اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)

بررسی تأثیر مادی‌گرایی هیأت مدیره بر مسئولیت اجتماعی شرکت با نقش تعدیلی ویژگی‎های هیأت مدیره

نوع مقاله : مقاله علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.

2 استادیار گروه حسابداری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حسابداری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.

چکیده

ویژگی‌های رفتاری هیأت مدیره از عوامل مهم تأثیرگذار بر مسئولیت اجتماعی شرکت است که در تصمیم‌گیری بازیگران بازار سرمایه نقش با اهمیتی دارد جهت سنجش ویژگی‌های رفتاری هیأت مدیره به مادی‌گرایی توجه نشده است و در این پژوهش برای نخستین بار به صورت جامع مادی‌گرایی هیأت مدیره و جنبه‌های گوناگون ویژگی‌های هیأت مدیره با ایفای مسئولیت اجتماعی  شرکت مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر مادی‌گرایی هیأت مدیره بر مسئولیت اجتماعی شرکت با نقش تعدیلی ویژگی‌های هیأت مدیره است. نمونه آماری پژوهش شامل 160 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1394 تا 1399 بوده است. برای آزمون فرضیه از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و داده‌های مقطعی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تحصیلات هیأت مدیره تأثیر معناداری در رابطه بین مادی‌گرایی هیأت مدیره و مسئولیت اجتماعی؛ مسئولیت خیرخواهانه شرکت دارد و دوره تصدی هیات مدیره تأثیر معناداری در رابطه بین مادی‌گرایی هیأت مدیره و مسئولیت خیرخواهانه شرکت دارد. نتایج نشان می‌دهد مادی‌گرایی هیأت مدیره باعث تمایل کمتر به ارائه گزارش کامل و شفاف مسئولیت اجتماعی شرکت می‌شود. تحصیلات و دوره تصدی هیأت مدیره از ویژگی‌های هیأت مدیره می‌باشد که باعث تعدیل رابطه بین مادی‌گرایی هیأت مدیره و مسئولیت اجتماعی شرکت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابراهیمی­نژاد، مهدی و اکبری، مهناز (1388). رابطه دیدگاه ارزشی مدیران و ایفای مسئولیت اجتماعی در سازمان‌های دولتی، پژوهش‌های مدیریت ایران. 4 (13). 32-1.
اسماعیل­پور، مجید؛ صیادی، امرالله؛ دلواری احمدپور، مرضیه و موسوی شورگلی، سولماز (1396). تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر وفاداری به برند به واسطة اعتبار برند (مورد مطالعه: بانک صادرات ایران، شهر بوشهر). فصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین. 7 (4). 76-57.
امیدوار، علیرضا (1384). سیاستگذاری حکومت در ترویج مسئولیت اجتماعی شرکت در ایران. (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران. دانشکده حقوق و علوم سیاسی. رشته سیاستگذاری عمومی. تهران. ایران.
ایمانی برندقی، محمد؛ کاظمی علوم، مهدی و عبدی، مصطفی (1397). بررسی تأثیر تنوع جنسیتی در هیأت مدیره بر احتمال وجود ضعف در کنترل‌های داخلی. دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. 3 (5). 285-263.
بادآورنهندی، یونس و درخور، سعید (1392). بررسی رابطه بین محدودیت مالی، ارزش وجه نقد و خالص سرمایه‌گذاری. پژوهش‌های تجربی حسابداری. 3 (2). 189-167.
حساس یگانه، یحیی و برزگر، قدرت اله (1393). مبانی نظری مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و پارادایم تحقیقاتی آن در حرفه حسابداری. فصلنامه حسابداری مدیریت. 7 (3). 133-109.
سپاسی، سحر و عبدلی، لیلا (۱۳۹۵). تأثیرات حضور زنان در هیأت مدیره بر ارزش شرکت و عملکرد مالی. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی. 8 (۲۹). ۳۹-۵۸.
ستایش، محمدحسین و کاظم­نژاد، مصطفی (1388). بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شـیراز. 1 (1). 94-69.
