Plan

Chargement...

Figures

Chargement...
Couverture fascicule

Transport de tambours de colonnes du Pentélique à Éleusis au IVe siècle avant notre ère

[article]

Année 1984 53 pp. 101-136
doc-ctrl/global/pdfdoc-ctrl/global/pdf
doc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/resetdoc-ctrl/global/reset
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
Page 101

/M

TRANSPORT DE TAMBOURS DE COLONNES

DU PENTÉLIQUE A ELEUSIS

AU IVe SIÈCLE AVANT NOTRE ÈRE *

L'histoire des moyens de transport terrestre dans l'Antiquité, de leur infrastructure, typologie des véhicules, modes de traction et choix des tractionneurs, a fait l'objet d'assez nombreux travaux l depuis la thèse célèbre du commandant Lefebvre des Noëttes 2. L'idée de celui-ci, selon laquelle les déficiences graves du harnachement de trait antique - symptomatique d'une stagnation et d'un blocage technologique général - imposaient aux transports des limites de charges telles que la structure même de l'économie et de la société en était profondément et négativement affectée, a fortement influencé l'historiographie du sujet 3

* M'ont aidé de leurs remarques et suggestions Madame Annie Verbanck-Piérard, Messieurs Jean Bingen, Albert Deman et Paul Abeels. Je les en remercie vivement.

1 Aperçu bibliographique de lecho retentissant du «système» de Lefebvre des Noëttes dans les ouvrages et manuels historiques généraux dans H. Polge, L'amélioration de l'attelage a-t-elle réellement fait reculer le servage ? dans Journal des Savants, 1967, pp. 5-42, spec. p. 5, n. (cité H. Polge, 1967) et G. Raepsaet, Attelages antiques dans le Nord de la Gaule, dans T.Z., 45 (1982), pp. 215-273, spec, pp. 215-216 (cité G. Raepsaet, 1982).

2 C1 Richard Lefebvre des Noëttes, L 'attelage. Le cheval de selle à travers les âges. Contribution à l'histoire de l'esclavage, Paris, 1931 (cité Lefebvre des Noëttes, 1931) ; Id., La force motrice animale à travers les Ages, Paris, 1924.

3 E. g. A. G. Haudricourt et M. Jean-Brunhes Delamarre, L 'homme et la charrue à travers le monde, 6e éd., Paris, 1955, pp. 169-175 ; R. J. Forbes, Studies in Ancient Technology, II (Leyde, 1955), pp. 79-86 ; E. M. Jope, Vehicles and Harness, dans Ch. Singer, E. J. Holmyard, A. R. Hall, T. I. Williams (Edd.), History of Technology , II (Oxford, 1956), pp. 536-562 ; Cl. Mossé, La fin de la démocratie athénienne, Paris, 1962, p. 37 ; M. Daumas e.a.. Histoire générale des techniques, I : Les origines de la civilisation technique (Paris, 1962), pp. 232-233 ; J. Gagé, Les classes sociales dans l'Empire romain, Paris, 1964, pp. 45-46 ; Ch. Picard, La vie dans la Grèce classique, Paris, 1967, p. 16 ; R. Doehaerd, Le Haut Moyen âge occidental. Economies et sociétés. Paris, 1971 (Nouvelle Clio, 14), pp. 84-85 ; P. Petit, Histoire générale de l'Empire romain, Paris, 1974, p. 316 ; Cl. Préaux, Le monde hellénistique, II (Paris, 1978) [Nouvelle Clio, 6 bis], p. 479 et n. 3 ; A. Azzaroli, Notes hippologiques, dans Les chevaux de Saint-Marc. Exposition des Galeries nationales du Grand Palais, Paris,

1981, pp. 149-155.

j

doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw