شایگان، فریبا (1392). دین‌داری و احساس امنیت (مطالعه موردی دانش‌آموزان دختر شهر تهران)، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 15: 179- 195.
شجاعی زند، علیرضا (1384). مدلی برای سنجش دین‌داری در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران. شماره 6.
صفاری نیا، مجید (1391). آزمون‌های روان‌شناسی اجتماعی و شخصیت. انتشارات ارجمند.
صفاری نیا، مجید (1391). آزمون‌های روان‌شناسی اجتماعی و شخصیت. نشر کتاب ارجمند.
طالبان، محمدرضا (1380). تعهد مذهبی و تعلق سیاسی. نامه پژوهش، سال پنجم، شماره 21-20.
طباطبایی، محمدحسین (1370). آموزش عقاید و دستورهای دینی انبیا و مستضعفان، قم: هجری.
فراستخواه، مقصود (1377) دین و جامعه، چاپ اول، شرکت سهامى انتشار.
فرهادی نیا، مسعود. ملکشاهی، فریده. جلیلوند، مانیا. فروغی، سعید و رضایی، سیمین (1394).  بررسی ارتباط بین اعتیاد به اینترنت و سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال 1392. فصلنامه علمی‌پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دوره 17. شماره 4. شماره مسلسل 66.
فولادی، نگار؛ صباحی، پرویز؛ رفیعی نیا، پروین؛ شهیدی، عنایت‌الله (1392). باور به دنیای عادل برای خود، باور به دنیای عادل برای دیگران و سهل‌انگاری اجتماعی. دومین کنگره روان‌شناسی اجتماعی ایران. تهران 14 و 15 اسفند.
کهـزادی، گلاره (1392) «عوامـل اجتماعـی اقتصـادی و فرهنگـی مؤثـر بـر میـزان دین‌داری جوانـان (مطالعـه مـوردی جوانـان 25 تـا 29 ساله‌ی شـهر ایلام)». پایان‌نامه کارشناسـی ارشـد، دانشـگاه آزاد اسـلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
کوزر، لوئیز (1380) ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
گل‌پرور، محسن؛ استبرقی، الهام؛ جوادیان، زهرا (1391). باور به «جهان آخرت اسلامی» تعدیل‌کننده رابطه باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه با «سلامت روان‌شناختی». مطالعات اسلام و روان‌شناسی. شماره 11. صص 94-75.
گیدنز، آنتونی (1383) ترجمه ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
میرزایی، خلیل؛ آقا سید حسنی، لیلا؛ فلاحی، علی (1395). رابطه دین‌داری و عضویت افراد در شبکه‌های اجتماعی نیکوکاری. دوفصلنامه علمی – پژوهشی دین و ارتباطات، سال بیست و سوم، شماره دوم، پیاپی 50، صص 147-174
میرفردی، اصغر؛ مختاری، مریم؛ ولی‌نژاد، عبدالله (1394). میزان دین‌داری و ارتباط آن با استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه یاسوج). جامعه‌شناسی کاربردی. سال بیست و هشتم، شماره دوم، پیاپی 66، 1-16.
هاشمیان فر، سید علی؛ دهقانی، حمید؛ اکبرزاده، فاطمه (1392) تأثیر دین‌داری و رسانه‌های جمعی بر احساس امنتی اجتماعی دانشجویان، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال دوم، شماره اول، 72-53.
هیوز، استوارت (1396) آگاهی و جامعه، ترجمه: فولادوند، عزت‌الله، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اوّل.
 
 منابع و مآخذ انگلیسی
 
Bullen,P.& Harre, N. (2000). The Internet: Its Effects on fatety and behavior Implications for Adolescents,Department of Psychology, University of Auckland, November.
Donat,M. Umlauft,S. Dalbert,C. Kamble,SH. V. (2012) , Belief in a Just World, Teacher Justice, and Bullying Behavior, AGGRESSIVE BEHAVIOR Volume 38, pages 185–193.
Fallah Mehneh, T., (2007). Disorder of internet addiction. PSI. 1, pp. 126-131.
Hatami P. (2010). Studing the effectual factors in social health of students emphasizing of social networks. (Thesis in Persian). Tehran: Allame Tabatabai University.
Kuss, D. J., G. W. Shorter, A. J. Van Rooij, D. Van de Mheen, and M. D. Griffiths (2014). The Internet addiction components model and personality: Establishing construct validity via a nomological network’, Computers in Human Behavior, Vol.39.
Lehenbauer-Baum, M. and M. Fohringer (2015). ‘Towards classification criteria for internet gaming disorder: Debunking differences between addiction and high engagement in a German sample of World of Warcraft players’, Computers in Human Behavior, Vol.45.
McParland, L.J.,& Knussen, C. (2010). Just world beliefs moderate the relationship of pain intensity and disability with psychological distress in chronic pain support group members. European Journal of Pain,14,71-76.
Nastiezaie N. (2009). The relationship between general health and internet addiction. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 11 (1): 57-63. (In Persian(
Sutton,M.R.,& Douglas, M.K. (2005). Justic for all, or just for me? More evidence of the importance of the self-other distinction in just-world beliefs. Personality and Individual Differences,39,637-645.
Yang, K.P., Mao, X. Y. (2007). A study of nurses’ spiritual intelligence: A cross-sectional questionnaire survey, International Journal of Nursing Studies 44, 999–1010.
.
دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق)
دوره 27، شماره 2 - شماره پیاپی 58
دین و ارتباطات
اسفند 1399
صفحه 29-79