سعادت­نیا، محمد؛ دهدار، فرهاد و عبدلی، محمدرضا (1399). ارزیابی تأثیر سطح افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر عملکرد مالی بانک‌ها با تأکید بر اخلاقیات. پژوهش‌های اخلاقی. 11 (2). 124-89.
سلیمانی امیری، غلامرضا و رحیمی تمرین، عاطفه (1393). رابطه­ی بین به­موقع بودن گزارشگری مالی و عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری. 4 (1). 35-21.
شفاعت، احمدرضا؛ کاشانی­پور، محمد؛ غلامی جمکرانی، رضا و جهانگیرنیا، حسین (1400). تأثیر متغیر تیپ شخصیتی مدیران بر مدیریت سود و نقش تعدیلی آن در رابطه بین مدیریت سود با افشای مسئولیت‌های اجتماعی شرکت. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. 6 (۱۲). 343-308.
شفیعی، حسین؛ خدامی­پور، احمد و دستگیر، محسن (1395). بررسی رابطه بین تغییرات سطح افشای مسائل اجتماعی و زیست محیطی با شاخص‌های سودآوری با استفاده از شاخص KLD. مجله علمی ـ پژوهشی دانش حسابداری مالی. 3 (4). 64-43.
کریم­پور، علیرضا؛ برادران حسن­زاده، رسول؛ بادآورنهندی، یونس و زینالی، مهدی (1396). الگویی برای محدودیت مالی در شرکت‌های ایرانی. تحقیقات مالی. 19 (3). 388-365.
کشاورزی، مهرزاد و جامعی، سالار (1398). بررسی تأثیر مادی­گرایی بر رفتار بعد از خرید در میان دانشجویان دانشگاه پیام نور شیراز. دومین کنفرانس بین المللی پیشرفت در مدیریت کسب­وکار، تجارت، اقتصاد و امورمالی. برلین-آلمان.
لطفی، محسن و قادرزاده، سیدکریم (1399). بررسی تأثیر ویژگی‌های شخصیتی و ساختاری مدیریت بر نحوه ایفای مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها: با تأکید بر مدل‌های داده کاوی و تحلیل پوششی داده‌ها. مجله علمی ـ پژوهشی دانش حسابداری مالی. 7 (4). 153-127.
مرادی، مهدی؛ سعیدی، مجتبی و رضایی، حمیدرضا (1392). بررسی تأثیر اندازه و استقلال هیأت مدیره بر هزینه‌های نمایندگی. پژوهش‌های تجربی حسابداری. 2 (7). 53-35.
مران جوری، مهدی و علی­خانی، رضیه (1399). نقش تعدیل کنندگی خودشیفتگی مدیران بر رابطه بین عدم اطمینان محیطی و افشای مسئولیت‌های اجتماعی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 9 (35). 263-272.
مهرافزون، امیر (1397). بررسی رابطه ویژگی‌های هیأت مدیره و دوره تصدی مدیرعامل بر ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. ماهنامه پژوهش‌های مدیریت و حسابداری. 5 (44). 99-82.
نیک­بخت، محمدرضا؛ سیدی، سیدعزیز و ‌هاشم­الحسینی، روزبه (1389). بررسی تأثیر ویژگی‌های هیأت مدیره بر عملکرد شرکت. مجله پیشرفت‌های حسابداری. 2 (1). 250-270.
واعظ، سید علی؛ انواری، ابراهیم؛ رودبار شجاعی، علی و کریمی، زینب (1397). تأثیر استقلال اعضای هیأت مدیره و تمرکز مالکیت بر ابعاد مسئولیت‌پذیری اجتماعی. فصلنامه حسابداری مالی. 10 (39). 140-111.
ودیعی، محمدحسین و حسینی، سیدمحمد (1391) رابطه معیارهای ارزیابی عملکرد و بازده غیر عادی سهام. پژوهش‌های تجربی حسابداری. 1 (4). 87-73.
Belk, R. (1988). Third world consumer culture. Research in Marketing. 15 (4). 102–127.
Belk, R. (1985). Materialism: Trait aspects of living in the material world. Journal of Consumer Research. 12 (3). 265–280.
Birou, A. (1996). Vocabulaire Pratique des Sciences Sociales. Translated by Bagher Saroukhani. Keyhan press. [In Persian].
Carroll, A. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders. Business Horizons. 34 (3). 39-48.
Carroll, A. B. (1998). The four faces of corporate citizenship. Business & Society Review. 100/101 (1). 1–7.
Carroll, A. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review. 4 (4). 497–505.
Davidson, R. Dey, A. & Smith, A. (2019). CEO Materialism and Corporate Social Responsibility. American Accounting Association. The Accounting Review. 94 (1). 101–126.
Deckop, J. R., Giacalone, A. & Jurkiewicz, C. (2015). Materialism and workplace behaviors: Does wanting more result in less? Social Indicators Research. 121 (3). 787–803.
Dawson, L. (1997). Ethical Difference between Men and Women in sales profession. journal of business ethics. 16 (1). 1143-1152.
Endrikat, J., de Villiers, C., Guenther, T.W. and Guenther, E.M. (2021). Board Characteristics and Corporate Social Responsibility: A Meta-Analytic Investigation. Business & Society. 60 (8). 2099-2135.
Erikson, K., Kerem, K., Nilsson, D., (2005). Customer acceptance of internet banking in Estonia. International Journal of Bank Marketing. 23 (2). 200-216.
Fama, E. F., Jensen, M. C., (1983). “Separation of ownership and control”. Journal of Law and Economics. 26 (2). 301-325.
Fournier, S. & Richins, M. L. (1991). Some theoretical and popular notions concerning materialism. Journal of Social Behavior & Personality. 6 (6). 403-414.
Godos-Dı´ez, J., Ferna´ndez-Gago, R. & Martı´nez-Campillo, A. (2011). How important are CEOs to CSR practices? An analysis of the mediating effect of the perceived role of ethics and social responsibility. Journal of Business Ethics. 98 (4). 531-548.
Green, S. (2005). Sarbanes Oxley and the Board of Directors. JohnWiley & Sons, Inc. Hoboken.New Jercy
Hadlock, Ch. J. & Pierce, J. R. (2010). New evidence on measuring financial constraints: moving beyond the KZ index. The Review of Financial Studies. 23(5): 1910-1940.
Hambrick, D. & Mason, P. (1984). Upper echelons: The organization as a reflection of its top managers. Academy of Management Review. 9 (2). 193-206.
Huang, X. S., & Sun, L. (2017). Managerial Ability and Real Earnings Management. Advances in Accounting. 39 (4). 91-104.
John, N. A., Seme, A., Roro, M. A. & Tsui, A. O. (2017). Understanding the meaning of marital relationship quality among couples in peri-urban Ethiopia. Culture, Health & Sexuality. 19 (2). 267-278.
Jones, T. (1995). Instrumental stakeholder theory: A synthesis of ethics and economics. Academy of Management Review. 20 (2). 404–437.
Kaplan, S. N. & Zingales, L. (1997). Do financing constraints explain why investment is correlated with cash flow? Quarterly Journal of Economics. 112 (1). 169-215.
Kasser, T. (2016). Materialistic values and goals. Annual Review of Psychology. 67 (8). 489–514.
Kieschnick, R. & Moussawi, R. (2018). Firm age, corporate governance, and capital structure choices. Journal of Corporate Finance. 48 (c). 597–614.
Kilbourne, W. & Pickett, G. (2008). How materialism affects environmental beliefs, concern, and environmentally responsible behavior. Journal of Business Research. 61 (9). 885–893.
Kim, T. & Leung, K. (2007). Forming and reacting to overall fairness: A cross-cultural comparison. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 104 (1). 83–95.
Klepsch, C., Elsas, R. & Breitkopf, N. (2019). A new measure of financial constraints applicable to private and public firms. Journal of Banking and Finance, Forthcoming. Available at SSRN. 101 (88). 270-295.
Lange, F. A. (1925). The History of Materialism. London, Routledge & Kegan Paul.
Li, D. (2010). Financial Constraints, R&D Investment, and Stock Returns. PhD Dissertation. University of California San Diego.
Manner, M. (2010). The impact of CEO characteristics on corporate social performance. Journal of Business Ethics. 93 (1). 53–72.
Mosley, D., Pietri, P. & Megginson, L. (1996). Management: Leadership in Action. New York. NY: HarperCollins.
Musbah, A., Cowton, C. J. & Tyfa, D. (2014). The Role of Individual Variables, Organizational Variables and Moral Intensity Dimensions in Libyan Management Accountants’ Ethical Decision Making. Journal of Business Ethics. 134 (3). 1-24.
Ormiston, M. & Wong, E. (2013). License to ill: The effects of corporate social responsibility and CEO moral identity on corporate social irresponsibility. Personnel Psychology. 66 (4). 861–893.
Papagiannakis, G. & Lioukas, S. (2012). Values, attitudes and perceptions of managers as predictors of corporate environmental responsiveness. Journal of Environmental Management. 100 (15). 41–51.
Perotti, E. Vesnaver, L. (2004). Enterprise finance and investment in listed Hungarian firms. Journal of Comparative Economics. 32 (1). 73-87.
Podoshen, J., Li, L. & Zhang, J. (2011). Materialism and Conspicuous Consumption in China: A Cross-Cultural Examination. International Journal of Consumer Studies. 35 (1). 17-25.
Post, C., Rahman, N., & Rubow, E. (2011). Green governance: Boards of directors’ composition and environmental corporate social responsibility. Business & Society. 50 (1). 189–223.
Reguera-Alvarado, N. and Bravo-Urquiza, F. (2021). The influence of board social capital on corporate social responsibility reporting. Journal of Intellectual Capital. Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JIC-11-2020-0359.
Richins, M. & Dawson, S. (1992). A consumer values orientation for materialism and its measurement: Scale development and validation. Journal of Consumer Research. 19 (3). 303–316.
Richins, M. (1994). Special possessions and the expression of material values. Journal of Consumer Research. 21 (3). 522–533.
Richins, M. & Rudmin, F. (1994). Materialism and economic psychology. Journal of Economic Psychology. 15 (2). 217–231.
Rochberg-Halton, E. (1986). Meaning and Modernity: Social Theory in the Pragmatic Attitude. Chicago. Universityof Chicago Press.
Swanson, D. (2008). Top managers as drivers for corporate social responsibility, In The Oxford Handbook of Corporate Social Responsibility. 227–248.
Yeung, W.H. and Lento, C. (2018). Ownership structure, audit quality, board structure, and stock price crash risk: Evidence from China. Global Finance Journal. 37 (c). 1-24.
Yuan, Y., Gaoliang, T., Louise, Y. L. & Yangxin, Y. (2019). CEO Ability and Corporate Social Responsibility. Journal of Business Ethics. 157 (2). 391-411.
Waldman, D. & Siegel. D. (2008). Defining the socially responsible leader. Leadership Quarterly. 19 (1). 117–131.
Walls, J. L., Berrone, P., & Phan, P. H. (2012). Corporate governance and environmental performance: Is there really a link? Strategic Management Journal. 33 (8). 885–913.
Wang, H., Tong, L., Takeuchi, R. and George, G. (2016). Corporate social responsibility: An overview and new research directions. Academy of Management Journal. 59 (2). 534–544.
Wood, V., Chonko, L. & Hunt, S. (1986). Social responsibility and personal success: Are they incompatible? Journal of Business Research. 14 (3). 193–212.
Zhang, J. W., Howell, R. T., Caprariello, P. A., & Guevarra, D. A. (2014). Damned if they do, damned if they don’t: Material buyers are not happier from material or experiential consumption. Journal of Research in Personality. 50 (1). 71–83.
اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)
دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30
مهر 1400
صفحه 413-450
  • تاریخ دریافت: 08 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 21 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 14 تیر 1401